Müze Faaliyetleri ve Kitap İlişkisi: Azerbaycan ve Dünya Deneyimi Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 5, 226 - 239

Naile Mehraliyeva Dashqin Mahammadli

https://doi.org/10.5281/zenodo.17697062

Öz

Günümüzde müzeler yalnızca koruma ve sergileme işlevlerini yerine getirmekle kalmayıp, aynı zamanda araştırma, eğitim ve kültürel aydınlanma merkezleri olarak da hizmet vermektedir. Bu çalışma, kitapların müze faaliyetlerindeki rolünü tarihsel ve çağdaş perspektiflerden incelemektedir. Araştırmada, Azerbaycan müzelerinde kitap koleksiyonlarının gelişimi ile nadir ve tarihî eserlerin korunması ve sergilenmesi ele alınmıştır. Çalışma, kitapların eğitimsel, bilimsel ve dijital işlevlerini vurgulamakta; yerel uygulamaları uluslararası deneyimlerle karşılaştırmaktadır. Koruma eksiklikleri, sınırlı dijitalleşme ve yetersiz eğitim girişimleri gibi mevcut sorunlar analiz edilerek uygulanabilir öneriler sunulmuştur. Karşılaştırmalı analiz, Azerbaycan müzelerinin kitapla ilgili faaliyetlerinde erişilebilirliği artırarak bu çalışmaları küresel standartlarla uyumlu hâle getirebileceğini ortaya koymaktadır. Araştırma, Azerbaycan müze sisteminde kitap faaliyetlerinin bilimsel ve metodolojik temellerinin güçlendirilmesine katkıda bulunmakta ve bunların uluslararası kültürel ve eğitsel uygulamalar çerçevesinde modernleşmesini desteklemektedir.

Anahtar Kelimeler

Müze Faaliyetleri , Kitaplar , Kültürel Miras , Azerbaycan Müzeleri , Dijitalleşme

Museum Activities and the Book: The Experience of Azerbaijan and the World

Öz

In the modern era, museums perform not only preservation and exhibition functions but also serve as centers of research, education, and cultural enlightenment. This study examines the role of books in museum activities from historical and contemporary perspectives. It explores the development of book collections in Azerbaijani museums and the preservation and display of rare and historical works. The research highlights the educational, scientific, and digital functions of books, comparing local practices with international experience. Current challenges such as conservation gaps, limited digitization, and insufficient educational initiatives are analyzed, and practical recommendations are proposed. Comparative analysis reveals that Azerbaijani museums can enhance accessibility and align their book-related activities with global standards. The study contributes to strengthening the scientific and methodological foundations of book activities in Azerbaijan’s museum system and supports their modernization within the framework of international cultural and educational practices.

Anahtar Kelimeler

Museum Activities , Books , Cultural Heritage , Azerbaijani Museums , Digitization

Kaynakça

• References Alizadeh, H., & Mahammadli, D. (2025). Problems of promoting multiculturalism ideas in libraries: Traditions, contemporary trends, perspectives. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 12(3), 808–823.
• Aliyev, R. (2015). Azərbaycan muzeylərində kitab fəaliyyəti tarixi. Elm Nəşriyyatı.
• Anderson, T. (2019). Interactive book exhibitions in modern museums. Routledge.
• Bakhareva, L. (2019). Museums and modern society: The educational function of museums. Nauka.
• Bautista, L. (2018). Rare books as museum exhibits: Preservation and public engagement. Springer.
• Bayramov, A., & Məhəmmədli, D. (2025). Systematic approach methodology for studying the library collection. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 12(2), 844–851.
• Hüseynova, S. (2019). Azərbaycan muzeylərində nadir kitabların sərgilənməsi. Qanun Nəşriyyatı.
• Ismayilov, N. I., & Khalafova, S. (2023). Historical development of resource management in modern universal scientific libraries. Universidad y Sociedad Journal, 16(4), 509–515. https://www.scimagojr.com/journalsearch.php?q=21101037901&tip=sid
• Ismayilov, N. I., & Sadigova, S. (2022). Synergetic foundations of the methodology of modern bibliography. Grani, 26(5), 45–51.
• Ismayilov, N., & Khalafova, S. (2022). Sajty bibliotek, shcho nadaiut informatsiiu korystuvacham (na osnovi vitchyznianoho ta zarubizhnoho bibliotechnoho dosvidu) [Library websites that provide information to users (based on domestic and foreign library experience)]. Naukovo-teoretychnyi almanakh Hrani, 25(2), 22–28. https://doi.org/10.15421/172219 (in Ukrainian).
• Khatri, P., & Sharma, R. (2021). Museum libraries as cultural heritage hubs: An analysis. International Journal of Museum Studies, 15(2), 45–62.
• Mammadov, E., & Mahammadli, D. (2025). Modern problems of library and information resources management. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 12(3), 996–1007.
• Məmmədova, S. (2020). Azərbaycan muzey sistemində rəqəmsal kitab fəaliyyətinin inkişafı. Qanun Nəşriyyatı.
• McCarthy, D. (2018). Books in museums: Preservation and public engagement. Routledge.
• Mehraliyeva, N. (2025). Problems of translation and publication of Turkish fiction in Azerbaijan. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 12(3), 981–995.
• Miller, J. (2017). Global perspectives on museum libraries and book collections. Oxford University Press.
• Smith, J., & Johnson, R. (2021). Digital transformations in museum libraries. Museum Management Review, 22(3), 101–119.
• Əliyev, R. (2021). Azərbaycan muzey sistemində tədqiqat fəaliyyətinin təkmilləşdirilməsi. Elm Nəşriyyatı.