Türkiye’yi Hedef Alan Terör Örgütlerinin Kolektif Terör Faaliyetleri Örnekleri

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 3, 395 - 425, 28.07.2025

İlyas Er , Gülten Güneş

https://doi.org/10.46868/atdd.2025.896

Öz

Mevcut literatürün, Türkiye’yi hedef alan terör örgütlerinin kolektif terör iş birliklerini analiz etmek için kanıtlardan ve belirli bir çerçeveden yoksun olduğu gözlemlenmiştir. Kolektif terör, terör örgütlerinin uluslararası destek ve iş birliklerini ifade eden karmaşık ve çok yönlü bir kavramdır. Osmanlı Devleti’nin dağılma sürecinden günümüze kadar gelen kolektif terör, farklı ideolojilere sahip terör örgütlerinin siyasi, ekonomik, kültürel, vd. pek çok ortak amaçlarla bir araya gelmesidir. Türkiye’yi hedef alan terör örgütlerinin kolektif terör kapsamındaki hedefleri Türkiye’nin toprak bütünlüğünü parçalamaktır. Bu çalışma özellikle 1960'lı yıllardan itibaren artan terör faaliyetlerinin, uluslararası bağlantılarla güçlendiği ve farklı ülkelerin bu örgütlere sağladığı desteklerin öneminine odaklanmaktadır. Türkiye’yi hedef alan terör örgütlerinin kolektif terör faaliyetleri, kolektif stratejileri, kolektif bilinç ve teorileri bu çalışmada nitel araştırma yöntemleri kullanılarak kanıtları ile birlikte ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Terör , Terörizm , Kolektif Terör , Türkiye , Uluslararası Güvenlik

Examples of Collective Terrorist Activities of Terrorist Organisations Targeting Türkiye

Öz

It has been observed that the existing literature lacks evidence and a specific framework to analyse the collective terrorism cooperation of terrorist organisations targeting Türkiye. Collective terrorism is a complex and multifaceted concept that refers to the international support and cooperation of terrorist organisations. From the disintegration of the Ottoman Empire to the present day, collective terrorism is the coming together of terrorist organisations with different ideologies for many common political, economic, cultural, etc. purposes. The goals of terrorist organisations targeting Türkiye within the scope of collective terrorism are to disintegrate Türkiye's territorial integrity. This study focuses on the fact that terrorist activities, which have increased especially since the 1960s, have been strengthened by international connections and the importance of the support provided by different countries to these organisations. The collective terrorist activities, collective strategies, collective consciousness and theories of terrorist organisations targeting Türkiye are revealed in this study by using qualitative research methods.

Anahtar Kelimeler

Terror , Terrorism , Collective Terror , Türkiye , International Security

Teşekkür

Bu çalışmanın fikir, araştırma ve yazım aşamasında göstermiş olduğu ilgi, alaka ve özen dolayısıyla; Uluslararası Güvenlik ve Dış Politika Araştırmacısı hocamız Ömer KALAYCI beyefendiye en içten teşekkürlerimizi sunarız.

Kaynakça

• Abdurrahmanlı, E. (2018). Küreselleşme Olgusuyla Birlikte Büyüyen Terörizm. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 5 (18), 586-605.
• Andrew, C. (2022). Gizli Dünya. (Çev. M. Fatih Baş). Kronik Kitap.
• Andrew, C. & Mitrokhin, V. (2000). The Sword and the Shield:The Mitrokhin Archive and the Secret History of the KGB. Basic Books.
• Argun, B. E. (2003). Turkey in Germany: The Transnational Sphere of Deuschkei. Routledge.
• Aslan, E. (2004). Türkiye’nin Jeopolitik Öneminden Kaynaklanan Yıkıcı ve Bölücü Terör Örgütlerine Karşı Geliştirilebilecek Stratejiler [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gebze İleri Teknoloji Enstitüsü.
• Avcı, E. (2011). Radikal İslamcı Terörizmin Meşru Gösterilmesi: Türkiye Hizbullahı Örneği [Yayımlanmamış doktora tezi], Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü.
• Aydın, İ. (2019). Terör Örgütlerinin Dış Politika Aracı Olarak Kullanılması: PKK Örneği [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi].Yalova Üniversitesi.
• Bal, İ. & Çufalı, M. (2006). Dünden Bugüne Türk Ermeni İlişkileri. Lalezar Kitabevi.
• Balcı, A. O. (2022). 1970-2000 Yılları Arası Türkiye’de Radikal İslami Hareketler. Mezhep Araştırmaları Dergisi, 15 (2), 660-692.
• Baran, R. S. (2019). ASALA Terör Örgütü ve Analizi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Giresun Üniversitesi.
• Bassam, A. Ş. Mahnaimi, U. (1995). Ateşle Sınandılar. Milliyet Yayınları.
• Bural, E. B. (2022). Doç. Dr. Nihat Ali Özcan ile Söyleşi: Kuruluşundan Günümüze PKK Terör Örgütü. Terörizm ve Radikalleşme Araştırmaları Dergisi, 1 (2), 187-201.
• Central Intellıgence Agency. The Kurdish Insurgency in Turkey, 25 August 1985, Washington D.C. 1985.
• Criss, N. B. (1995). The Nature of PKK Terrorism in Turkey. Studies in Conflictand Terrorism, 18, 17-37.
• Carnes, C. F. (1986). Soviet Intelligence Support to International Terrorism. American Intelligence Journal, 7 (3), 18-23.
• Çelebi, A. S. (2016). Bir Terör Örgütü Olarak Türkiye Komünist Partisi/ Marksist Leninist’in Devrim Stratejisi 1972-2012 [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Çelik, M. (2019). Kuruluşundan Bugüne PKK/KCK’nın Uluslararası Konjektürel Değişimlere Uyum Saülama ve Uluslararasılaşma Çabası. Güvenlik Çalışmaları Dergisi, 21 (21), 2, Aralık, s. 111-133.
• Çevik, İ. (2010). Diplomasi ve İstihbarat Eliyle Kürt Toplum Mühendisliği- Kürt Sorunu Mu Yoksa Örtülü Operasyon Mu?. Ayrıntı Basım Yayım.
• Çitlioğlu, E. (2000). Yedekteki Taşeron: ASALA-PKK. Ümit Yayıncılık.
• Demir, C. K. (2008). Öğrenen Örgütler ve Terör Örgütleri Bağlamında PKK. Uluslararası İlişkiler, 5 (19), 57-88.
• Demir, S. (2020). ASALA Terörü ve Türk Diplomatları [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Çankırı Karatekin Üniversitesi.
• Director Of Central Intellıgence. National Intelligence Estimate, Outlook for the Palestinians, 15 Ağustos 1984. Er, İ. (2023). Kafkasya Bölgesinde Ermeni ve Kürt Ayrılıkçı Hareketleri Üzerine Türkiye- Sovyet Rusya İstihbarat Vakaları (1924-1955). Harp Tarihi Dergisi (8), 143-173. https://doi.org/10.61348/htde.1329223
• Gök, A. & Mavruk, Ç. (2023). The New Terrorism and Analysis of the PKK in the Context of Learning Terrorist Organizations. SAVSAD Savunma ve Savaş Araştırmaları Dergisi, 33, (1) Haziran, 65-100.
• Gücenmez, B. (2014). Terörizmin Finansmanı: PKK, ETA ve IRA Terör Örgütlerinin Karşılaştırılması [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü.
• Güneş, A. (2020). Gayrinizami Harp Balkan Harbi’nde Komita, Çete, Jandarma ve Milisler (1912-1913). Kronik Kitap.
• Güzel, S. (2022). ABD’nin Devlet Dışı Silahlı Aktörlere Yaklaşımı: Suriye İç Savaşı ve PKK/PYD/YPG Örneği [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Milli Savunma Üniversitesi.
• Hedley, J. H. (2008). The Evolution of Intelligence Analysis, Roger Z. George- James B. Bruce (Ed.). Analyzing Intelligence Origins, Obstacles, and Innovations içinde (ss. 19-35). Georgetown University Press.
• İşeri, R. (2008). Türkiye’de Etnik Terör: ASALA ve PKK Örneği [Yayımlanmamış yüksek lisans Tezi]. Atılım Üniversitesi.
• Imset, İ. G. 1992. The PKK: A Report on Separatist Violence in Turkey, 1973-1992. Turkish Daily News Publications, 31-37.
• Işık, M. (2013). Şiddetin Dili Değişmez- DHKP-C ve İBDA-C Terör Örgütlerinin Söylemlerinin Benzerliği Üzerine Bir İnceleme. Zinde Yayınları.
• Jafarlı, E. (2018). Birinci Dünya Savaşı’ndan Günümüze Ermeni Terörizmi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Aydın Üniversitesi.
• Karaağaç, Y. (2023). Asimetrik Savaş Kapsamında PKK’nın Yapısal Dönüşümü: Şehir Terörizmi ve Hendek Olayları. Orient Yayınevi.
• Karabulut, M. (2021). Türkiye’de Uyuşturucu Kaçakçılığı ve Terör Örgütleri: ASALA-PKK- HİZBULLAH Örnekleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Akdeniz Üniversitesi.
• Kalaycı, Ö. (2019). Türkiye- AB İlişkileri Bağlamında Almanya’nın Kürt ve PKK Politikası. Çıkrık Yayınları.
• Kalaycı, Ö. (c) (2025). Kolektif Terör ve Terörizm, Türk Dış Politikası Araştırma Merkezi/ TUDPAM, Rapor No:9, Eskişehir. Kalkan Okur, N. (2024). Van'da İç Güvelik: Terör ve Kaçakçılık Faaliyetleri. Güvenlik, Tarih ve Etik: Çok Yönlü Küresel Perspektifler. (Osman Köse-Naci Akdemir-İlkay Güleryüz, Ed.). Berikan Yayınevi.
• Kantarcı, Ş., Kasım, K., Kaya, İ. ve Laçiner, S. (2002). Ermeni Sorunu El Kitabı. Ankara Üniversitesi Basım Evi.
• Konuş, F. (2020). ASALA Terör Örgütü Tarafından Şehit Edilen Türk Dış Temsilcilerinin Biyografisi 1973-1985 [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gaziantep Üniversitesi.
• Köksal, S. (2021). The Dark Side of Turkey- Bulgaria Route. İmgelem, 5 (9), 2021, s. 349- 365.
• Kurubaş, E. (2009). Etnik Sorun-Dış Politika İlişkisi Bağlamında Kürt Sorununun Türk Dış Politikasına Etkileri. Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, 8 (1), 39-59.
• Lesser, I. O. (1999). Countering The New Terrorism: Implıcations for Strategy. Ian O. Lesser, Buruce Hoffman, John Arquilla, David Ronfeldt, Michele Zanini, The New Terrorism, United States Air Force, RAND Project Air Force, Washington.
• Leigh, I. (2007). The accountability of security and intelligence agencies. Lock K. Johnson (Ed.). Handbook of Intelligence Studies içinde (ss. 67-82). Routledge.
• Maden, T. E. (2012). Kriz Dönemlerinde Su Politikaları: Türkiye- Suriye. Ortadoğu Analiz, 4 (44), 87-94.
• Mango, A. (2005). Turkey and the War on Terror: For Forty Years We Fought Alone. Oxon, Routledge.
• Öz, B. (2011). Tarih Araştırmalarına Kaynak Olarak Hürriyet Gazetesi’nde ASALA Sorunu (1973- 1985) [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Yüzüncü Yıl Üniversitesi.
• Savcı, S. (1985). Ermeni Terörü ve Türk Kamuoyu [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Savranlı, A. H. (2009). Ermeni Terör Örgütleri ve Faaliyetleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi.
• Seren, M. (2007). Türkiye- Avrupa Birliği İlişkileri ve Terör [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Başkent Üniversitesi.
• Soner, B. A., Aslan, Ö. ve Kıyıcı, H. (2017). PKK’nın Bölgesel Terör Ağı Yapılanması. Polis Akademisi Yayınları.
• Talu, B. S. (2012). Filistin Sorunu ve El- Fetih’in Dönüşümü [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi. Tarık, S. (1984). Armenian Terrorism and the Narcatic Traffic. International Terrorism and the Drug Connection Ankara University Press.
• Taşkın, Y. (2016). Fethullah Gülen Portresi. Hacettepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Kültürel Çalışmalar Dergisi, 3 (1), 90-115.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi (2008). Uyuşturucu Başta Olmak Üzere Madde Bağımlılığı ve Kaçakçılığı Sorunlarının Araştırılarak Alınma Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırması Komisyonu Raporu. TBMM, Kasım, Ankara.
• The Unıted States Army. Department of the Army Field Manual (FM) 31-22, Guerilla Warfare and Special Forces Operations, Headquarters, Washington 1961.
• Yer, A. (2021). Milliyet Gazetesinde Ermeni Terörü ve ASALA Sorunu (1973-1980) [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Atatürk Üniversitesi.
• Yılmaz, S. (2012). PKK Terör Örgütü ve KCK’da Son Durum. TURAN-SAM Turan Stratejik Araştırmalar Dergisi, 4 (15), 6-13.