One Motive, Two Poets: Works of Süleyman Çelebi and Sheikh Galib Using the Motive of “Conveying the Call to Ascension”

Yıl 2016, Cilt: 2 Sayı: 2, 1 - 12, 01.05.2016

Metin Akar

Öz

Ascension is the name of the heavenly miracle of history of religions and the journey of Muhammad from Mecca to Jerusalem and than to heavens. God has given “conveying the call to the ascention” assignment to Gabriel. Since there are not any verses or hadiths about how Gabriel performed this assignment, poets have represented it in different ways. The motif can be seen in all mirajnames and mirajiyas. In this paper, the motif of “conveying the call to the ascention” are compared between the Mawlid (old and original one- new and modified one) of Süleyman Çelebi (XV.century) and Hüsn ü Aşk of Şeyh Galib . Unlike expressions of the same motif in different texts of different centuries are examined and historical and social conditions that caused these differences are discussed

Anahtar Kelimeler

Ascension, mirajiya, Süleyman Çelebi, Mawlid, Şeyh

Bir Motif, İki Şair: “Miʿrâca Davetin Tebliği” Motifini Süleyman Çelebi ile Şeyh Gâlib’in İşleyişi

Öz

Mi’râc, Hz. Muhammed’in Mekke’den Kudüs’e, oradan da göklere yaptırıldığı seyahatin ve dinler tarihinin eşsiz mu’cizesinin adıdır. Tanrı, “miʻrâca davetin tebliği” işini Cebrâîl’e vermiştir. Cebrâîl’in bu görevi nasıl yaptığı, -bu konuda âyet ve hadîs olmadığı için-, şairler tarafından farklı farklı anlatılmıştır. Bu motif hemen hemen bütün miʻrâcnâme ve mi’râciyelerde görülmektedir. Makalede, “mi’râca davetin tebliği” motifinin ifade edilişini, Süleyman Çelebi (XV. yüzyıl) Mevlid’i (eski ve asıl metin, yeni ve değiştirilmiş metin) ile Şeyh Gâlib ’in Hüsn ü Aşk’ındaki şekilleri ile kıyaslanmıştır. Aynı motifin, değişik yüzyıllarda oluşturulan metinler arasındaki birbirine benzemeyen ifadeleri arasındaki farklar gösterilmiş; bu farkların doğmasına sebep olan tarihî ve sosyal sebepler yorumlanmıştır

Anahtar Kelimeler

Mi’râc, mi’râciye, Süleyman Çelebi, Mevlid, Şeyh Gâlib, Hüsn ü Aşk, üslûp, teşrifat

Kaynakça

• Akar, Metin. (1987). Türk Edebiyatında Manzum Miʿrâc-nâmeler, 1000 Temel Eser Dizisi:131, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Akar, Metin. (1998). Bizi Yanıltanlar: Kâtipler, Dursun Yıldırım Armağanı, Ankara, s. 7-9.
• Ârif. (1258). Mi’râciyye-i Server-i Kâ’inât, Dîvân, Kahire: Bulak Matbaası.
• Atik, Arzu. (2012). Bir Hulasa Denemesi: Cevrî ve Selîmnâme’si, Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi (8), İstanbul, s. 21-36.
• Çalışkan, Filiz. (1994). Defter-i Teşrîfât, DİA, C. IX, İstanbul, s.94.
• Ersoylu, Halil. (1996). Kız Destanı, Ankara: TDK Yayınları,
• Karaca, Filiz. (2011). Teşrifat, DİA, C. XL, İstanbul, s. 570-572.
• Köprülü, M. Fuad. (1980). Türk Edebiyatı Tarihi, 2. Basım, İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Süleyman Çelebi. (1954). Vesiletü’n-necat, (hzr.: Ahmet Ateş), Ankara: TTK Yayınları.
• Süleyman Çelebi. (1980). Mevlid, (hzr.: Faruk K. Timurtaş), 3. Basım, İstanbul.
• Şeyh Gâlib. (1339). Hüsn ü Aşk, (nşr.: Tâhirü’l-Mevlevî), Mahfel Mecmua-i İslâmiyyesi Neşriyâtından: 2, İstanbul: Matba’a-i ‘Ȃmire.
• Uçman, Abdullah-Koncu, Hanife-Çakır, Müjgân. (2013). Sinanoğlu Mevlidi (Ümîzü’l-Müznibîn), İstanbul: Kitabevi Yayınları.