Məqalə XX əsrdə Bakı neftinin ələ keçirilməsi uğrunda geosiyasi rəqabətin və bu fonunda Azərbaycan əhalisinə qarşı həyata keçirilmiş zorakı siyasətlərin (deportasiya, etnik təmizləmə, soyqırımı) dinamikasını araşdırır. Tədqiqat arxiv fondları və rəsmi sənədlərə əsaslanaraq 1906, 1918–1920, 1948–1955 və 1987–1991 mərhələlərini sistemli şəkildə təhlil edir. Analiz Rusiya imperiyası və SSRİ-nin məqsədyönlü demoqrafik mühəndisliyini, xarici güclərin regional maraqlarını və mədəni irsin məhvini üzə çıxarır. Hadisələr beynəlxalq hüquq çərçivəsində — xüsusilə BMT-nin “Soyqırımı cinayətinin qarşısının alınması və cəzalandırılması haqqında” Konvensiyası və müvafiq insan hüquqları sənədləri kontekstində — qiymətləndirilir. Nəticə etibarilə məqalə, Qərbi Azərbaycan daxil olmaqla, tarixi-etnik məkanın transformasiyasını faktoloji baza üzərində izah edir, anlayış və məfhumların operativ tərifini təqdim edir və mövcud ədəbiyyata konseptual, mənbəyönlü töhfə verir.
Bakı nefti Böyük Britaniya Osmanlı Türkiyəsi Azərbaycan Demokratik Respublikası Qərbi Azərbaycan
The article examines the dynamics of the geopolitical competition to seize Baku oil in the twentieth century and, against this backdrop, the coercive policies (deportation, ethnic cleansing, genocide) implemented against the Azerbaijani population. Drawing on archival collections and official documents, the study systematically analyzes the phases 1906, 1918–1920, 1948–1955, and 1987–1991. The analysis reveals purposeful demographic engineering by the Russian Empire and the USSR, the regional interests of external powers, and the destruction of cultural heritage. The events are assessed within the framework of international law—especially the United Nations Convention on the Prevention and Punishment of the Crime of Genocide—and relevant human-rights instruments. Consequently, the article explains, on a factual basis, the transformation of the historical–ethnic space, including Western Azerbaijan; it provides operational definitions of concepts and categories and offers a conceptual, source-based contribution to the existing literature.
Baku oil Great Britain Ottoman Empire Azerbaijan Democratic Republic Western Azerbaijan
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | Türk Halkları ve Toplulukları |
Bölüm | Makaleler |
Yazarlar | |
Erken Görünüm Tarihi | 26 Eylül 2025 |
Yayımlanma Tarihi | 4 Ekim 2025 |
Gönderilme Tarihi | 20 Mayıs 2025 |
Kabul Tarihi | 10 Ağustos 2025 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 12 Sayı: 5 |