Eğitim Felsefesinin Problemleri Üzerine

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 1, 1 - 20

Fikri Gül , Birol Soysal

Öz

Bu çalışma, eğitim felsefesinin bireysel ve toplumsal yönlerini ele alarak, eğitimin temel problemleri ve çağdaş sorunlarını kapsamlı bir şekilde tartışmaktadır. Eğitimde bilginin doğası, değeri ve ideolojik yapısı, bireysel gelişim ile toplumsal beklentiler arasındaki çelişki ve teknolojinin eğitim üzerindeki etkileri gibi konular, detaylı bir analizle ele alınmıştır. Ayrıca, eleştirel pedagoji, özgürlük ve etik değerlerin eğitime entegrasyonu bağlamında çeşitli çözüm önerileri sunulmaktadır. Çalışma, eğitimde bireysel özgürlük ile toplumsal sorumluluğun dengelenmesi gerektiğini savunan bir yaklaşımı desteklerken, eğitim süreçlerinde manevi ve bilimsel değerlerin bütünleştirilmesine vurgu yapmaktadır. Dijitalleşmenin eğitim üzerindeki olumlu etkilerinin yanı sıra, bilgiye yüzeysel erişim ve sosyal bağların zayıflaması gibi potansiyel riskler de incelenmiştir. Eleştirel pedagojinin bireyleri özgürleştirici potansiyeli ele alınırken, bu yaklaşımın ideolojik yönlendirme riski de eleştirilmiştir. Sonuç olarak, makale, eğitimin bireyi sadece bilgiyle donatan bir süreç olmaktan öte, etik ve toplumsal sorumluluk bilinci kazandıran, bireyin potansiyelini gerçekleştirmesine olanak tanıyan bir alan olması gerektiğini savunmaktadır. Eğitimde bütüncül ve kapsayıcı bir modelin gerekliliği vurgulanarak, birey ve toplum arasındaki dengenin sağlanması için öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Eğitim Felsefesi, Değerler Eğitimi, Manevi ve Bilimsel Yaklaşımlar

On the Problems of Philosophy of Education

Öz

This study comprehensively discusses the basic problems and contemporary issues of education by addressing the individual and social aspects of philosophy of education. Issues such as the nature, value and ideological structure of knowledge in education, the contradiction between individual development and societal expectations, and the effects of technology on education are analysed in detail. In addition, various solutions are proposed in the context of the integration of critical pedagogy, freedom and ethical values into education. The study emphasises the integration of spiritual and scientific values in educational processes, while supporting an approach that argues that individual freedom and social responsibility should be balanced in education. In addition to the positive effects of digitalisation on education, potential risks such as superficial access to information and the weakening of social ties are also examined. While the emancipatory potential of critical pedagogy is discussed, the risk of ideological orientation of this approach is also criticised. In conclusion, the article argues that education should not only be a process that equips the individual with knowledge, but should also be a field that provides a sense of ethical and social responsibility and enables the individual to realise his/her potential. The necessity of a holistic and inclusive model in education is emphasised and suggestions are presented to ensure the balance between the individual and society.

Anahtar Kelimeler

Philosophy of Education, Values Education, Spiritual and Scientific Approaches

Kaynakça

• Aksakallı, A. (2019). Eleştirel pedagojiye yönelik öğretmenlerin eğitim inançları. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 7(2), 583-605.
• Aktepe, V. (2010). Etkinlik temelli değer eğitiminin öğrencilerin yardımseverlik tutumlarına etkisi. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2(3), 17-39.
• Anderson, T. (Ed.). (2008). The theory and practice of online learning (2nd ed.). Athabasca University Press.
• Arslan, M. (2015). Eğitim ve Felsefe Üzerine. Yıldız Yayınları.
• Bayraktar, O. (2021). Milli eğitim düşüncemiz ve yapılandırmacılık. Eski Yeni Yayınları.
• Bayraktar, O. (2022). Varlık ve Bilgi Ekseninde Eğitimin Temelleri. İnsan Yayınları
• Biesta, G. J. J. (2010). Good Education in an Age of Measurement: Ethics, Politics, Democracy. Paradigm Publishers.
• Bozkurt, A., Hamutoğlu, N. B., Liman Kaban, A., Taşçı, G., & Aykul, M. (2021). Dijital bilgi çağı: Dijital toplum, dijital dönüşüm, dijital eğitim ve dijital yeterlilikler. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 7(2), 35-63.
• Carr, N. (2010). The Shallows: What the Internet Is Doing to Our Brains. W. W. Norton & Company.
• Carr, W., & Kemmis, S. (1986). Becoming Critical: Education, Knowledge and Action Research. Falmer Press.
• Demirel, Ö. (2021). Eğitim Bilimine Giriş. Pegem Akademi.
• Demirtaş, H., & Özer, N. (2015). Eleştirel kuram açısından eğitim ve eğitim yönetimi. Journal of Teacher Education and Educators, 4(2), 206-227.
• Dewey, J. (1916). Democracy and Education. Macmillan.
• Dewey, J. (1938). Experience and Education. Collier Books.
• Durkheim, E. (1961). Moral Education: A Study in the Theory and Application of the Sociology of Education. Free Press.
• Freire, P. (1970). Pedagogy of the Oppressed. Continuum.
• Gutek, G. (2009). Philosophical and Ideological Perspectives on Education. Pearson Education.
• Higgins, S. (2001). Enhancing Learning and Teaching with Technology. British Journal of Educational Technology, 32(1), 1-23. Kesik, F., & Bayram, A. (2015). Eğitim sisteminin eleştirel pedagoji perspektifinden bir değerlendirmesi: Öğretmen görüşleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(3), 900-921.
• Koca, H. K. (2023). Evrensel değerler bağlamında din kültürü ve ahlak bilgisi dersleri. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 64(2), 631-647
• Korkmaz, F. (2019). Eğitim ve İdeoloji. Kutlu Yayınevi.
• Kutlu, N., & Gökdere, M. (2013). Proje tabanlı öğrenmeyi zenginleştirme: Üç aşamalı Purdue modeli. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 293-311.
• Mishra, P., & Koehler, M. J. (2006). Technological Pedagogical Content Knowledge: A Framework for Teacher Knowledge. Teachers College Record, 108(6), 1017–1054.
• Möngü, B. (2023). Eleştirel pedagojiye yönelik eleştirel bir okuma: Eğitim bir özgürleşme aracı olabilir mi? FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi), 35(Bahar), 313-330.
• Noddings, N. (2003). Happiness and Education. Cambridge University Press.
• Ozankaya, Ö. (2008). Toplumsal Gelişme ve Eğitim. Siyasal Kitabevi.
• Özdemir, S. M. (2011). Toplumsal değişme ve küreselleşme bağlamında eğitim ve eğitim programları: Kavramsal bir çözümleme. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 85-110.
• Potur, Ö. (2022). Eleştirel pedagojiden eleştirel okuryazarlığa: Eğitime farklı bir yaklaşım. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 5(2), 109-124.
• Rogers, C. (1969). Freedom to Learn: A View of What Education Might Become. Columbus, OH: Merrill.
• Selwyn, N. (2010). Schools and Schooling in the Digital Age: A Critical Analysis. Routledge.
• Selwyn, N. (2016). Education and Technology: Key Issues and Debates. Bloomsbury.
• Seven, M. A. (2004). Eğitimde bilginin felsefi temelleri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(2), 198-207.
• Tillich, P. (1952). The Courage to Be. Yale University Press.
• Turkle, S. (2011). Alone Together: Why We Expect More from Technology and Less from Each Other. Basic Books.
• Uzun, F. (2020). Eğitimde etik ve ahlaki değerlerin artan önemi. Değerler Eğitimi Dergisi, 18(2), 91-105.
• Uzun, F. (2022). Eğitimde etik ve ahlaki değerlerin artan önemi. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 11(31), 91-105 Ünal, S. (2019). Eğitim Felsefesinin Temelleri. Beta Yayınları.
• Wilson, B. (2000). Challenges and Pitfalls in the Quest for an Integrative Education: The Role of Religious and Spiritual Beliefs.
• Yıldırım, S. G., & Demirel, M. (2019). Türk tarihinde değerler ve değerler eğitimi üzerine bir inceleme. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 5(1), 92-99.