Osmanlı İmparatorluğu’nda Millet Sistemi: Olağanüstü Sonuçları Olan Olağanüstü Bir Politika

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 4, 806 - 815

Yunus Bor

https://doi.org/10.46868/atdd.2025.978

Öz

Osmanlı İmparatorluğu yüzyıllar boyunca dünyanın en güçlü imparatorluklarından biri olmayı başarmıştır. Osmanlı sultanları, aralıksız fetihlerle imparatorluğun topraklarını genişletmiştir. Bu toprak genişlemesi sonucunda çok sayıda etnik ve dinsel topluluk Osmanlı yönetimi altında yaşamıştır. Osmanlı İmparatorluğu’nun bu topluluklara barışçıl bir birlikte yaşam ortamı sunmayı başarmış olması, birçok saygın tarihçinin dikkatini çekmiştir. Gerçekten de millet sistemi, Osmanlı İmparatorluğu’nun tarihsel bağlamında olağanüstü ve etkili bir politika olmuştur. Bu yönetim sistemi sayesinde Osmanlı toplumunun gayrimüslim ve Türk olmayan unsurları barışçıl ve eşitlikçi bir toplumsal düzen içinde yaşayabilmiştir. Bu bakımdan, millet sisteminin Osmanlı İmparatorluğu’nun toplumsal ve siyasal düzeninin anahtarı olduğunu savunmak yanlış olmayacaktır. Bu temel sav tartışılırken, bu makale Osmanlı İmparatorluğu’ndaki millet sistemine çok yönlü ve ayrıntılı bir analiz sunmayı amaçlamaktadır. Millet sistemi üzerine önceki kaynaklara dayanarak konu üç ana başlık altında ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Millet Sistemi , Osmanlı İmparatorluğu , Gayrimüslimler , Müslümanlar , Osmanlı’da Toplumsal Yaşam

Millet System in Ottoman Empire: An Extraordinary Policy with Extraordinary Implications

Öz

The Ottoman Empire managed to be one of the most powerful empires throughout the world for centuries. The Ottoman sultans enhanced the territory of the empire through continues conquests. As a result of enlarged territories, many ethnic and religious communities lived under Ottoman rule. The fact that Ottoman Empire managed to provide these communities with an atmosphere of peaceful coexistence has attracted the attention of many noteworthy historians. In fact, millet system was an extraordinary and effective policy in the historical context of Ottoman Empire. Thanks to this government system non-Muslim and non-Turkish elements of Ottoman society could experience a peaceful and egalitarian social system. In this respect, it would not be wrong to argue that millet system was a key to social and political order of Ottoman Empire. While discussing this main argument, this paper aims at providing a multi-faceted and detailed analysis of millet system in the Ottoman Empire. Relying on the previous sources on millet system, I will elaborate the issue under three main headlines.
Keywords:

Anahtar Kelimeler

Millet System , Ottoman Empire , Non Muslims , Muslims , Social life in Ottoman Empire

Kaynakça

• Al-Qattan, N. (1999). Dhimmis in the Muslim court: Legal autonomy and religious discrimination. International Journal of Middle East Studies, 31, 429–444.
• Bosworth, C. E. (1982). The concept of dhimma in early Islam. In B. Braude & B. Lewis (Eds.), Christians and Jews in the Ottoman Empire: The functioning of a plural society (Vol. 1, pp. 41–47). Holmes & Meier.
• Bozkurt, G. (1996). Alman-İngiliz belgelerinin ve siyasi gelişmelerin ışığı altında gayrimüslim Osmanlı vatandaşlarının hukuki durumu (1839–1914). Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Braude, B. (1982). Foundation myths of the millet system. In B. Braude & B. Lewis (Eds.), Christians and Jews in the Ottoman Empire: The functioning of a plural society (Vol. 1, pp. 69–89). Holmes & Meier.
• Ceylan, E. (2002). The millet system in the Ottoman Empire. In J. Upton-Ward (Ed.), New millennium perspectives in the humanities (pp. 245–266). Global Humanities Press.
• Çetin, O. (2000). Bursa: Its conquest, ethnic structure and the relationship between Muslims and non-Muslims. In Yeni Türkiye Dergisi: The Great Ottoman Turkish Civilization (Vol. 4, pp. 392–398). Yeni Türkiye Yayınları.
• Engelhardt, E. P. (1999). Türkiye ve Tanzimat: Devlet-i Osmaniyenin tarih-i ıslahâtı (A. Reşad, Trans.). Kaknüs Yayınları. (Original work published 1882)
• Hussain, S. S. (1993). Status of non-Muslims in Islamic state. Hamdard Islamicus, 16(1), 67–79.
• İnalcık, H. (1973). The Ottoman Empire: The classical age, 1300–1600. Weidenfeld and Nicolson.
• Kalın, İ. (2007). İslam ve Batı. TDV Yayın Matbaacılık.
• Kenanoğlu, M. (2007). Osmanlı millet sistemi: Mit ve gerçek. Klasik Yayınları.
• Kermeli, E. (2007). The right to choice: Ottoman justice vis-à-vis ecclesiastical and communal justice in the Balkans, in seventeenth–nineteenth centuries. In A. Christmann & R. Gleave (Eds.), Studies in Islamic law: A festschrift for Colin Imber (pp. 165–210). Oxford University Press.
• Lewis, B. (1984). The Jews of Islam. Princeton University Press.
• Ortaylı, İ. (2020). Millet. In İslâm ansiklopedisi (C. 30, pp. 66–70). Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Özel, A. (1996). Gayri Müslim. In İslâm ansiklopedisi (C. 13, pp. 418–427). Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.