The Crusades: An Analysis of Causes, Consequences, and Their Enduring Impact in a Sequential Perspective

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 4, 203 - 214

Hülya Keçeligil , Hasan Tahsin Keçeligil

https://doi.org/10.46868/atdd.2025.964

Öz

When we examine the ages of history, we see that one of the greatest events that took place during the period called the “Middle Ages” was the “Crusades.” Essentially originating from the conflict between Islamic and Western Christian societies and lasting for nearly two centuries, these expeditions can be said to have led to major geographical, social, political, cultural, and economic changes in the centuries that followed. In our article, the great historical phenomenon referred to by the Arabs as the “Frankish Invasions” and known as the “Crusades” is addressed within the framework of a sequential perspective in terms of its causes, consequences, reflections extending to the present day, and its significance in world history.

Anahtar Kelimeler

Crusades , Palestine , Seljuks , Ayyubids , Mamluks , Jerusalem

Proje Numarası

Yok.

Haçlı Seferleri: Dizinsel Bakış Bağlamında Nedenleri, Sonuçları ve Günümüze Uzanan Yansımaları

Öz

Tarih çağlarını incelediğimizde “Ortaçağ” olarak adlandırılan zaman diliminde yaşanan en büyük hadiselerden birinin “Haçlı Seferleri” olduğunu görürüz. Esas itibariyle İslâm ve Batı Hristiyan toplumları arasındaki çekişmeden doğan ve yaklaşık iki asır devam eden bu seferlerin sonraki yüzyıllarda büyük coğrafi, sosyal, siyasal, kültürel ve iktisadi değişikliklere yol açtığı söylenebilir. Makalemizde, Arapların “Frenk İstilaları” diye tabir ettiği ve “Haçlı Seferleri” olarak bilinen büyük tarihsel olgunun dizinsel bakış bağlamında sebepleri, sonuçları, günümüze dek uzanan yansımaları ve dünya tarihindeki önemi ele alınmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Haçlı Seferleri , Filistin , Selçuklular , Eyyûbȋler , Memlûkler , Kudüs

Etik Beyan

Gerekli değildir.

Destekleyen Kurum

Yok.

Proje Numarası

Yok.

Kaynakça

• Aguilers, R. (2023). Haçlılar Kudüs’te – Bir papazın gözünden İlk Haçlı Seferi (Çev. S. Genç). Yeditepe Yayınevi. (Orijinal: 12. yy).
• Aktan, A. (1999). Memlûk-Haçlı münasebetleri. Belleten, 63(236), 635–650.
• Altun, İ. (2017). Sahabe gözünde Kudüs ve Mescid-i Aksâ. İlahiyat Tetkikleri Dergisi, 48, 1–20. Arıkanlı, Z. (2021). Kutsal Toprakların Kutsal Olmayan Fethi: 1. Haçlı Seferi’nden Haçlı Krallıklarına. In A. Yaraman & G. Doğanay (Eds.), Siyaset Biliminde Sınır ve Sınırsızlık (ss. 263–281). Bağlam Yayıncılık.
• Ariès, P. (1965). Centuries of childhood: A social history of family life (Çev. R. Baldick). Vintage. (Orijinal: 1962).
• Asbridge, T. (2014). Haçlı Seferleri (Çev. E. Duru). Say Yayınları. (Orijinal: 2010).
• Avcı, C. (2002). Kudüs: Fethedilişinden Haçlı istilâsına kadar. In İslam Ansiklopedisi (C. 26, ss. 326–335). TDV Yayıncılık.
• Ayan, E. (2013). Anonim Haçlı tarihi. Selenge Yayıncılık.
• Aydın, F. (2018). Yahudiler/Yahudilik açısından Kudüs. Eskiyeni, 37, 45–68.
• Barber, M. (2021). Haçlı devletleri tarihi (Çev. D. M. Demir). Kronik Kitap. (Orijinal: 2012).
• Batuk, C., & Mert, R. (2017). Çatışan kutsalların ortasındaki şehir: Kudüs. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 17(3), 45–70.
• Bezer, G. Ö. (2011). Dördüncü Haçlı Seferi ve İstanbul. In Tarih İçinde İstanbul Uluslararası Sempozyumu Bildirileri (ss. 233–250). MTT İletişim.
• Büyüm, N., Hoiberg, D. H., Sutherland, A. R., & Tüzen, G. (2000). Haçlı Seferleri. In Ana Britannica (C. 10, ss. 450–455). Ana Yayıncılık.
• Cahen, C. (2010). Haçlı Seferleri zamanında Doğu ve Batı (Çev. M. Daş). Yeditepe Yayınevi. (Orijinal: 1958).
• Clifford, E. R. (2012). Büyük ünlü bir şövalye: Otto de Grandson’ın hayatı ve zamanı. Literary Licensing.
• Cobb, P. M. (2018). Müslümanların gözüyle Haçlı Seferleri (Çev. E. Duru). Say Yayınları. (Orijinal: 2014).
• Crowley, R. (2020). Lanetli kule (Çev. S. Genç). Kronik Kitap. (Orijinal: 2018).
• Çekiç, A. (2024). Haçlı ideasında Tanrı tasavvuru ve Haçlı Seferlerine tesiri. History Studies, 16(2), 123–145.
• Çelik, S. (2021). Şiî Fâtımîlerin Kudüs’ü Haçlılardan geri alma girişimleri. Journal of Islamicjerusalem Studies, 21(1), 55–73.
• Dean, R. J. (2009). Castles in distant lands: The life and times of Othon de Grandson. Lawden Haynes Publishing.
• Demirkent, I. (1994). Haçlı Seferleri düşüncesinin doğuşu ve hedefleri. İÜ Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi (Prof. Dr. H. D. Yıldız Hatıra Sayısı), 1–34.
• Demirkent, I. (1997). Haçlı Seferleri. Dünya Yayıncılık.
• Demirkent, I. (2002). Haçlılar dönemi. In İslam Ansiklopedisi (ss. 98–112). TDV Yayıncılık.
• Doğancı, K. (2018). VI. Haçlı Seferi Ortadoğu’su ile günümüz İslam dünyası arasındaki paralellikler. In III. INES Education and Social Science Congress (ss. 101–115). Alanya.
• Drijvers, J. W. (1992). Helena Augusta: The mother of Constantine the Great and the legend of her finding of the True Cross. Brill.
• Emecen, F. (1989). Akkâ. In İslam Ansiklopedisi (C. 2, ss. 87–93). TDV Yayıncılık.
• Ernoul Kroniği. (2021). Haçlı Seferleri tarihi (Çev. A. D. Altunbaş, 4. baskı). Kronik Kitap.
• es-Sakkâr, S. (2007). Remle. In İslam Ansiklopedisi (C. 34, ss. 202–205). TDV Yayıncılık.
• Fila, H., Benk, A., & Yalkut, A. (1992). Haçlı Seferleri. In Büyük Larousse (C. 10, ss. 122–126). Milliyet Yayıncılık.
• Gibbon, E. (1787). The history of the decline and fall of the Roman Empire (Vol. 5, Chap. LVIII: The First Crusade). Strahan & Cadell.
• Gölgesiz-Karaca, S. (2016). Orta Çağ Avrupa’sında çocuk hareketi. In O. Köse (Ed.), Geçmişten günümüze şehir ve çocuk (ss. 45–67). Canik Belediyesi Yayınları.
• Güç, A., & Sayar, S. (2020). Yahudilik ve İslam’da Beyt-i Makdis. In A. Türkan (Ed.), Kudüs (ss. 112–135).
• Gündüz, İ. (1992). Beyt. In İslam Ansiklopedisi (C. 5, ss. 210–212). TDV Yayıncılık.
• Harman, Ö. F. (2002). Kudüs. In İslam Ansiklopedisi (C. 26, ss. 400–405). TDV Yayıncılık.
• Hillenbrand, C. (1994). Jihad propaganda in Syria... In K. Athamina & R. Heacock (Eds.), The Frankish wars and their influence on Palestine (ss. 30–55). Birzeit University.
• Hizmetli, M. (2016). Kudüs’ün Haçlılar ile Müslümanlar arasında el değiştirmesi. In N. Sümer & A. Aktaş (Eds.), Uluslararası Selahaddin Eyyubî Sempozyumu Bildirileri (C. 2, ss. 205–230). Beyan Yayınları.
• İbnü’l-Esîr. (1987). İslam tarihi (C. 12; Çev. A. Ağırakça & A. Özaydın). Bahar Yayıncılık.
• İpek, H. (2022). III. Haçlı Seferi. KSÜ Siyer-i Nebi Araştırmaları Merkezi Yayınları.
• Kaleli, E. (2016). Haçlı Seferleri ve İslam dünyası. In S. H. Özkan (Ed.), Orta Çağ tarihi (ss. 88–112). İdeal Kültür Yayıncılık.
• Karakaş, Ş. (2016). V. Haçlı Seferi ve Dimyat’ın zaptı. Erzurum Teknik Üniversitesi SBED, 5(2), 45–60.
• Koca, S. (2017). Haçlı Seferleri sebep ve sonuçları bakımından nasıl değerlendirilebilir? Gazi Akademik Bakış, 10(1), 122–138.
• Komnena, A. (2021). Alexiad (Çev. B. Umar). İnkılap Yayınevi. (Orijinal: 12. yy).
• Korunur, H. (2019). Itinerarium Peregrinorum Et Gesta Regis Ricardi ışığında III. Haçlı Seferi (1189–1192) [Yayımlanmamış doktora tezi]. Ondokuz Mayıs Üniversitesi.
• Maalouf, A. (2014). Arapların gözünden Haçlı Seferleri (Çev. A. Berktay). Yapı Kredi Yayınları. (Orijinal: 1983).
• Markowsky, M. (2008). Crucesignatus: Its origins and early usage. In A. Jotischky (Ed.), The Crusades: Critical Concepts in Historical Studies (C. 2, ss. 220–240). Routledge.
• Marshall, J. (2025). Othon de Grandson: Edward I’s loyal knight of renown. Pen & Sword Books.
• Mombert, J. I. (2022). Haçlı Seferleri tarihi (Çev. Ç. Yüksek). Liberus Kitap. (Orijinal: 1905).
• Munro, D. C. (2021). The Children’s Crusade (Çev. A. O. Çalışır). Ortaçağ Araştırmaları Dergisi, 4(2), 280–284.
• Odabaşı, Z. (2018). Müslümanların gözüyle I. Haçlı Seferi. Akademik İncelemeler Dergisi, 6(2), 145–162.
• Odo, D. (2021). II. Haçlı Seferi – VII. Louis’in Doğu’ya seyahati (Çev. C. Togaç). Kronik Kitap. (Orijinal: 12. yy).
• Okudan, G. (2015). Haçlı Seferleri tarihi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Akdeniz Üniversitesi.
• Öz, M. (1997a). Hâkim-Biemrillâh. In İslam Ansiklopedisi (C. 15, ss. 120–122). TDV Yayıncılık.
• Özer, S. (2018). Remle Savaşı ve Selâhaddîn Eyyûbî. Journal of History Studies, 10(1), 55–74.
• Özer, S. (2020). Haçlı tarihi yazımında Pierre L’Ermite. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 24(2), 87–105.
• Öztürk, A. (2019). İbn Cübeyr ve İbn Battûta’ya göre Orta Çağ’da Akdeniz [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Akdeniz Üniversitesi.
• Paine, M. (2011). Haçlı Seferleri (Çev. C. Atay). Kalkedon Yayıncılık. (Orijinal: 2010).
• Phillips, J. (2002). The Crusades, 1095–1197. Pearson Education.
• Polat, Z. (2019). Kudüs katliamı bağlamında Haçlı Seferleri’nin sebepleri. Milel ve Nihal, 12, 5–22.
• Richard, J. (2022). Haçlı Seferleri tarihi (Çev. Ö. Özdemir). Selenge Yayınları. (Orijinal: 1996).
• Riley-Smith, J. S. C. (1980). Crusading as an act of love. History, 65(214), 177–192.
• Runciman, S. (2008). Haçlı Seferleri tarihi (Çev. F. Işıltan).(C. 3). Türk Tarih Kurumu. (Orijinal: 1951–1954).
• Şakiroğlu, M. H. (1996). Haç. In İslam Ansiklopedisi (C. 14, ss. 480–482). TDV Yayıncılık.
• Şeyban, L. (2000). Kudüs’ün Haçlılar tarafından alınması. In M. Pehlivan (Ed.), Mustafa Pehlivan Armağanı (ss. 77–98). Sakarya Üniversitesi.
• Şimşir, M. (2018). Ortaçağlarda düzenlenen Haçlı Seferleri’nin nedenleri. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 15, 112–129.
• Tudebodus, P. (2022). Bir tanığın kaleminden Birinci Haçlı Seferi – Kudüs’e yolculuk (Çev. S. Genç). Kronik Kitap. (Orijinal: 12. yy).
• Tyrensis, W. (2016). Haçlı kroniği (Çev. E. Ayan). Ötüken Neşriyat. (Orijinal: 13. yy).
• Usta, A. (2013). Haçlılar ve Doğu Hıristiyanları. Belleten, 77(310), 781–804.
• Von Kressenstein, F. K. (2008). Son Haçlı Seferi – Kuma gömülen imparatorluk (Çev. T. Balaban). Yeditepe Yayınevi. (Orijinal: 2007).