Ayfer Tunç’un Kırmızı Azap Hikâyesinde Luigi Pirandello Tesiri

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 1, 1 - 39, 30.09.2024

Şahmurat Arık

Öz

Luigi Pirandello; İtalyan edebiyatında şiir, hikâye, roman ve tiyatro eserleriyle öne çıkan bir yazardır. Sanatının olgunluk evresinde daha çok tiyatroya yönelen Pirandello, başta Altı Kişi Yazarını Arıyor (1921) olmak üzere oyunlarında dünya tiyatro tarihinde dönüm noktası olarak nitelenen yeniliklere imza atar. Pirandello’nun özellikle tiyatro oyunlarındaki başarısı, dünya çapında bir etki uyandırır ve farklı kültürlerde birçok yazara ilham kaynağı olur. Türk edebiyatının önemli isimlerinden Ayfer Tunç da Pirandello’dan etkilenen yazarlar arasındadır. Tunç, Kırmızı Azap (1996) adlı hikâyesini, İtalyan yazarın tesiriyle kaleme alır.
Tematik benzerlik yanında Pirandello’nun Altı Kişi Yazarını Arıyor’da inşa ettiği dramatik yapı, kurgu teknikleri ile dil ve üslup özellikleri de Tunç’un öyküsünde kendini gösterir. Söz konusu tesir; sanatın gücü, evrenselliği ve kültürlerarası etkileşimi göstermesi açısından önemlidir. Bu bağlamda, Kırmızı Azap hikâyesi, Pirandello’nun edebî mirasının çağdaş Türk edebiyatındaki yansımalarından biri olarak değerlendirilebilir.

Anahtar Kelimeler

Luigi Pirandello, Altı Kişi Yazarını Arıyor, Ayfer Tunç, Kırmızı Azap, Varoluşçuluk

Kaynakça

• Akkan, O. (2012). Ayfer Tunç’un Öykülerinde Yapı ve Tema. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aktay, E. (2019). Ayfer Tunç’un Romanlarında Toplumsal Cinsiyet. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Atasoy, E. (2021). The Portrayal of Family and Self-reflexivity in Luigi Pirandello’s Six Characters in Search of an Author. Dil ve Edebiyat Araştırmaları (DEA), (23), 239- 253.
• Akyüz, M. (2020). Bir Okuma Biçimi Olarak Tiyatro -Türlerarası İlişkiler-. Ankara: Ürün Yayınları.
• Bakkaloğlu, Ş. (2018). Ayfer Tunç’un Roman ve Hikâyelerinde Sosyal Eleştiri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Balamir, E. (2008). Luigi Pırandello’nun Yazın Kimliğinde Son Nokta Tiyatro (Kimi Tiyatro Oyunlarında Kadın Figürü). Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Balamir, E. (2010). İtalyan Yazarı Luigi Pirandello’nun Tiyatroya Bakışı. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, (50), 19-34.
• Başer, S. (2020). Ayfer Tunç’un Hikâye ve Romanlarında Kadın- Erkek İlişkileri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Aydın Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Boschiggia, E. (1986). Guida alla Lettura di Pirandello, Mondadori. Milano.
• Demir Solak, N. (2023). An Analysis of the Play Six Characters in Search of an Author in the Context of the Author- Work Relationship. Art Time, (4), 15-20.
• Demirtaş, M. (2016). “Yazarın Ölümü” ve “Geri Dönüşü”: Yazarın Rolü Üzerine Bir Değerlendirme. MSGSÜ Sosyal Bilimler, (13), 48-56.
• Derrida, J. (2010). Edebiyat Edimleri. İstanbul: Otonom Yayıncılık.
• Erkek, H. (1999). Oyun İçinde Oyun. Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Fisher, J. (2023). Karakterlerini Arayan Bir Yazar: Pirandello ve Commedia Dell’arte. Altı Kişi Yazarını Arıyor -Oyunlar- Önsöz. (Çev. B. Özkul), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Güler, İ. Y. (2019). Luigi Pırandello’nun “Biri, Hiçbiri, Binlercesi” Adlı Eserinde Görecelik Kavramı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Koyun, M. (2020). Herta Müller ve Ayfer Tunç’un Romanlarında Kültürel Yabancılaşmanın Sınır Durumu Psikolojisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Eskişehir: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Öz, H. (2016). Ayfer Tunç’un Roman ve Hikâyelerinde Yapı ve Tema. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özgü, M. (1970). Luigi Pirandello -Tiyatro Yazarı-. Tiyatro Araştırmaları Dergisi, (I), 155-170.
• Paolucci, A. (2023). Sicilya’ya Özgü Temalar ve Yeniden Yapılandırılan Sahne: Luigi Pirandello’nun Eserlerinde Kurmaca ve Drama Diyalektiği. Altı Kişi Yazarını Arıyor -Oyunlar- Sonsöz. (Çev. B. Özkul), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Pirandello, L. (2009). Altı Kişi Yazarını Arıyor, Liola, Ağzı Çiçekli Adam, Meslek Belgesi. (Çev. H. Aygen). İstanbul: Mitos-Boyut Tiyatro Oyunları.
• Pirandello, L. (2023). Altı Kişi Yazarını Arıyor -Oyunlar-. (Çev. N. Adabağ). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Sevim Y. (2010). Modern ve Modern Sonrası Tiyatroda Karakterin Evrimi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü.
• Şen, C. (2015). Bir Tereddüdün Romanı’nın İtalyan Misafiri: Luigi Pirandello. Hece Dergisi, Peyami Safa Özel Sayısı, (217), 380-390.
• Tunç, A. (2005). Aziz Bey Hadisesi. İstanbul: Can Yayınları.