Öz
After the restoration of independence in the 1990s, a number of
studies have been undertaken to revise political history in Azerbaijan.
However, the fact that the Azerbaijan Democratic Republic did not investigate
the Soviet historiography of the 1970s shows the existence of gaps in the study
of the history of the Republic. In the last twenty years of the Soviet state,
the research on the establishment of Soviet power in Azerbaijan was continued
to justify the legitimacy of the totalitarian regime. In this sense, in the
Soviet historiography of the 1970s, the People's Republic of Azerbaijan is
trying to prove that it has nothing to do with the people, representing the
interests of one party and the defender of the interests of ruling class, as
"the government of the oppressive Musavat party". Generally, the
Azerbaijani government is not mentioned, but the occupation is unequivocal.As a
result, in the studies written under the influence of the ideological line, the
violation of the censorship rules established by the totalitarian regime is
observed, with the submission of the State of Azerbaijan's state of affairs
with irreconcilable facts. However, despite the rebellious approach of Soviet
ideologists, the political legitimacy of the Azerbaijan Democratic Republic is
confirmed, as the national government is presented as a catalyst of historical
events to the socio-political thought.
Anahtar Kelimeler
Azerbaijan Democratic Republic totalitarian regime legitimacy occupation Communist party
Kaynakça
- Azərbaycan tarixi, (1973). ELM, Bakı. ƏLİYEV, X., (1970). Azərbaycanda sosialist inqilabının bəzi xüsusiyyətləri. AZƏRNƏŞR, Bakı. ƏZİMOV, H. , (1971). Azərbaycan qəzalarında sovetlər (1917-1918-ci illər), ELM, Bakı. ƏZİZBƏYOVA, P.Ə, Qazıyev, M.A., (1978). Stepan Şaumyan (bioqrafik oçerk), AZƏRNƏŞR, Bakı, İBRAHİMOV, Z., (1970). Lenin və Azərbaycanda sosialist inqilabının qələbəsi. AZƏRNƏŞR, Bakı. Lenin milli siyasətinin yetirməsi, (1974). AZƏRNƏŞR, Bakı. RATHAUZER, Y., (1928). Bakıda inqilab və vətəndaş müharibəsi. 1917-1918-ci illər, AZQİZ, Bakı. RATHAUZER, Y., (1929). Şura Azərbaycanı uğrunda mübarizə. AZQİZ, Bakı. RÜSTƏMBƏYLI, M. (1971). Xalqın səadəti uğrunda., AZƏRNƏŞR, Bakı. ŞOLOXOVA, T.F., (1977). Azərbaycan SSRİ xalqlarının vahid ailəsində. AZƏRBAYCAN SSR “BILIK” CƏMİYYƏTI MÜHAZİRƏÇİYƏ KÖMƏK, Bakı. ABDULSALİMZADE, Q., (1977). “Postup industrii”, Velikiy Oktyabr i rassvet ekonomiki i kulturı Sovetskoqo Azerbaydjana, ELM, Baku, s.19-40. AVREX, A.Y., (1968). “Russkiy absolyutizm i eqo rol v utverjdenii kapitalizma v Rossii”, История СССР, № 2, s. 82-104. ALLAXVERDİYEV, M., (1977). “Korennıye izmeneniya sosialnoy strukturı naseleniya”. Velikiy Oktyabr i rassvet ekonomiki i kulturı Sovetskoqo Azerbaydjana, ELM, Baku, s. 84-96. BOVİN, A.E., (1988). “Perestroyka: pravda o sosializme i sudba sosializma” Perestroyka: qlasnost, demokratiya, sosializma. İnoqo ne dano, ПРОГРЕСС, Moskva, s. 519-551. VOLOBUYEV, P.V., (1966). “V.İ. Lenin ob obşix zakonomernostyax Velikoy Oktyabrskoy sosialistiçeskoy revolyusii”. Znaniye, Мoskva.
Öz
1990’lı yıllarda bağımsızlığını yeniden
kazandıktan sonra Azerbaycan’da siyasi tarihin araştırılması yönünde birtakım
işler görülmeye başlandı. Lakin Azerbaycan Halk Cumhuriyeti’ne 1970’li yılların
Sovyet tarihçiliğinde mevcut olan bakışın araştırılmaması, Cumhuriyet tarihinin
tetkiki meselesinde boşlukların olduğunu ortaya koymuştur.
Sovyet devletinin son yirmi yılında,
totaliter rejimin legalliğinin temellendirilmesi amacıyla, Azerbaycan’da Sovyet
hakimiyetinin kurulmasına hasredilmiş araştrmalar devam etmekteydi. Bu dönemde,
kaleme alınan eserlerde Ekim Devrimi, dünya siyasetinin yönünü değiştiren bir
olay olarak karakterize edilmekte, Komünist Parti ise dünyada egemen güç olarak
gösterilmekteydi. Lakin tüm çabalara rağmen bu araştırmalarda Sovyet
hakimiyetinin işgalci siyaseti ortaya çıkmakta, SSCB’nin eski Rusya
İmparatorluğu’nun varisi olduğu kabul edilmekteydi. Bu anlamda 1970’li yılların
Sovyet tarihçilğinde Azerbaycan Halk Cumhuriyeti, bir partinin çıkarlarının ve
hakim tabakanın menfaatlerinin savunucusu olarak, “devrim karşıtı Müsavat
Partisi Hükümeti” şeklinde takdim edilmekle, halkla bir ilgisinin olmadığı
ispata çalışılmaktaydı.
Genel olarak Azerbaycan Hükümeti’nden
bahsedilmemekte, lakin istenmeden de olsa işgal vurgulanmaktadır. Sovyet hakimiyetinin kuruluşu, Cumhuriyetin
devrilmesinden geçtiğine göre, tüm Sovyet yazarları-bazıları açıkça, bazıları
ise kapalı ifadelerle-Azerbaycan Hükümeti’nden bahsetmek zorunda kalmışlardır.
Lakin siyasi konjonktür açısından kaleme alınmış eserlerde, Azerbaycan Halk
Cumhuriyeti olayların temel nedeni olarak kaydedilmekle, Sovyet sisteminin
kutsal ilan ettiği kültlerin ideolojik sebatsızlığını ortaya çıkarmıştır.
Sonuç olarak, ideolojik çizginin etkisi
ile yapılan araştırmalarda Azerbaycan Cumhuriyeti inkar edilemez gerçeklerle
devlet statüsünde takdim edilmekle, totaliter rejimin belirlediği sansür
kurallarının çiğnendiği gözlemlenmektedir. Lakin Sovyet ideologlarının tekdüze
yaklaşımına rağmen milli hükümet, sosyal-siyasi düşünceye tarihi olayların
katalizatörü olarak takdim edildiğinden, Azerbaycan Halk Cumhuriyeti’nin siyasi
legalliği kabul edilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Azerbaycan Halk Cumhuriyeti totaliter rejim legallik işgal Komünist Partisi Sovyet tarihçiliği
Kaynakça
- Azərbaycan tarixi, (1973). ELM, Bakı. ƏLİYEV, X., (1970). Azərbaycanda sosialist inqilabının bəzi xüsusiyyətləri. AZƏRNƏŞR, Bakı. ƏZİMOV, H. , (1971). Azərbaycan qəzalarında sovetlər (1917-1918-ci illər), ELM, Bakı. ƏZİZBƏYOVA, P.Ə, Qazıyev, M.A., (1978). Stepan Şaumyan (bioqrafik oçerk), AZƏRNƏŞR, Bakı, İBRAHİMOV, Z., (1970). Lenin və Azərbaycanda sosialist inqilabının qələbəsi. AZƏRNƏŞR, Bakı. Lenin milli siyasətinin yetirməsi, (1974). AZƏRNƏŞR, Bakı. RATHAUZER, Y., (1928). Bakıda inqilab və vətəndaş müharibəsi. 1917-1918-ci illər, AZQİZ, Bakı. RATHAUZER, Y., (1929). Şura Azərbaycanı uğrunda mübarizə. AZQİZ, Bakı. RÜSTƏMBƏYLI, M. (1971). Xalqın səadəti uğrunda., AZƏRNƏŞR, Bakı. ŞOLOXOVA, T.F., (1977). Azərbaycan SSRİ xalqlarının vahid ailəsində. AZƏRBAYCAN SSR “BILIK” CƏMİYYƏTI MÜHAZİRƏÇİYƏ KÖMƏK, Bakı. ABDULSALİMZADE, Q., (1977). “Postup industrii”, Velikiy Oktyabr i rassvet ekonomiki i kulturı Sovetskoqo Azerbaydjana, ELM, Baku, s.19-40. AVREX, A.Y., (1968). “Russkiy absolyutizm i eqo rol v utverjdenii kapitalizma v Rossii”, История СССР, № 2, s. 82-104. ALLAXVERDİYEV, M., (1977). “Korennıye izmeneniya sosialnoy strukturı naseleniya”. Velikiy Oktyabr i rassvet ekonomiki i kulturı Sovetskoqo Azerbaydjana, ELM, Baku, s. 84-96. BOVİN, A.E., (1988). “Perestroyka: pravda o sosializme i sudba sosializma” Perestroyka: qlasnost, demokratiya, sosializma. İnoqo ne dano, ПРОГРЕСС, Moskva, s. 519-551. VOLOBUYEV, P.V., (1966). “V.İ. Lenin ob obşix zakonomernostyax Velikoy Oktyabrskoy sosialistiçeskoy revolyusii”. Znaniye, Мoskva.
Öz
После восстановления независимости в 1990-х годах был проведен ряд
исследований по пересмотру политической истории в Азербайджане. Однако тот
факт, что Азербайджанская Демократическая Республика не исследовала советскую
историографию 1970-х годов, свидетельствует о наличии пробелов в изучении
истории Республики.
В последние двадцать лет советского государства исследования о
создании Советской власти в Азербайджане продолжали оправдывать легитимность
тоталитарного режима. Однако, несмотря на все усилия, проявляется агрессивная
политика советского правительства, подтверждается вопрос о преемнике СССР в
бывшей Российской империи. В этом смысле, в советской историографии 1970-х
годов, Азербайджанская Демократическая
Республика пытается доказать, что она не имеет ничего общего с народом,
представляющим интересы одной партии и защитником интересов господствующих
классов, как «правительство гнетущей партии Мусават». Как правило,
правительство Азербайджана не упоминается, но оккупация недвусмысленна. Дело в
том, что, поскольку Советская власть была свергнута Республикой, все советские
авторы - некоторые открыто и другие - должны подвергать правительство
Азербайджана линейным путем. Однако в работах, написанных с точки зрения
политического сближения, Азербайджанская Демократическая Республика является
фундаментальной причиной событий, раскрывая идеологическое несовершенство
культов, объявленных советской системой как священные.
В результате в исследованиях, написанных под влиянием
идеологической линии, наблюдается нарушение правил цензуры, установленных
тоталитарным режимом, с представлением состояния дел в Азербайджанской
Республикой с непримиримыми фактами. Однако, несмотря на мятежный подход
советских идеологов, подтверждается политическая легитимность Азербайджанской
Демократической Республики, поскольку национальное правительство представлено
как катализатор исторических событий для общественно-политической мысли.
Anahtar Kelimeler
Азербайджанская Демократическая Республика тоталитарный режим законность оккупации Коммунистическая партия советская историография
Kaynakça
- Azərbaycan tarixi, (1973). ELM, Bakı. ƏLİYEV, X., (1970). Azərbaycanda sosialist inqilabının bəzi xüsusiyyətləri. AZƏRNƏŞR, Bakı. ƏZİMOV, H. , (1971). Azərbaycan qəzalarında sovetlər (1917-1918-ci illər), ELM, Bakı. ƏZİZBƏYOVA, P.Ə, Qazıyev, M.A., (1978). Stepan Şaumyan (bioqrafik oçerk), AZƏRNƏŞR, Bakı, İBRAHİMOV, Z., (1970). Lenin və Azərbaycanda sosialist inqilabının qələbəsi. AZƏRNƏŞR, Bakı. Lenin milli siyasətinin yetirməsi, (1974). AZƏRNƏŞR, Bakı. RATHAUZER, Y., (1928). Bakıda inqilab və vətəndaş müharibəsi. 1917-1918-ci illər, AZQİZ, Bakı. RATHAUZER, Y., (1929). Şura Azərbaycanı uğrunda mübarizə. AZQİZ, Bakı. RÜSTƏMBƏYLI, M. (1971). Xalqın səadəti uğrunda., AZƏRNƏŞR, Bakı. ŞOLOXOVA, T.F., (1977). Azərbaycan SSRİ xalqlarının vahid ailəsində. AZƏRBAYCAN SSR “BILIK” CƏMİYYƏTI MÜHAZİRƏÇİYƏ KÖMƏK, Bakı. ABDULSALİMZADE, Q., (1977). “Postup industrii”, Velikiy Oktyabr i rassvet ekonomiki i kulturı Sovetskoqo Azerbaydjana, ELM, Baku, s.19-40. AVREX, A.Y., (1968). “Russkiy absolyutizm i eqo rol v utverjdenii kapitalizma v Rossii”, История СССР, № 2, s. 82-104. ALLAXVERDİYEV, M., (1977). “Korennıye izmeneniya sosialnoy strukturı naseleniya”. Velikiy Oktyabr i rassvet ekonomiki i kulturı Sovetskoqo Azerbaydjana, ELM, Baku, s. 84-96. BOVİN, A.E., (1988). “Perestroyka: pravda o sosializme i sudba sosializma” Perestroyka: qlasnost, demokratiya, sosializma. İnoqo ne dano, ПРОГРЕСС, Moskva, s. 519-551. VOLOBUYEV, P.V., (1966). “V.İ. Lenin ob obşix zakonomernostyax Velikoy Oktyabrskoy sosialistiçeskoy revolyusii”. Znaniye, Мoskva.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Ağustos 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018 Cilt: 5 Sayı: 16 |
По всем вопросам приема статей и выпуска очередных номеров обращаться в редакцию соответствующего журнала