Tırmanış Sporcularının Öz-yeterlik Düzeylerinin Cinsiyet, Yaralanma Durumu, Spor Geçmişi, Tırmanış Türü ve Tırmanış Derecesi Açısından İncelenmesi

Yıl 2024, , 67 - 75, 29.02.2024

Nalan Aksakal , Canan Ertoğan , Serdar Kocaekşi

https://doi.org/10.53353/atrss.1282839

Öz

Bu araştırmada tırmanış sporu yapan sporcuların öz-yeterliliklerinin cinsiyet, yaralanma durumu, spor geçmişi, tırmanış türü ve tırmanış derecesi açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Türkiye’de aktif olarak kaya tırmanışı yapan 84 erkek ve 49 kadın sporcu araştırmaya gönüllü olarak katılmıştır. Araştırmanın katılımcıları uygun örnekleme yöntemiyle seçilmiştir. Verilerin toplanmasında demografik bilgi formu ve Kaya Tırmanışı Öz-yeterlik Ölçeği kullanılmıştır. Öz-yeterlik Ölçeği Llewellyn vd., (2008) tarafından geliştirilmiş Aras, Koçak & Çetinkaya (2019) tarafından Türkçe ’ye uyarlanmıştır. Verilerin analizinde ilk olarak verilere normallik testleri yapılmıştır. Bu doğrultuda, çarpıklık basıklık değerlerine, kolmogrov smirnov değerlerine ve histogramlarına bakılmıştır ve verilerin normal dağılmadığı görülmüştür. Bu bilgi doğrultusunda parametrik olmayan testlerin yapılmasına karar verilmiştir. Verilere tanımlayıcı istatistik, Mann Whitney U testi ve Kruskal Wallis analizleri yapılmıştır. Verilerin istatistiksel analizi için spss 26.0 istatistik programı kullanılmıştır. Ve anlamlılık değeri olarak p <.05 değeri alınmıştır. Sonuç olarak tırmanış sporcularının öz-yeterlik durumlarının cinsiyet, yaralanma geçirme durumu, spor geçmişi ve tırmanış türü açısından anlamlı bir fark (p>.05) bulunmamıştır. Tırmanış derecesi açısından anlamlı bir fark (p<.05) bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Öz-yeterlik, Yaralanma, Tırmanış Sporcuları

Investigation of Self-Efficacy Levels of Climbing Athletes in terms of Gender, Injury Status, Sports History, Type of Climb and Degree of Climbing

Öz

The aim of the study was to examine the self-efficacy levels of athletes who do climbing sports in terms of gender, injury status, sports history, type of climbing and degree of climbing. 84 male and 49 female athletes who are actively rock climbing in Turkey participated in the research voluntarily. Participants of the study were selected by appropriate sampling method. Demographic information form and Rock Climbing Self-Efficacy Scale were used to collect data. Normality tests were first performed in the analysis of the data. In this direction, skewness and kurtosis values, kolmogorov smirnov values and histograms were examined and it was seen that the data were not normally distributed. In line with this information, it was decided to perform Non-Parametric tests. Descriptive statistics, Mann Whitney U test and Kruskal Wallis analyzes were performed on the data. As a result, there was no significant difference (p>.05) in the self-efficacy levels of climbing athletes in terms of gender, injury status, sports history and climbing type. A significant difference (p<.05) was found in terms of climbing grade.

Anahtar Kelimeler

Self Efficacy, İnjuries, Climbing Athletes

Kaynakça

• Albinson, C. B. & Petrie, T. A. (2003). Cognitive appraisals, stress, and coping: Preinjury and postinjury factors influencing psychological adjustment to sport injury. Journal of Sport Rehabilitation, 12, 306-322.
• Aras D. & Akalan C., (2014), The effect of anxiety about falling on selected physiological parameters with different rope protocols in sport rock climbing. Journal of Sports Medicine and Physical Fitness, 54(1): 1-8.
• Aras, D., Koçak, F. & Çetinkaya, G. (2019). Kaya Tırmanışı Öz-yeterlik Ölçeği Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 17(1), 113-124.
• Bandura, A. (1997) Self-efficacy: The exercise of control. Basingstoke : W. H. Freeman. Bandura, A. (2002). Social cognitive theory in cultural context. Applied psychology, 51(2), 269-290.
• Büyüköztürk, Ş. (2017). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi. Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. & Demirel. F. (2019). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Cartoni, A.C., Minganti, C. & Zelli, A. (2005). Gender, Age, and Professional-Level Differences in the Psychological Correlates of Fear of İnjury in Italiean Gymnasts. Journal of Sport Behavior, 28 (1), 3.
• Castro-Conde, B. A. (2012). The Psychologıcal Effects of Athletes who Participate in Sport While Injure. A thesis submitted in partial fulfillment of the requirements for the degree of Master of Arts in Kinesiology in the College of Health and Human Services California State University.
• Chase, M. A., Magyar, T. & Drake, B.M. (2005). Fear of injury in gymnastics: Self-efficacy and psychological strategies to keep on tumbling. Journal of Sports Sciences, 23, 465-475.
• Creswell, J., Clark. P.V. (2020). Karma Yöntem Araştırmaları Tasarımı ve Yürütülmesi. (Çev: Y. Dede ve S.B. Demir). Ankara: Anı yayıncılık.
• Doyle, J., Gleeson, N., & Rees, D. (1998). Psychobiology and the athlete with anterior cruciate ligament (ACL) injury. Sports Medicine, 26, 379-393.
• Evans, L., Hardy, L. & Fleming, S. (2000). Intervention strategies with injured athletes: an action research study. The Sport Psychologist, 14, 188-206.
• Ivarsson. A., Johnson.U. (2010) Journal of Sports Science and Medicine. 9, 347-352
• Jones, G., Milligan, J. & Johnson, M (2018) The Role of Self-Efficacy in the Antecedents of Climbing Related Injury: a critical review. 4th Congress International Rock Climbing Research Association, 08-14 July, Chamonix, France.
• Llewellyn, D.J., Sanchez, X., Asghar, A. & Jones, G. (2008). Self- efficacy, risk taking and performance in rock climbing. Personality and İndividual Differences, 45, 75-81.
• Llewellyn, D.J & Sanchez. X. (2008). Individual differences and risk taking in rock climbing. Psychology of Sport and Exercise, 9, 413–426
• Magra, M. & Maffulli, N. (2005). The epidemiology of injuries to the elbow in sport. International SportMed Journal, 6, 25-34.
• Magyar, T. M., & Chase, M. A. (1996). Psychological strategies used by competitive gymnasts to overcome the fear of injury. Technique, 16(10), 1-5.
• Pijpers, J. R., Oudejans, R. R. D., Holsheimer, F. & Bakker, F. C. (2003) Anxiety–performance relationships in climbing: A process-oriented approach. Psychology of Sport and Exercise, 4(3) ,283-304.
• Short, S.E., Reuter, J., Brandt, J. & Short. M.W. (2004). The Relationships Among Three Components of Perceived Risk of Injury, Previous Injuries and Gender in Contact Sport Athletes. The Online Journal of Sport Psychology. 6 (3), 38-46.
• Soderlund, A. & Asenlof, P. (2010). The mediating role of self-efficacy expectations and fear of movement and (re)injury beliefs in two samples of acute pain. Disability & Rehabilitation, 32, 2118-2126.
• Stewart Reiner, C.C. (2020) The Psychological Parameters of Athletic Injuries in Female Collegiate Athletes International Journal of Human Movement and Sports Sciences, 8(1): 32-36.
• Synder, E. E. (1990). Emotion and sport: a case study of collegiate women gymnasts. Sociology of Sport Journal, 7, 254-270.
• Thomee, P., Wahrborg, P., Borjesson, M., Thomee, R., Eriksson, B. & Karlsson, J. (2007). Self-efficacy, symptoms and physical activity in patients with an anterior cruciate ligament injury: A prospective study. Scandinavian Journal of Medicine & Science in Sports, 17, 238-245.
• Tranaeus, U., Ivarsson, A. & Johnson, U. (2015). Evaluation of the effects of psychological prevention interventios on sports injuries: A meta-analysis. Science and Sports, 30, 305-313.
• Ülper, H., & Bağcı, H. (2012). Türkçe öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine dönük öz-yeterlik algıları. TurkishStudies, 7(2), 1115-1131.
• Williams, J. M & Scherzer. C.B. (2010). Injury risk and rehabilitation: Psychological considerations. Williams. J.M. (Ed.), Sport Psychology (pp. 512-532). McGraw Hill Companies.