Gaspıralı İsmail Bey ve Modern Eğitim Anlayışı

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 1, 71 - 84, 15.05.2020

Sefa Selçuk Mehmet Hakan Özçelik

Öz

Günümüzde Türk dünyasının mevcut durumuna baktığımız zaman kültürel anlamda yakınlık derecemizin yetersiz kaldığı aşikârdır. Türk dünyasında bulunan bağımsız Türk cumhuriyetleri Türkçenin kollarından doğan lehçeleri kullanmalarına rağmen ortak bir dil oluşturma çabası göz ardı edilmiştir. İsmail Gaspıralı’nın dilde, fikirde, işte birlik sözü bugün de bütün Türk dünyasının ülkü ve ilkesi olmak değerindedir. Gaspıralı İsmail Bey, ortak bir dil oluşturmak maksadıyla yeni bir eğitim sistemine geçmek ve medrese sisteminde değişiklikler yapmak için çalışmıştır.1883 yılında çıkartmış oluğu Tercüman gazetesi aracılığıyla yayımlamış olduğu yazılar Türk dünyası ve Müslümanlar arasında büyük yankı uyandırmıştır. İsmail Gaspıralı’nın Cedidcilik hareketi Batı’daki aydınlanma felsefesinin İslam dünyasındaki yansıması olarak ortaya çıkmıştır. Cedidcilik hareketi Gaspıralı İsmail Bey’den önce de farklı isimler tarafından başlatılmış durumdaydı. Ancak Gaspıralı İsmail Bey’i diğerlerinden ayıran en önemli nokta Tercüman vasıtasıyla bu işin propagandasını ustaca yapması ve fikirlerini Türk dünyasına benimsetebilmesi olmuştur. Gaspıralı İsmail Bey’in gerçekleştirmek istediği idealler günümüzde dahi örnek alınabilecek önemli çalışmalardır.

Anahtar Kelimeler

İsmail Gaspıralı, Türk Dünyası, Cedidcilik, Tercüman Gazetesi

Kaynakça

• Akçura, Y. (1978). Türkçülük Türkçülüğün Tarihi Gelişimi. İstanbul: Türk Kültür.
• Akpınar, Y. (2015). İsmail Gaspıralı Seçilmiş Eserleri 3 Dil,Edebiyat,Seyahat Yazıları. İstanbul: Ötüken.
• Akyol, T. (1993). Cedidcilik. (Cilt 7)s,211-213,İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi.
• Gaspıralı, İ. (1894, Aralık 23). Muallimlere Açık Mektup.
• Hablemitoğlu, N. (2015). Gaspıralı İsmail. İstanbul: Pozitif .
• Kalsın, B. (2014). İsmail Gaspıralı ve Tercüman Gazetesi. Uhive Dergisi,2(2),95-115.
• Kırımer, C. S. (1996). Gaspıralı İsmail Bey(Dilde,Fikirde,İşte Birlik. İstanbul: Avrasya Bir Vakfı.
• Kırımlı,H.(1996).GASPIRALI İsmâil Bey (Cilt 13)s,392-395,İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi.
• Kırımlı, H. (2010). Kırım Tatarlarında Milli Kimlik ve Milli Hareketler. ANKARA: Türk Tarih Kurumu.
• Nadir, D. (2011). Unutturulan,Türkçü,İslamcı,Modernist İsmail Gaspıralı. İstanbul: Başlık.
• Nadir, D. (2014). Rusya Türklerinin Milli Mücadele Tarihi(1905-1917). Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Öztürk, Z. (2016). Hanımlara Mahsus Gazete.(Cilt Ek-1),s,533-535,İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi.
• Şakiroğlu, M. (2011). Tercüman.(Cilt 40),s,490-492,İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi.
• Yalvar, C. (2017, Haziran). Türk Dünyasının Sönmeyen Ateşi. Yeditepe Üniversitesi Tarih Bölümü Araştırma Dergisi,1(2),87-116.
• Yaman, E. (2015). ,Gaspıralı İsmail ve Türkçede Birlik. Ankara: Akçağ.