İĞDIR OVASI YÜZEY TOPRAKLARININ BAZI FİZİKSEL ye KİMYASAL ÖZELLİKLERİ İLE STRÜKTÜREL DAYANIKLILIK ve EROZYONA DUYARLILIK ÖLÇÜTLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİLER

Yıl 1988, Cilt: 19 Sayı: 1-4, - , 02.01.2011

Koray Sönmez Nurullah Özdemir

Öz

Özet
Bu araştırma İğdır ovasını temsiien ovanın 2>j4"lük kesiminden, tarla tarımı
yapılmakta olan alanlardan ve yüzeyden (0-20 eni) alınan 21 adet toprak örneği
üzerinde yürütülmüştür.
Toprakların kil, s il t -f kil, katyon değişim kapasitesi, Özgül yüzey alanı ve
organik madde içerikleri ile strüktürel ayanaklılık indeksi, agregat stabilitesi,
Boekel oram ve çatlamaya karşı duşarlılık değerleri arasında önemli pozitif, kil
oranı, dispersiyon oranı, erozyon oram, geçirgenlik oranı ve toprak aşınım faktörü
değerleri arasında da önemli negatif korelasyonlar saptanmıştır. Ayrıca, toprakların
kireç içerikleri ile dispersiyon oranı değerleri arasında önemli negatif, strüktürel
dayanıklılık indeksi ile de önemli pozitif korelasyonlar elde edilmiştir. Toprakların
değişebilir sodyum içeriği ile seçilen ölçütler arasında ise önemli ilişkiler kaydedilememiştir.
Toprakların strüktürel ayanıkhlklarını ve erozyona duyarlılıklarını ortay d
koyabilmek amacıyla geliştirilmiş olan ölçütlere göre yapılan değerlendirmeler,
birbirlerine oldukça benzer sonuçlar vermiştir. Bu durum seçilmiş bulunan ölçütlerin
birbirlerini desteklediklerini ya da tamamladıklarım göstermektedir.

Summary
The Relationship Between Some Physical and Chemical Properties and
Structural Stability and Erodibilty of The Surface Soils of İğdır Plain
The objective of this research work was to investigate the relationship between
some physical and chemical properties and indices of structural stability and erodibility
of the soils, and at the some time, to evaluate the structural deterioration
and susceptibility of the soils to erosion. For this purpose, 21 surface samples
(0-20 cm) were collected from arable lands, İğdır plain, eastern part of Turkey.
Significant correlations were found between clay content, silt + clay content,
cation exchange capacity, specific surface area and organic matter content and
structural stability index, aggregat stability, Boekel's ratio, susceptibility to cracking,
c)ay ratio, dispersion ratito, erosion ratio, permeability ratio and erodibility
factor of the soils. In addition, a significant relationship was also found between
lime content and structural stability index and dispersion ratio, but no relationship
with exchangeable sodium content was noted.
The ordering of the soils based on their structural stability and erodibility
values show that, the results ran parallel and support aeach other.

Anahtar Kelimeler

-