Foça’daki Pers Mezar Anıtı’nın (Taş Kule) Koruma ve Onarım Süreci Üzerine Gözlemler

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 5, 1301 - 1310, 03.11.2023

Ali Yaşar

Öz

Foça’nın yaklaşık olarak 7 km doğusundaki mezar anıtı, bir dere yatağının kenarında bulunmaktadır. Tüf taşından büyük bir kayanın işlenmesiyle yapılan ve M.Ö. IV. yüzyıla tarihlenen yapı iki katlıdır. Alt katında mezar odası bulunmaktadır. Zamansal süreç içerisinde ve insan etkili müdahaleler ile tahrip olan anıtın koruma ve onarım çalışmalarına 2000 yılında başlanmış, çalışmalar 2001 yılında tamamlanmıştır. Yapının kısmi kayıplarının bulunduğu bölümlerinde lokal ve bütün tamamlama şeklinde onarımlar yapılmıştır. Çalışmanın temelini yeni malzemeler kullanılarak yapılan tamamlamalar oluşturmaktadır. Tamamlamalarda kullanılan malzeme türleri, onarım yöntemleri ve üslubu, onarım malzemelerinin özgün malzeme ile uyumu ve estetik görünümü, müdahale boyutu, belirtme esasları açısından durumu, malzemelerin kalıcılık ve sürdürülebilirliği ile onarımların koruma tüzükleri açısından değerlendirilmesi oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Pers Mezar Anıtı, Onarım, Tüf Taşı, Polyester, Harç

Observations on the Conservation and Repair Process of the Persian Tomb Monument (Stone Tower) in Foça

Öz

The grave monument, approximately 7 km east of Foça, is located on the edge of a stream bed. The building, made by processing a large rock from tuff stone, and dating back to the 4th century BC, has two floors. Alt katında mezar odası bulunmaktadır. There is a burial chamber on the lower floor. The conservation and repair works of the monument, which was destroyed over time and by human interventions, started in 2000 and the works were completed in 2001. Local and fully completion repairs were made in parts of the building, where there were partial losses. The completions made using new materials constitute basis of the work. The types of materials used in the completions, the repair methods and style, the compatibility of the repair materials with the original material and their aesthetic appearance, the extent of intervention, their status in terms of specification principles, the permanence and sustainability of the materials and the evaluation of the repairs in terms of conservation regulations.

Anahtar Kelimeler

Persian Tomb Monument, Restoration, Tuff, Polyester, Mortar

Kaynakça

• Alpaslan, İ. (2005). Anadolu’da Podyumlu Mezar Mimarisi, MÖ. 6. - MÖ.4. Yüzyıl [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi].
• Cahill, N. (1988). Taş Kule: A Persian – Period Tomb Near Phokaia. American Journal of Archaeology, 92 (4), 481-501.
• Erder, C. (1977). Venedik Tüzüğü Tarihi Bir Anıt Gibi Korunmalıdır. ODTÜ. Mimarlık Fakültesi Dergisi, 3 (2), 167-190.
• Özyiğit, Ö. (2003). 2000-2001 Yılları Phokaia Kazı Çalışmaları. 24. Kazı Sonuçları Toplantısı, 2, 333-350.
• Özyiğit, Ö. (2012). Phokaia, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü, Ege Üniversitesi Arkeoloji Kazıları, Protohistorya ve Ön Asya Arkeolojisi-Klasik Arkeoloji-Sanat Tarihi, A. Çilingiroğlu, Z. Mercangöz, G. Polat (Ed.), 293-312.
• Şahan, M. M. (2009). Batı Anadolu’da Podyum Mimarisinin Oluşumu [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi].
• Şener, Y. S. (2016). Taş Eser Korumada Tamamlama Uygulamaları: Yöntem ve Uygulama Biçimlerine İlişkin Değerlendirmeler. IV. ODTÜ Arkeometri Çalıştayı, Türkiye Arkeolojisinde Taş: Arkeolojik ve Arkeometrik Çalışmalar, Prof. Dr. Hayriye Yeter Göksu Onuruna, P. Ayter, Ş. Demirci (Ed.), 143-151.
• Yaşar, A. (2021). Milet Antik Kenti Ionic Stoa Binasındaki Taş Tamamlama Uygulamalarının Değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, 3 (2), 124-136.