Osmanlı Türkçesi ve Osmanlı Cezayir'indeki etki alanı

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 1, 815 - 831, 08.04.2025

Ahmed Boussaid

https://doi.org/10.5281/zenodo.15628927

Öz

Bu çalışma, Cezayir'in üç yüzyıldan fazla bir süre Osmanlı İmparatorluğu'na bağlı kaldığını ve önemli konumu ve tarihi referansları nedeniyle en önemli Mağrip vilayetlerinden biri olarak kabul edildiğini vurgulamaktadır. Özellikle İspanyollar tarafından Akdeniz'in güney kıyısında en çok hedef alınan noktaydı. Osmanlılar daha sonra Trablusgarp ve Tunus vilayetlerini ilhak etmeyi başarmışlardır. Başkent Cezayir'in “Cihat Evi” ve “Küçük İstanbul” gibi sıfatlarla nitelendirilmesi şaşırtıcı değildir. Bu çalışmada tarihsel ve sosyodilbilimsel metodolojileri birleştiren multidisipliner bir yaklaşım kullanılacaktır. Osmanlı varlığının Cezayir sivil toplumunun siyasi, ekonomik, sosyal ve kültürel dokusu üzerinde açık bir etkisi olmuş ve iki taraf arasındaki doğrudan etkileşim melez dilsel ifadelerin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bunun nedeni sadece doğrudan dilsel temas değil, aynı zamanda siyasi, idari ve ekonomik bağlamlarda, Barbaros kardeşlerin gelişinden ve 16. yüzyılın başında Zeyyani Cezayiri üzerinde siyasi bağımlılık kurulmasından önce Cezayirlilerin duymaya alışık olmadıkları terim ve ifadelerin birikmesidir.Ayrıca çalışma, Osmanlı egemenliğinin uzun süresi boyunca Osmanlı Türkçesinin Cezayir toplumu üzerindeki önemli etkisini göstermeyi amaçlamaktadır. Bu dil, Osmanlı dil politikaları ve iki halk arasındaki kültürel etkileşim tarafından desteklenerek günlük yaşamın çeşitli yönlerinde geniş çapta yayılmıştır. Bu yayılma Cezayir dili ve kültürü üzerinde derin bir etki bırakmıştır ve Osmanlı egemenliğinin sona ermesinden sonra bile Cezayirlilerin kolektif hafızasında bu dilin belirgin izleri hala mevcuttur.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Türkçesi , Cezayir , Osmanlı Yönetimi , Dilsel Etki , Kültürel Alışveriş

The Ottoman Turkish and its Sphere of Influence in Ottoman Algeria

Öz

This study highlights that Algeria was connected to the Ottoman Empire for more than three centuries and was considered one of the most important Maghreb provinces due to its significant location and historical reference. It was the most targeted Mediterranean point on the southern shore, particularly by the Spaniards. Thanks to its inclusion, the Ottomans later managed to annex the provinces of Tripoli and Tunisia. It is no wonder that its capital, Algiers, was characterized by attributes such as "House of Jihad" and "Little Istanbul," among others. This study will likely employ a multidisciplinary approach combining historical and sociolinguistic methodologies. The Ottoman presence had a clear impact on the political, economic, social, and cultural fabric of Algerian civil society, and the direct interaction between the two parties resulted in the generation of hybrid linguistic expressions. This was due not only to direct linguistic contact but also to the accumulation of terms and expressions in political, administrative, and economic contexts that the Algerians were not accustomed to hearing prior to the arrival of the Barbarossa brothers and the establishment of political dependency over the Zayyanid Algeria at the beginning of the 16th century. In addition, the study aims to show the significant impact of Ottoman Turkish on Algerian society during the long period of Ottoman rule. This language spread widely in various aspects of daily life, supported by Ottoman language policies and the cultural interaction between the two peoples. This dissemination left a deep impact on the Algerian language and culture, and even after the end of Ottoman rule, there are still clear traces of this language in the collective memory of the Algerians.

Anahtar Kelimeler

Ottoman Language , Algeria , Ottoman Rule , Linguistic Influence , Cultural Exchange

Kaynakça

• Al-Khatib, M. A. K. (1996). Dictionary of Historical Terms and Titles. (1st edition). Al-Risalah Foundation, (written in Arabic).
• Al-Mili M. bin M. (1964). The History of Algeria: Ancient and Modern. (vol.39). Badran Presses and Partners, (written in Arabic).
• Al-Sallabi, M. A. (2001). The Ottoman State: Factors of Rise and Reasons for Fall. (1st edition). Dar Al-Tawzi' wal-Nashr Al-Islamiyyah, (written in Arabic).
• Al-Tir, A. S. (1989). The Ottoman Turks in North Africa. (translated by M. Ali Amer). (1st edition). Dar Al-Nahda Al-Arabiyya for Printing and Publishing, (written in Arabic).
• Al-Zubairi, M. Al-Arabi. (1972). Foreign Trade of Eastern Algeria. (1st edition). Chourouk Presses, (written in Arabic).
• Atiq, O. (?). Features of Turkish-Arab Cultural Exchange. Ideas Magazine, Jordanian Ministry of Culture. (written in Arabic).
• Barakat, M. (2000). Titles and Ottoman Positions: A Study of the Development of Titles and Positions from the Ottoman Conquest of Egypt to the Abolition of the Ottoman Caliphate. Dar Gharib for Printing and Publishing, (written in Arabic).
• Bostan, İ. (2021). Yavuz Sultan Selim Dönemi'nde Kızıldeniz ve Akdeniz’de Osmanlılar. Yavuz Sultan Selim ve Dönemi Sempozyumu Bildiriler Kitabı (4-6 Kasım 2021).(s.1-22). Türk Tarih Kurumu.
• Halah, K. ( 2012/2013). European Communities in Algeria During the Ottoman Era 1700-1830. [a thesis submitted for a Master's degree in Modern History, University of Adrar]. Algeria, (written in Arabic).
• Hamdan, bin O. K. (2006). The Mirror. (Introduction and translation by M. Al-Arabi Al-Zubairi). National Printing Arts Foundation, (written in Arabic).
• Mehrez, A. (2007/2008). Algeria During the Aghawat Era 1659/1671 [ a thesis submitted for a Master's degree in Modern History, Faculty of Humanities and Social Sciences, University of Algiers]. Algeria, (written in Arabic).
• Özkan, İ. E. (2024). Cezayir’de (Algiers) Türk’ün ve Türkçenin İzleri. Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, 7(2), 147-154. Saad Allah, Abu al-K. (1998) Cultural History of Algeria. Dar al-Gharb al-Islami, (written in Arabic).
• Shakir, M. (2000). Islamic History (Ottoman Era). (4th edition). Islamic Office, (written in Arabic).
• Spencer, W. ( 2006). Algeria During the Era of Sea Lords. (translation and introduction by A. Zbadia). Dar Al-Qasba for Publishing, (written in Arabic).