Rüzgâr Erozyon Sahasında Gelişme Gösteren Dikenli Hölmez Otu (Noaea mucronata)’nun Toprağın Bazı Kimyasal Özelliklerine Etkisi

Yıl 2019, Cilt: 50 Sayı: 2, 167 - 173, 28.05.2019

Süleyman Temel , Bilal Keskin

https://doi.org/10.17097/ataunizfd.487883

Öz

Rüzgar erozyonuna maruz kalan alanlarda üst
toprak katının taşınması nedeniyle toprağın verimliliğini düşmekte, bitki
çeşitliliği ve bitkinin toprağı kaplama oranı azalmaktadır. Ancak bu gibi
alanlarda doğal olarak yetişen pek çok türün toprağın fiziksel, kimyasal ve
biyolojik özelliklerini iyileştirdiği bilinmektedir. Amacımız rüzgâr erozyon
sahasına uyum sağlamış Noaea mucranata türünün toprağın bazı kimyasal
özellikleri üzerine yaptığı değişimi ortaya koymaktır. Mevcut çalışma 2015
yılında Iğdır-Aralık İlçesi rüzgâr erozyon sahasında Tesadüf Bloklarında
Faktöriyel Deneme desenine göre 3 tekrarlamalı olarak kurulmuştur. Araştırmada
Dikenli Hölmez Otu’nun taç içi ve dışından 0-20, 20-40 ve 40-60 cm
derinliklerden toprak örnekleri alınmış ve toprak örneklerinde; pH, elektriksel
iletkenlik (EC), kireç, organik madde, azot, fosfor, potasyum, kalsiyum,
magnezyum ve sodyum içerikleri incelenmiştir. Taç içi ve dışı açısından
toprakların pH, kalsiyum, potasyum ve magnezyum içerikleri, derinlik açısından
ise kalsiyum ve sodyum içerikleri önemli farklılıklar göstermiştir. Taç dışına
göre, taç içinden alınan toprakların pH değeri (7.84)  ve kalsiyum içeriği (%4.32) düşük, potasyum
(%0.34) ve magnezyum içeriği (%0.43) ise yüksek bulunmuştur. Diğer taraftan en
yüksek kalsiyum içeriği 0-20 ve 20-40 cm toprak derinliğinde, Na içeriği ise
40-60 cm toprak derinliğinde tespit edilmiştir. Sonuç olarak Noaea mucronata
çalısının toprağın pH ve kalsiyum içeriğini düşürmesi, toprağın elverişli
potasyum ve magnezyum içeriğini artırması nedeniyle toprağın verimliliğine
katkı sağladığı ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Noaea mucronata, Örnekleme deseni, Toprak derinliği, Toprak verimliliği

Effect of Thorny Saltwort (Noaea mucronata) Growing in The Wind Erosion Field on Soil’s Some Chemical Properties

Öz

The fertility of the soil, plant diversity and
soil coverage rate of the plants is decreased as the topsoil flooding in areas
exposed to wind erosion. However, it was known that many such species naturally
growing in such areas improved the physical, chemical and biological properties
of the soil. Our aim is to reveal the change that Noaea mucronata adapted
to the wind erosion region has made on some chemical properties of the soil.
The study was established according to the factorial experiment design in randomized
blocks with three replications in the Igdir-Aralik wind-erosion district in
2015. Soil samples were taken from the depths of 0-20, 20-40 and 40-60 cm from
Thorny Saltwort’s canopy inside and outside, and pH, EC (electrical
conductivity), lime, organic matter, nitrogen, phosphorus, potassium, calcium,
magnesium and sodium contents of soil samples were investigated. The pH,
calcium, potassium and magnesium contents of the soils to according inside and
outside of canopy, and the calcium and sodium contents to according soil depth
showed significant differences. To according outside of canopy, the pH value
(7.84), calcium content (4.32%), potassium (0.34%) and magnesium content
(0.43%) were found to be high in inside of canopy. On the other hand, the
highest calcium contents were found at 0-20 and 20-40 cm soil depth and the
highest Na content at 40-60 cm soil depth. In conclusion, N. mucronata has
been shown to contribute to soil fertility because the pH and calcium content
of soil decreased, and the contents of suitable potassium and magnesium of soil
increased.

Anahtar Kelimeler

Noaea mucronata, Sampling pattern, Soil depth, Soil fertility

Kaynakça

• Ahmad, K., Ashraf, M., Khan, Z.I., Valeem R.E., 2008. Evaluation of Macro-Mineral Concentrations of Forages in Relation to Ruminants Requirements: A Case Study in Soone Valley, Punjab. Pakistan. Pak. J. Bot, 40(1): 295-9.
• Altın, M., Gökkuş, A., Koç, A., 2011. Çayır ve Mera Yönetimi 2. Cilt (Genel İlkeler). Tarım ve Köyişleri Bakanlığı TÜGEM yayınları. 84-88s, Ankara.
• Anonim, 2015. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Meteoroloji Genel Müdürlüğü.
• Arshad, M.A., Martin, S., 2002. Identifying Critical Limits for Soil Quality Indicators in Agro-Ecosystem. Agriculture Ecosystems and Environment, 88, 153-160.
• Belsky A.J., Amundson, J.G., Duxbury, J.M., Riha, S.J, Ali, A.R., Mwonga, S.M., 1989. The effect of trees on their physical, chemical and biological environments in a semi-arid savanna in Kenya. Journal of Applied Ecology, 26(3): 1005-1024.
• Bremner, J.M., Mulvaney, C.S., 1982. Nitrogen Total. Methods of Soil Analysis Part2. Chemical and Microbiological Properties Second Edition. Agronamy. No: 9 Part 2. Edition P: 597-622.
• Demiralay, İ., 1993. Toprak Fiziksel Analizleri. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No: 143. s: 6-11, Erzurum.
• Doran, J.W., Parkin, T.B., 1994. Defining and assessing soil quality. p. 3-21. In: Doran JW, Coleman DC, Bezdicek DF, Stewart BA, Editors, Defining Soil Quality for a ustainable Environment. Soil Science Society of America Special Publication 35, ASA-SSSA, Madison, WI.
• Gençtan, T., 2012. Tarımsal Ekoloji. Namık Kemal Üniv. Ders Kitabı. Genel Yayın: 6 Yayın No:3, Tekirdağ.
• Ghazanfar, S., Latif, A., Mirza, I.H., Nadeem, M.A., 2011. Maro-Minerals Concentrations of Major Fodder Tree Leaves and Shrubs of District Chakwal, Pakistan. Pak. J. Nutr, 10(5): 480-4.
• Gökkuş, A., Koç, A., 2001. Mera ve Çayır Yönetimi. Atatürk Ünv. Zir. Fak. Ofset Tesisi, Erzurum.
• Hagos, M.G., Smith, G.N., 2005. Soil enrichment by Acacia mellifera subsp. Detinens on nutrient poor sandy soil in a semi-arid southern African savanna. Journal of Arid Environments, 61, 47-59.
• Karlen, D.L., Andrews, S.S. Wienhold, B.J., Doran, J.W., 2003. Soil quality: Humankind’s foundation for survival. J. Soil Water Conserv. 58:171-179.
• Koç, A., Gökkuş, A., Serin, Y., 1994. Türkiye’de Çayır-Mer’araların Durumu ve Erozyon Yönünden Önemi.Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü. Sayı 13. Erzurum.
• Louhaichi, M., Salkini, A.K., Petersen, S.L,. 2009. Effect of small ruminant grazing on the plant community characteristics of semiarid Mediterranean ecosystems. Int. J. Agric. Biol. 11: 681–689.
• Nelson, R.E., 1982. Carbonate and Gypsum. Methods of Soil Analysis Part2. Chemical and Microbiological Properties Second Edition. Agronamy. No: 9 Part 2. Edition P: 191-197.
• Nelson, D.W., Sommers, L.E., 1982. Organic Matter. Methods of Soil Analysis Part2. Chemical and Microbiological Properties Second Edition. Agronamy. No: 9 Part 2 . Edition P: 574-579.
• Nortcliff, S., 2002. Standardisation of soil quality attributes.Agriculture, Ecosystems and Environment 88: 161-168.
• Noureen, S., Arshad, M., Mahmood, K., Ashraf, M.Y., 2008. Improvement in Fertility of Nutritionally Poor Sandy Soil of Cholistan Desert, Pakistan by Calligonum Polygonoides Linn. Pak. J. Bot., 40(1): 265-274.
• Oktay, G., 2014. Iğdır Ekolojik Koşullarında Yetişen Ebu Cehil (Calligonum polygonoides L. ssp. comosum (L’hér.)) Çalısının Yıllık Besin İçeriği Değişiminin ve Bazı Özelliklerinin Belirlenmesi, Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Oktay, G., Temel, S., 2015. Ebu Cehil (Calligonum polygonoides L.ssp. comosum (L’Her.) Çalısının Yıllık Yem Değerinin Belirlenmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 32 (1), 30-36.
• Özdoğan, N., 1976. Rüzgâr Erozyonu ve Rüzgâr Erozyonu Sahalarında Alınacak Başlıca Tedbirler. Toprak Su Genel Müdürlüğü Yayınları, 306, Ankara.
• Parlak, M., Gökkuş, A., Parlak, A.Ö., 2012. Çanakkale Meralarında Bazı Çalıların Toprak Özelliklerine Etkileri. Toprak Su Dergisi, 1(2) , 88-98.
• Rhoades, J.D., 1982. Soluble Salts. Methods of Soil Analysis.Part 2. Chemical and Microbiological Properties. 2nd Edition. Agronomy No: 9, 167-179, 1159 p, Madison, Wisconsin USA.
• Sağlam, M.T., 1994. Toprak ve Suyun Kimyasal Analiz Yöntemleri. Trakya Üni. Tekirdağ Ziraat Fak. Yayın No; 189, Yardımcı Ders Kitabı No; 5.
• Sevim, Z., 1999. Iğdır Aralık’ta Rüzgâr Erozyonu. T.C. Başbakanlık Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Köy Hizmetleri Araştırma Enstitüsü, Erzurum.
• Sezen, Y., 2002. Toprak Verimliliği. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No: 339, Erzurum, s. 13.
• Tan, M., Temel, S., 2012. Alternative Feed Crops. Ataturk University Agricultural Faculty Course Publications No: 246, pp 195-207.
• Temel, S., Şimşek, U., 2011. Iğdır Ovası Toprakların Çoraklaşma Süreci ve Çözüm Önerileri. Alınteri Zirai Bil. Der.(Alınteri J of Agr. Sci.). 21 (B): 53-59.
• Temel, S., Tan, M., 2011. Fodder Values of Shrub Species in Maquis in Different Altitudes and Slope Aspects. J. Anim. Plant Sci., 21(3): 508-12.