ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ İŞLETME SAHASI TOPRAKLARININ SPESİFİK YÜZEYLERİ İLE İLGİLİ BİR ARAŞTIRMA

Yıl 1975, Cilt: 6 Sayı: 2, - , 26.12.2010

Hayati Çelebi

Öz

ÖZET
Bu araştırma, Atatürk Üniversitesi işletme Sahası topraklarının
spesifik yüzey [değerlerini belirlemek amaciyle ele
alınmıştır. Bu hususla ilgili olarak, saJlada çeşitli yerlerden
YÜZ2yden alınan toprak örnekleri üzerinde çalışılmıştır.
Araştırma konusu saha, genç .alüviyal topraklardan oluşmaktadır.
Saha kuzeyde Karasu ve. güneyde Palandökel1 dağları
ile çevrilmiştir.
Araştırma sahasına ait toprak örneklerinin spesifik yilzeylerinin
ölçümünde bugün için en çok tavsiye edilen ethylenc
glycol yöntemi uygulanmıştır. Örne.klerin yüzey yük ya
ğımluğu ve elektriki yük sayıları, bunların katyon değişim
kapasitelerinz a.it değerleri ve toplam spesifik yüzeyalanları
di.kkate alınarak geliştirilmiş olan özel formüller yard1.lniyle
hesap yoluyla bulunmuştur. Katyon değiş,im bıpasitesinin belirlenmesinde
amonyum asetat yönteminden yararlanılmıştır.
Toprak örneklerinin dış, iç "lAZ toplam spesifik yüzeyleri
sırasiyle 61,93 - 385,81,. 84,84 - 282,26,' 142,90 - 530,32 m2/ gr.
arasında değişmişt~r. Kontrol amaciyle kullanılan montmoril·
loni! kilinde bu değerler sırasiyle, 112,90, 651,94 ı'e 764,84
m2
/ gr. okrak saptanmıştır.
Toprak örneklerinin yüzey yük yoğunluklarıen az 0,32x10-'
me/cm' ve en çok da 2,97xl0-6 cm2 dir. ·Montmorillonitte bu
değer 1,58x10-6 mE/cm' dir.Araştırma konusu toprakların elektriki yük sayılarına nit
değerleri 1,93x102llile 17,88x1()21l me/mz arasında değiştiği sap·
tanmış.tır. Montmorillonitte ise bu değer 9,51x1(f'J me/mz ola·
rak elde edilmiştir.
Atatürk Üniversitesi İşıetme sahası topraklarının spesifik
yüzeyleri ile ilgili olarak yapılmış ı.Olan bu araştırmanın bu sa.
hada çalışmalara yararlı olmasını temenni ederim.

A STUDY RELATED TO SPESIFIC SURFACE OF THE SOILS OF
ATATÜRK UNIVERSITY FARM AREA

This study has been undertaken
· in order to detect the spesific
surface values of the soils of
Farm Area of Atatürk University
in Erzurum. As related to this
subject it has been studied on the
soil samples taken from the
surface of different places on the
area.
The area studied consists of
young alluvial soils and extends
from Karasu Channel in the nartn
to Palandöken Mountains in the
south.
The ethylene glycal sorbtion
method which is the most advisable
one at present, was used in
the deterıninatioD of the spesific
surface of the soils of the area
studied. The surface charge density
and electr:ical chargenurribers
of the samples were found by
calculating and by special formulas
developed considering the values
of eation -exchange capacities and
the total Spesific surface ar:ea of
the samples. The ammonium
acetate method was used in
determining cation exchange capacity.
87
The' external, internal and the
total spesific surface of the soil
samples varied between 61,93 and
385,81; 84,84 and 282,26; 142,90
and 530,32 m2/gm., respectively.
These yalues for montmorillonite
which was used as control were
found as 112,90; 651,94 and 764,84
mı/gm. respectively.
The surface charge densities
of the soil samples were between
0,32 X 10-6 me./cmı and 2,97 X
10-6 me/cm2
• This value for
montmorillonite was 1,58 X 10-6
me/cm?
The values of the electrical
charge numbers of the sails studied
were found to be varied
between 1,93 X 1o:ın me/mı. and
17,88 X L0ı0 me/m2
• Thls value
'was obtained as 9,51 X ıo:ın me/mı.
for montmoril1onite.

Anahtar Kelimeler

-