The Role of Mathematical Methods in the Formation of Scientific Concepts (Elementary and Mathematics)

Yıl 2024, , 2239 - 2247, 22.09.2024

Fikret Efendiyev Nadir Ismayılov

https://doi.org/10.46868/atdd.2024.702

Öz

It is known that mathematical justification, with all its rigor and in accordance with the reality being studied, attests to the role of mathematical methods in the formation of scientific concepts. Any analysis of the idea of elementarity that claims to be adequate must take into account the fact that in real scientific knowledge, we never encounter the concept of an elementary object—be it a material point, a point event, or a process as such—but always within a system of specific knowledge (scientific theories, models, hypotheses) used to solve well-defined scientific problems. Such an analysis must consider the inextricable connection between certain ideas about elementarity and fundamental methodological principles of a systemic nature, such as simplicity, symmetry, invariance, and correspondence. In this study, an attempt was made to identify the methodological role of mathematical methods in the formation of scientific concepts.
Keywords:

Anahtar Kelimeler

mathematics, elementarity, concept, principle, science, mathematical formalism

Bilimsel Kavramların Oluşumunda Matematiksel Yöntemlerin Rolü (İlköğretim ve Matematik)

Öz

Matematiksel gerekçelendirmenin, tüm titizliğiyle ve incelenen gerçekliğe uygun olarak, matematiksel yöntemlerin bilimsel kavramların oluşumundaki rolüne tanıklık ettiği bilinmektedir. Yeterli olduğunu iddia eden unsursallık fikrine ilişkin her türlü analiz, gerçek bilimsel bilgide, ister maddi bir nokta, ister noktasal bir olay ya da bir süreç olsun, hiçbir zaman temel bir nesne kavramıyla karşılaşmadığımız, her zaman iyi tanımlanmış bilimsel sorunları çözmek için kullanılan belirli özel bilgiler (bilimsel teoriler, modeller, hipotezler) sistemiyle karşılaştığımız gerçeğini dikkate alarak gerçekleştirilmelidir. Böyle bir analiz, basitlik, simetri, değişmezlik ve tekabüliyet ilkesi gibi esasen sistemik nitelikteki temel metodolojik ilkelerle unsuriyete ilişkin belirli fikirlerin ayrılmaz bağlantısını dikkate almalıdır. Böyle bir analiz, belirli bilimsel fikirlerin basitlik, simetri, değişmezlik, tekabüliyet gibi özünde sistemik bir doğaya sahip temel metodolojik ilkelerle ayrılmaz bağlantısını dikkate almalıdır. Bu çalışmada, bilimsel kavramların oluşumunda matematiksel yöntemlerin metodolojik rolü tanımlanmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Matematik, Elementerlik, Kavram, İlke, Bilim, Matematiksel Formalizm

Kaynakça

• Broglie, L. De. (1953). The revolution in physics: a non-mathematical survey of quanta. Noonday Press.
• Gönül, B., İzgeç, T., Geçen, A., İzgeç, H., Gönül, E. ve Uslu, B. (2024). Eğitim Metodolojisinde Analitik Düşünmenin Ölçülmesi ve Değerlendirilmesine Yönelik Uygulama Çalışmaları. IJSS , 8 (34), 391-404.
• Ismailov, N., Makhamedli D. i Gasymli G. (2023). Organizatsiya, razvitiye i sovremennoye sostoyaniye sertifikatsii turizma v regionakh (na primere Sheki-Zagatal'skogo ekonomicheskogo rayona). Nauchno-teoreticheskiy al'manakh Grani, 26 (2), 122-127.
• Ismayılov, N. (2023). Azərbaycan kitabxanalarının lideri yeni yüzillikdə MF Axundov adına Azərbaycan Milli Kitabxanasının yaradılmasının bir əsri tamam olur. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 10 (2), 634-642.
• Ismayilov, N. I., & Aliyeva, G. (2023). Creation and Formation of Document Flow in the Field of Library-Bibliography (on the Basis of Tazkiras). Scientific and Theoretical Almanac Grani, 26(3), 165-170.
• Ismayilov, N. I., & Khalafova, S. A. (2023). The Modern Situation of Using Bibliometric Methods in Library-Information Activity in the Republic of Azerbaijan. Scientific and Theoretical Almanac Grani, 26 (2), 106-110.
• Ismayilov, N. I., Guliyev, O. (2022). Creation and formation of information resources for children Technium Social Sciences, 36, 735-742.
• Ismayilov, N., Mahammadli, D., & Gasimli, H. (2023). Characteristics of the Library-Information Service in the Republic of Azerbaijan in A Poly-Ethnic Condition (based on the example of Sheki-Zagatala economic region). Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 10 (3), 878-890.
• Nadir, I., & Oruj, G. (2022). Creation and formation of information resources for children. Technium Soc. Sci. J., 36, 735.
• Ptashne, M., Backman, K., Humayun, M. Z., Jeffrey, A., Maurer, R., Meyer, B., & Sauer, R. T. (1976). Autoregulation and Function of a Repressor in Bacteriophage Lambda: Interactions of a regulatory protein with sequences in DNA mediate intricate patterns of gene regulation. Science, 194 (4261), 156-161.
• Toraman, C., Orakci, S., & Aktan, O. (2020). Analysis of the relationships between mathematics achievement, reflective thinking of problem solving and metacognitive Awareness. International Journal of Progressive Education, 16 (2), 72-90.