Zaman serisi analizlerinde tesadüfi (random) dalgalanmaların ve belirsizlik ölçüsünün tahmin edilmesi

Yıl 1975, Cilt: 6 Sayı: 4, - , 26.12.2010

Ergün Kip

Öz

ÖZE T
Fiyat, verim ve üretim gibi zaman serileri sistematik
(trend) ve tesadüfi (random) olmak üzere iki bileşene ayrılabilmektedir.
Zaman ser/sinden belirli yöntemlerle ayrılan
tesadüfi bileşeııden hesaplanan bazı lstatistikler (standart,
sapma, değişkenlik katsayısı gibi) söz konusu zaman serisine
ait belirsizlik ölçüsü olmaktadır. Araştırmada 1950 - 1973dönemi
Türkiye buğday verim serisi ele almarak trend. trendden
sapmalar ve otokorelasyon testleri yardımiyle tesüdüji
bileşen ayrılmakta ve bu bileşenden hesaplanan değişkenlik
katsayısı buğday verimine ait belirsizlik ölçüsü sayılmaktadır.

SUMMARY

Estimation of Random Fluctuations and of the Measure of Uncertainty in Time Series Analysis.

Time series such as price, yield
and production general1y can be separated
into two components : the predictable
co;ınponent, which includes
technological advances and long-run
economie trend, such as inflation and
priee cycles ; and the unpredictable
conıponent, which is nonnally associated
with weather. When planning for
the current years crop program, far;
ıners are probably more interested in
theunpredictable variability affecting
current levels of prices, yields, and inco;
me. it is only this unpredictable, or
random co;ınponent which is tried tobe
;measured in this study.
Wheat yield per hectare in Turkey
for the period of 1950-1973 is taken
as a samp1e in this study. By eertain
trend and autocorrelation tests, the
random co;ınponent is separated
from the series. By using this random
component and the 1950-73 average
wehat yield, a coeffident of rando;m
variation which is regarded as a mesUre
of uncertainty, is computed. For exa;
ınple, the random variation (variation
other than long-term trend) in wheat
yield over the years has been 154.fS kg.
per hectare. Averege wheat yield for
the period of 1950-1973 is 1124.71
kg. per hectare. Accordingly, the co·
efficient of random variation for wheat
yield is 154.15/1124.71 = 0.1371, or
13.71 per cent.

Anahtar Kelimeler

-