HASANKALE, HINIS VE RİZE TOPRAKLARINA İLAVE EDİLEN FARKLI SEVİYELERDEKİ HPAN'IN SUYA DAYANIKLI AGREGAT TEŞEKKÜLÜNE TESİRİ

Yıl 1971, Cilt: 2 Sayı: 4, - , 11.12.2010

Sücaattin Kırımhan

Öz

ÖZET
Bu çalışmada Hasankale, Hınıs ve Rize bölgeleinden alınan
(0-20 cm. derinlik) toprak örneklerine dört farklı si!viyede uygulanan
HPAN'in ,topraklarda, suya dayanıklı agregatların teşekkülüııe
olan tesiri araştırılmıştır.
Havada kuru toprak örnekleri 2mm.lik elekten geçirildikten
sonra SO'şer gramlık porsiyonlar halinde petri kutularma konulmuş
ve toprakların kuru ağırlıklarma göre %0-%0,02-%0,1 ve %0,2
olmak üzere dört seviyede, süspansiyon haline getirilmiş HPAN
ilave edilmiştir. Laboratuvar şartları altında muhafaza edilen topraklar,
iki ay müddetle ıslatma ve kurutmaya tabi tutulmuştur.
Iki ay sonra, topraklar, 2mm, Imm ve 0.5 mm. çaplarındaki elekleri
ihtiva eden ıslak eleme aletiyle elenmi:; ve suya dayanıklı agregat
miktarları tesbit edilmiştir.
Elde edilen sonuçlar :
1- 2mm. den büyük suya dayanıklı agregat/arın teşekkül
etmediği görüldü,
2- lmm~O,5mm çapları arasında suya dayanıkl~ agregat/arın,
2mm-Imm çapları arasındaki suya dayanıklı agregatlardan daha
fazla olduğu tesbit edildi,
3- 2mm-Imm. çapları arasındaki suya dayanıklı agregat
teşekkülü ile ilgili varyans analizinde topraklar ve HPAN'e ait
karelar ortalamaları sıra ile 23.95xX ve 19,22XX olarak bulundu,
4- lmm-O,5mm. çapları arasındaki suya dayanıklı agregatların
teşekkülü ile ilgili varyans analizinde topraklar ve HPAN'e
ait kareler ortalamaları sıra ile 94,86xx ve n,69xx olarak bulundu,

5- HPAN ilavesinin, 0,5mm. den daha büyük suya dayanıkiz
agregat teşekkülüne farklı topraklarda değişik tesirlere sebep olduğu
varyans analizleriyle bulunmuş, ayrıca guruplar ortalamalarının
Duncan Testine (%5 seviyesinde) göre mukayese neticeleri aşağıda belirtilmiştir.

Duncan testinden anlaşzlacağı gibi, Hasankale toprağına
ilave edielen HPAN arttıkça 0,5 min. den büyük suya dayanıklı
agregat yüzdesinin arttığı, Rize toprağında tesirli olamadığı ve Hınıs toprağında ise ancak .10" dozun tesirli olduğU tesbit edilmiştir.

SUMMARY
Effects of HPAN on The Water Stable Aggregates of Hasankale, Hınıs and Rize Soils.

The effects of HPAN (a hydrolized
polyacrylonitrije) on the water-stable
aggregates of Hasankale, Hınıs and
Rize soils were studied.
The c1ay, silt and sand fractions
obtained by mechanical ana1ysis were
22 %, 44 %and· 34 % for Hasankale
soil indicating loam; 24 %, 40 %
and 36 % for Hınıs soil indicating
loam; 42 %, 28 %and 30 %for Rize
soil indicating c1ay-Ioam texture.
As the lime contents of the soils
studied, Hasankale loam contained
13.24 % and Hrms loam 1.40 % but
Rize c1ay-loam has no lime.
Hasankale loam and Hınıs loam
were slightly alkalin, and Rize c1ayloam
was very strangly acid in reaction.
Lots of 50 gr. air-dry soil passed
through 2-mm. sieve were weighed
and pJaced in petry dishes. HPAN in
various amounts was dissolved in wa-
108
ter and sprayed on dry soils. After
soaking in water, the soils were mixed
thorougWy witlı a spatula. The amounts
of HPAN added were equal to 0,0.02,
0.1 and 0.2 % of the weight of the soil
samples.
Under laboratory conditions, the
soils were wetted and dried during two
mounths. Then, the size-distribution
of the water-stable aggregates were
determined by a modified Yoder's
method using 20 gr. samples and three
sieves having openings of 2,1, and 0.5
mm in diameter.
it has been found that the soils
had not water-stable aggregates gereater
than 2 mm in diameter. Statistical
analyses showed than HPAN significant1y
affected the water-stab1e aggregates
between 2-1 mm and 1-0.5 mm
in diameter in Hasankale loam, Hınıs
loam and Rize c1ay-Ioam.
According to Duncan tests the
results are as follows:
1) HPAN increased the waterstable
aggregates greater than 0.5 mm
in diameter in Hasankale loam, this
effect being increased as the amount
of HPAN increased.
2) HPANincreased the water-stable
aggregates greater than 0.5 mm İn
diameter, only when the soil conditioner
was used at the rate of 0.2~per
cent.
3) HPAN has no effect on the
amounts of the water-stable aggregates
greater than 0.5 mm in diameter in
Rize Cıay-loam which was very strongly
acid' in reactjon.

Anahtar Kelimeler

-