Kültüre Dayalı Turizm Çeşitlerinin Motivasyon Faktörlerinin İçerik Analizi

Yıl 2023, , 220 - 235, 28.02.2023

Emrullah Tören

https://doi.org/10.53353/atrss.1233484

Öz

İnsan davranışının nedeni olarak kabul edilen motivasyon, turizm davranışının arkasında yatan, insanı harekete geçiren güçlere sahip en önemli değişkenlerden birisi olmuştur. Turistlerin seyahat davranışlarını etkileyen motivasyonlar hakkında yeterli bilgiye sahip olmak önem kazanmaya başladıkça, tüm turizm türleri için ayrı ayrı motivasyon konulu çalışmaların sayısı artmıştır. Böylelikle, kültüre dayalı turizm türleri de motivasyon konulu çalışmalara konu olmuştur. Bu araştırmayla, kültüre dayalı turizm türlerinin (diaspora, etnik, inanç, kültürel miras, hüzün, gastronomi, şehir ve festival) motivasyon faktörlerinin kategorize edilmesi amaçlanmıştır. Kültüre dayalı turizm türlerinin 497 adet motivasyon faktörü olduğu ve bunların 39 tema altında birleştiği tespit edilmiştir. Sonrasında, tümevarım şeklinde ilerleyen içerik analizinin ikinci kısmında, 39 tema birer kod olarak kabul edilip birden fazla kültüre dayalı turizm türünün motivasyon faktörü olan kodlar aynı başlık altına toplanıp kategorize edildiğinde, 13 tema ortaya çıkmıştır. Sosyalleşme, rutinden kaçış, yenilik ve psikolojik rahatlama gibi birçok turizm türünün ortak motivasyon faktörü olan bu dört ziyaret sebebinin, kültüre dayalı turizm türlerinin de birçoğunun ortak motivasyon faktörlerinden olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Kültür turizmi, hüzün turizmi, etnik turizm, seyahat motivasyonu

Content Analysis of Motivation Factors of Cultural Tourism Types

Öz

One of the key factors influencing tourist behavior and energizing individuals has been motivation, which is widely acknowledged as the root of human conduct. The amount of studies on motivation specifically for all sorts of tourism has expanded as it becomes more crucial to have adequate understanding about the factors that influence tourists' travel behavior. Therefore, research on motivation has also been done on many forms of culture-based tourism. With this study, it is hoped to identify the variations in the sources of motivation for the various categories of culture-based tourism (diaspora, ethnic, faith, cultural heritage, dark, gastronomy, city and festival) and to classify these sources. It has been shown that there are 497 motivational aspects for different sorts of culture-based tourism, and they are organized into 39 themes. 13 themes emerged after 39 themes were accepted as codes and the codes that were motivation factors These four visit reasons, which include sociability, escape from routine, innovation, and psychological relaxation and are common motivation elements for numerous tourism types, have been observed.

Anahtar Kelimeler

Cultural tourism, dark tourism, ethnic tourism, travel motivation

Kaynakça

• Adams, K. M. (1997). Ethnic Tourism and Therenegotiation of Tradition in Tana Toraja (Sulawesi, Indonesia). Ethnology, 36(4), 309-320.
• Al-Makhadmah, I.M. (2020). The role of virtual museum in promoting religious Tourism in Jordan. GeoJournal of Tourism and Geosites, 28(1), 268-274.
• Altun, E. & Çınar, K. (2019). İnanç turizmi kapsamında Mevlânâ Müzesi’ni ziyaret eden turistlerin seyahat motivasyonları üzerine bir araştırma. Necmettin Erbakan Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi. 1(1), 14-42.
• Apleni, L., Vallabh, D. & Henama, U. S. (2017). Motivation for tourists’ participation in religious tourism in Eastern Cape: A case study of Buffalo City, South Africa. African Journal Of Hospitality, Tourism And Leisure, 6(2), 1-14.
• Artun, E. (2008). Halk Kültürü Araştırmaları. İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• Ashworth, G. & Page, S.J. (2011). Urban tourism research: Recent progress and current paradoxes. Tourism Management, 32(1), 1-15.
• Assaf, A. G. (2012). Benchmarking the Asia pacific tourism industry: A bayesian combination of DEA and stochastic frontier. Tourism Management, 33(5), 1122–1127.
• Bandyopadhyay, R. (2008). Nostalgia, identity and tourism: Bollywood in the Indian diaspora. Journal of Tourism and Cultural Change, 6(2), 79-100.
• Berghe, P. L. (1995). Marketing Mayas: ethnictourismpromotion in Mexico. Annals of Tourism Research, 22(3), 568-588.
• Blom, T. (2000). Morbid Tourism a Postmodern Market Niche with an Example from Althorp. Norsk Geografisk Tidsskrift, 54(1), 29-36.
• Bristow, R. & Newman, M. (2004). Myth vs. Fact: An Exploration of Fright Tourism. Northeastern Recreation Research Symposium. (s. 215-221), United States Department of Agriculture, Bolton. Butler, K. D. (2001). Defining diaspora, refining a discourse. Diaspora, 10(2), 189-219.
• Cizrelioğlu, M. N., Altun, Ö. & Altıntaş, T. (2020). Yerel halkın özel ilgi turizmi açısından inanç turizme bakışı: KKTC örneği, Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(2), 1246-1263.
• Coles, T. E., & Timothy, D. J. (2004). My field is the world: conceptualising diaspora, travel and tourism. In Tourism, Diasporas, and Space (Coles, T.E. & Timothy,D.J., eds.). (pp. 1-30). London, UK: Routledge. Crompton, J. L. (1979). Motivations for pleasure vacation. Annals of Tourism Research, 6 (4), 408-424.
• Dai, T., Hein, C. & Zhang, T. (2019). Understanding how Amsterdam city tourism marketing addresses cruise tourists’ motivations regarding culture. Tourism Management Perspectives, 29, 157-165.
• Dale, C. & Robinson, N. (2011). Dark Tourism. Research Themes For Tourism, 205-217.
• Duman, F. (2019). İnanç Turizmi. İçinde: Turizmde Ürün Çeşitlendirme. Şen Demir, Ş. (Ed.) Ankara: Detay Yayıncılık.
• Dann, G. M. S. (1981). Tourism motivation: An appraisal. Annals of Tourism Research, 8 (2), 187-219.
• Edwards, D., Griffin, T. & Hayllar, B. (2008). Urban tourism research: developing an agenda. Annals of Tourism Research, 35(4), 1032-1052.
• Emekli, G. (2011). Öğrenen turizm bölgeleri, kentler ve kent turizmine kuramsal yaklaşım. Ege Coğrafya Dergisi, 20(2), 27-39.
• Erciyes, N. & Yılmaz, İ. (2021). Gastronomi Turizminin Gelişiminde Gastronomi Festivalleri ve Türkiye’deki Mevcut Durum. Sanat ve Tasarım Dergisi, 1 (1), 91-108.
• Fleischer, A. & Pizam, A. (2002). Tourism constraints among Israeli seniors. Annals of Tourism Research, 29(1), 106-123.
• Genç, V. & Gülertekin Genç, S. (2021). Hüzün Turizmi ve Hüzün Turist Motivasyonları. E. Tören (Ed.), “içerisinde” Kültür Turizmi Motivasyonları (ss. 51-80), Ankara: Gazi Kitabevi.
• Getz, D. & Page, S. J. (2016). Progress and prospects for event tourism research. Tourism Management, 52, 593-631.
• Gilbert, D. C. (1991). An examination of the consumer behaviour process related to tourism. C. P. Cooper (Editor), in Progress in tourism, recreation and hospitality management (pp. 78 105), London: Belhaven.
• Hall, C. M. & Mitchell, R. D. (2001). “Wine and food tourism”. In Special İnterest Tourism, Edited by: Douglas, N. and Derrett, R. 307–325. Australia: John Wiley.
• Hiwasaki, L. (2000). Ethnictourism in Hokkaidoandtheshaping of Ainuidentity. Pacific Affairs, 73(3), 393-412.
• Hosseini, K., Stefaniec, A. & Hosseini, S. P. (2021). World Heritage Sites in developing countries: Assessing impacts and handling complexities toward sustainable Tourism. Journal of Destination Marketing & Management, 20, 100616.
• Hsu, C. H. & Kang, S. K. (2009). Chinese urban mature travelers' motivation and constraints by decision autonomy. Journal of Travel & Tourism Marketing, 26(7), 703-721.
• Huang, W. J., Hung, K. & Chen, C.C. (2018). Attachment to the Home Country or Hometown? Examining Diaspora Tourism across Migrant Generations. Tourism Management, 68, 52–65.
• Ishii, K. (2012). Theimpact of ethnictourism on hilltribes in Thailand. Annals of TourismResearch, 39(1), 290-310.
• Keleş Eriçok, A. (2019), Küreselleşme Bağlamında Van’ın Kent Turizmi Olanaklarının Değerlendirilmesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 44, 171-191.
• Kesici, M. (2021). Gastronomi Turizmi ve Gastro Turist Motivasyonları. E. Tören (Ed.), “içerisinde” Kültür Turizmi Motivasyonları (ss. 99-118), Ankara: Gazi Kitabevi.
• Kitouna, S. & Kim, Y. G. (2017). Tourists’ novelty-seeking motivation in nature-based tourism destinations: The case of Vang Vieng City in Laos. International Journal of Tourism and Hospitality Research, 31(10), 45-58.
• Kodaş, B. & Arıca, R. (2021). İnanç Turizmi ve İnanç Turist Motivasyonları. E. Tören (Ed.), “içerisinde” Kültür Turizmi Motivasyonları (ss. 25-50), Ankara: Gazi Kitabevi.
• Kodaş, B. (2021). Web Revolution and Events: Development and Progress. In Impact of ICTs on Event Management and Marketing (pp. 18-32). IGI Global.
• Kodaş, D. (2021). Festival Turizmi ve Festival Motivasyonları. E. Tören (Ed.), “içerisinde” Kültür Turizmi Motivasyonları (ss. 119-146), Ankara: Gazi Kitabevi.
• Lennon, J. & Foley, M. (2000). Dark Tourism: The Attraction of Death and Disaster. London: Continuum. Long, L. M. (2004). Culinary Tourism. Kentucky: The University Press ofKentucky.
• Long, L. M. (2013). Food in tourism studies. In Routledge International Handbook of Food Studies (pp. 358-367). Routledge.
• MacCannell, D. (1999). The Tourist: A New Theory of the Leisure Class (3rd ed.). Berkeley: University of California Press.
• Mitchell, K. (1997). Different diasporas and the type of hybridity. Environmental and Planning D: Society and Space, 15(5), 533-553.
• Mook, D. (1996). Motivation: the Organization of Action. Norton: New York.
• Oxfeld, E. & Long, L. D. (2004). Introduction: An ethnography of return. In Coming Home? Refugees, Migrants, and Those Who Stayed Behind (Oxfeld, E. & Long, L. D., eds.). (pp. 1-15). Philadelphia: University of Pennsylvania Press.
• Özyurt, P.M. (2021). Etnik Turizm ve Etnik Turist Motivasyonları. E. Tören (Ed.), “içerisinde” Kültür Turizmi Motivasyonları (ss. 81-98), Ankara: Gazi Kitabevi.
• Paksoy, S. & Al Saifi, İ.Y. (2019). İslam dünyasında inanç turizmin yeri ve önemi: Kudüs örneği. ASSAM Uluslararası Hakemli Dergi. 6(13), 22-30.
• Park, J. M. & Mok, C. (1998). Travel motivational factors and their relationship to demographics: The Korean market. Pacific Tourism Review, 2 (1), 109–120.
• Paskaleva-Shapira, K. A. (2007). New Paradigms in city tourism management: redefining destination promotion. Journal of Travel Research, 46(1), 108-114.
• Pearce, D. (2001). An integrative framework for urban tourism research. Annals of Tourism Research, 28(4), 926-946.
• Petroman, I., Petroman, C., Buzatu, C., Marin, D., Dumitrescu, A., Statie, C., & Rus, I. (2011). A Religious and Ethnic Tourism Profile of Europe. Scientific Papers: Animal Science and Biotechnologies, 44(2), 490-493.
• Pizam, A. & Mansfeld, Y. (1999). Consumer behaviour in travel and tourism. London: The Haworth Hospitality Press.
• Richards, G., (1996). Cultural tourism in Europe. Cab International, UK
• Rojek, C. (1991). Ways of Escape: Modern Transformatıons of Leisure and Travel. (Unpublished Ph.D Thesis). Glasgow: University of Glasgow Department of Sociology.
• Safran, W. (1991). Diasporas in modern societies: Myths of homeland and return. Diaspora: A Journal of Transnational Studies, 1 (1), 83-99.
• Scheyvens, R. (2007). Poor cousins no more: Valvind the development potential of domestic and diaspora tourism. Progress in Development Studies, 7(4), 307-325.
• Seaton, A. V. (1996). Guided by the Dark: From Thanatopsis to Thanatourism. International Journal of Heritage Studies, 2, 234-244.
• Shone, A. & Parry, B. (2004), Successful Event Management. A Practical Handbook, 2nd ed., Thompson, London.
• Slayton, L. (2006). Ground Zero - Tragedy, Terror, and Grief Tourism. 2016,01 Aralık). Erişim adresi http://www.grief-tourism.com/ground-zero-tragedy-terror-and-grief-tourism
• Smith, V. (1977) Hostsandguests: Theanthropology of tourism. Pennsylvannia: University of PennsylvanniaPress.
• Smith, V. L. (1998). War and Tourism an American Ethnography. Annals of Tourism Research, 25(1), 202-227.
• Stone, P. R. (2005). Dark Tourism-an old concept in a new world. Tourism, The Tourism Society, Quarter IV (25),20.
• Stone, P. R. (2006). A Dark Tourism Spectrum: Towards a Typology of Death and Macabre Related Tourist Sites, Attractions and Exhibitions, Tourism: An Interdisciplinary International Journal, 52, 145-160.
• TDK (2023). https://sozluk.gov.tr (Erişim tarihi: 09.01.2023).
• Todd, S. (1999). Examining Tourism Motivation Methodologies. Annals of Tourism Research. 26 (4), 1022-1024.
• Tören, E. (2014). Diasporaların Anavatan Ziyaretleri: Almanya Türk Federasyon Türkiye Kültür Gezisi 2013 Üzerine Bir Alan Araştırması. (Yüksek lisans tezi), Anadolu Üniversitesi: Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tören, E. (2021). Travel Motivations of Diaspora Tourists. N. Vatansever Toylan (Ed.), “in” Contemporary Issues in Tourism and Hospitality a Systematic Approach (pp. 50-66), France: Livre de Lyon.
• Tören, E. (2022). Kültür Turizmi. N. Kozak & M. Kozak (Eds.), “içerisinde” Türkiye Turizm Ansiklopedisi (ss. 306-307), Ankara: Detay Yayıncılık.
• Türkmen, E. (2021). Kültürel Miras Turizmi ve Motivasyonları. E. Tören (Ed.), “içerisinde” Kültür Turizmi Motivasyonları (ss. 7-24), Ankara: Gazi Kitabevi.
• Türkmen, S. (2021). Şehir Turizmi ve Motivasyonları. E. Tören (Ed.), “içerisinde” Kültür Turizmi Motivasyonları (ss. 147-164), Ankara: Gazi Kitabevi.
• Usta, K.M. (2005). İnanç Turizmi Potansiyeli Açısından İznik’in Değerlendirilmesi. (Yüksek lisans Tezi). Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Uysal, M. & Jurowski, C. (1993). Testing the push and pull factors. Annals of Travel Research, 21 (4), 844–846.
• Ünsal, D. & Pulhan, G. (2012). Türkiye’de Kültürel Mirasın Anlamı ve Yönetimi. Kültürel Miras Yönetimi (30-65). Aksoy, A. ve Ünsal, D., Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Walsh, E. R. & Swain, M. B. (2004). Creating modernitybytouringparadise: Domestic ethnic tourism in Yunnan, China. Tourism Recreation Research, 29(2), 59-68.
• Williams, P. (2004). Witnessing Genocide: Vigilance and Remembrance at Tuol Sleng and Choeung Ek. Holocaust and Genocide Studies, 18, 234-255.
• Wolf, E. (2004).Culinary tourism: A tasty economic proposition. Portland, OR:International Culinary Tourism Association.
• Xu, Z. & Zhang, J. (2016). Antecedents and consequences of place attachment: A comparison of Chinese and Western urban tourists in Hangzhou, China. Journal of Destination Marketing & Management, 5(2), 86-96.
• Yang, L. & Li, X. R. (2012). Ethnictourismandresidentquality-of-life. Handbook of tourismandquality-of-life research, (373-387).Uysal, M., Perdue, R. & Sirgy, M., Netherlands: Springer.
• Yang, L., Wall, G. & Smith, S. L. (2008). Ethnic tourism development: Chinese Government Perspectives. Annals of Tourism Research, 35(3), 751-771.