Hem “Ciddi” Hem “Sorumluluk Sahibi”: Ciddi Boş Zaman Katılım Düzeylerine Göre Tekvando Sporcularının Kişilik Özelliklerinin Karşılaştırılması

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 2, 391 - 404, 31.07.2023

Müge Akyıldız Munusturlar , Süleyman Munusturlar , Özkan Uygur

https://doi.org/10.53353/atrss.1285802

Öz

Bu araştırmanın temel amacı taekwondo sporcularının ciddi boş zaman (CBZ) katılım düzeylerinin incelenmesi ve kişilik özellikleri bakımından aralarındaki farklılıkların araştırılmasıdır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Ciddi ve Kayıtsız Boş Zaman Ölçeği ve Sıfatlara Dayalı Kişilik Testi kullanılmıştır. 2019 yılı Taekwondo Şampiyonalarına katılan 150 taekwondo milli takım sporcusuna kolayda örnekleme yöntemiyle ulaşılarak çalışmaya ilişkin veriler toplanmıştır. Taekwondo sporcularını CBZ katılım düzeylerine göre sınıflandırmak amacıyla kümeleme analizi yapılmış ve ortaya çıkan kümelere ait kişilik özellikleri arasındaki farklılıkların incelenmesi amacıyla MANOVA kullanılmıştır. MANOVA analizi sonucu kümelerin kişilik özellikleri bakımından aralarında anlamlı farklılıkların olduğu görülmektedir. Kümeleme analizi sonuçları incelendiğinde, CBZ katılım düzeylerine göre taekwondo sporcularının iki kümeden oluştuğu ortaya çıkmış ve oluşan kümeler “yüksek düzey mücadeleciler” (YDM) ve “orta düzey mücadeleciler” (ODM) olarak adlandırılmıştır. Sonuç olarak CBZ katılımı arttıkça ciddi boş zaman katılımcısı olarak taekwondocuların daha sorumluluk sahibi, dışadönük, deneyime açık ve yumuşak başlı oldukları ve daha düşük düzeyde nevrotik bireyler oldukları ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ciddi boş zaman, Tekvando, Kişilik, Kümeleme analizi

Both “Serious” and “Conscientious”: A Comparison of Personality Traits of Taekwondo Athletes by Serious Leisure Participation

Öz

The main purpose of this research is to examine the serious leisure participation (SLP) of taekwondo athletes and to investigate the differences in terms of personality traits. The Serious and Casual Leisure Measure and the Adjective-Based Personality Test were used as data collection tools in the study. Questionnaire was used as data collection method in the research. Data were collected by reaching 150 national team athletes participating in Taekwondo Championships in 2019, by using convenience sampling method. Cluster analysis was performed to classify taekwondo athletes according to their SLP, and MANOVA was conducted to examine the differences between the personality traits of the resulting clusters. According to the results of the cluster analysis, it was revealed that taekwondo athletes consisted of two clusters according to their SLP and the clusters were named as “high-level challengers” (HLC) and “medium-level challengers” (MDC). As a result, it was found that as SLP participation increased, taekwondo players became more conscientious, extroverted, open to experience, and agreeable, and had lower levels of neuroticism.

Anahtar Kelimeler

Serious leisure, Taekwondo, Personality, Cluster analysis

Kaynakça

• Aksu, O. (2018). Karate sporcularının sürekli kaygı düzeyleri, duygusal zeka ve kişilik özelliklerinin çeşitli değişkenlere göre belirlenmesi (Yüksek lisans tezi). Bartın Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Akyıldız, M. (2013). Boş zamana "ciddi" bir bakış: Boş zaman araştırmalarında ciddi boş zaman teorisi. Pamukkale Journal of Sport Sciences, 4(2), 46-59.
• Akyıldız Munusturlar, M., & Argan, M. (2016). Development of the serious and casual leisure measure. World Leisure Journal, 58(2), 124-141.
• Alkan, B. (2019). Elit taekwondocularda kaygının sportif performans üzerine etkisi (Yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Allen, M. S., Mison, E. A., Robson, D. A., & Laborde, S. (2021). Extraversion in sport: A scoping review. International Review of Sport and Exercise Psychology, 14(1), 229-259.
• Ateş, F. (2009). Dans sporuyla uğraşan bireylerle diğer spor branşlarıyla (atletizm, basketbol, voleybol, tenis vb.) uğraşan sporcuların kişilik özelliklerinin karşılaştırılması (Yüksek lisans tezi). Ege Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Bacanlı, H., İlhan, T., & Aslan, S. (2009). Beş faktör kuramına dayalı bir kişilik ölçeğinin geliştirilmesi: Sıfatlara Dayalı Kişilik Testi (SDKT). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 261-279.
• Barnett, L. A. (2006). Accounting for leisure preferences from within: the relative contributions of gender, race or ethnicity, personality, affective style, and motivational orientation. Journal of Leisure Research, 38(4), 445-474.
• Büyüköztürk, Ş. (2013). Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı İstatistik, Araştırma Deseni SPSS Uygulamaları ve Yorum. Pegem Yayıncılık, Ankara.
• Chen, C.H. (2007). Personality traits and their relationship to leisure motivation and leisure satisfaction in Southern Taiwan university students. İçinde The Impact of Technology on Sport II (ss. 935-940). CRC Press.
• Cohen, J. (1998). Statistical power analysis for the behavioural sciences, xxi. Hillsdale, NJ: L Erlbaum Associates. Cox, J. C. (1993). Traditional Asian martial arts training: A review. Quest, 45(3), 366-388.
• Çelik, S. (2021). Rekreasyon aktivitelerine katılan etkileyici ve etkilenenlerin öznel canlılık ve dışadönüklülük özelliklerinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Kırklareli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
• Çetinöz, F. (2005). Bireysel ve takım sporları yapanların kişilik faktörü analizi, Cattel’in 16 kişilik faktörü envanteri ile üst düzey sporcular üzerinde bir araştırma (Yüksek Lisans tezi). Celal Bayar Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Doğan, İ. (2010). Sosyoloji Kavramlar Sorunlar. Ankara: Pegem Akademi Yayınları
• Duthie, R. B., Hope, L., & Barker, D. (1978). Selected personality traits of martial artists as measured by the adjective checklist. Perceptual and Motor Skills, 47(1), 71-76.
• Franken, R. E., Hill, R., & Kierstead, J. (1994). Sport interest as predicted by the personality measures of competitiveness, mastery, instrumentality, expressivity, and sensation seeking. Personality and Individual Differences, 17(4), 467-476.
• Field, A. (2009). Discovering statistics using SPSS (3. Baskı). London and New York: Sage.
• Gibson, H., Willming, C., & Holdnak, A. (2002). “We’re gators… not just gator fans”: Serious leisure and University of Florida football. Journal of Leisure Research, 34(4), 397-425.
• Gould, J. M. (2005). The development of a serious leisure inventory and measure (Doktora tezi), Clemson University, Park, Recreation and Tourism Management.
• Gould, J., Moore, D., McGuire, F., & Stebbins, R. (2008). Development of the serious leisure inventory and measure. Journal of Leisure Research, 40(1), 47-68.
• Güler, M. (2005). Artistik cimnastikle ilgilenen elit sporcuların kişilik yapısı (Yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Han, J. H. (2020). The effects of personality traits on subjective well-being and behavioral intention associated with serious leisure experiences. The Journal of Asian Finance, Economics and Business, 7(5), 167-176.
• Hastürk, G., Akyıldız Munusturlar, M. (2021). Covid-19 pandemi öncesi ve sürecinde basketbol ve muay thai sporcularının ciddi boş zaman alışkanlıklarındaki değişimin incelenmesi, 19. Spor Bilimleri Kongresi, Antalya, Türkiye.
• Harden, M. (2008). The five factor model of personality and leisure experience (Unpublished doctoral dissertation), California State University, Fullerton.
• Hills, P., & Argyle, M. (1998). Positive moods derived from leisure and their relationship to happiness and personality. Personality and Individual Differences, 25(3), 523-535.
• Hungenberg, E., & Gould, J. (2015). Serious leisure and personality dimensions in club sport athletes. The Sport Journal, 18.
• Işık, U. (2014). Beden eğitimi ve spor yüksekokulunda okuyan ciddi boş zaman katılımcılarının kişilik özelliklerinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Dumlupınar Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Karademir, T., Pakyardım, C., & Mahmut, A. (2022). Her Yönüyle Taekwondo. Efe Akademi Yayınları.
• Kim, J., Dattilo, J., & Heo, J. (2011). Taekwondo participation as serious leisure for life satisfaction and health. Journal of Leisure Research, 43(4), 545-559.
• Kotrlik, J., & Higgins, C. (2001). Organizational research: Determining appropriate sample size in survey research appropriate sample size in survey research. Information Technology, Learning, and Performance Journal, 19(1), 43.
• Kovacs, A. (2007). The leisure personality: Relationships between personality, leisure satisfaction, and life satisfaction (Doktora tezi). Indiana University.
• Król-Zielińska, M., Ciekot-Sołtysiak, M., Zieliński, J., & Kusy, K. (2015). The personality of highly trained athletes in view of the big five model. Antropomotoryka Journal of Kinesiology and Exercise Sciences, 72(25), 29-34.
• Lafuente, J. C., Zubiaur, M., & Gutiérrez-García, C. (2021). Effects of martial arts and combat sports training on anger and aggression: A systematic review. Aggression and Violent Behavior, 58, 101611.
• Leung, R., & Law, R. (2010). A review of personality research in the tourism and hospitality context. Journal of Travel & Tourism Marketing, 27(5), 439-459.
• Liu, H. (2014). Personality, leisure satisfaction, and subjective well-being of serious leisure participants. Social Behavior and Personality: An International Journal, 42(7), 1117-1125.
• Lu, L., & Hu, C.-H. (2005). Personality, leisure experiences and happiness. Journal of Happiness Studies, 6, 325-342.
• Mannell, R. C., & Kleiber, D. A. (1997). A social psychology of leisure. Venture Publishing Inc.
• Morgan, G. A., Leech, N. L. Gloeckner, G. W. & Barrett, K. C. (2004). SPSS for İntroductory Statistics: Use and Interpretation. Psychology Press.
• Nakip, M. (2006), Pazarlama Araştırmaları: Teknikler ve (SPSS Destekli) Uygulamalar, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Przepiorka, A. M., & Blachnio, A. P. (2017). The relationships between personality traits and leisure time activities: Development of the leisure time activity questionnaire (LTAQ). Neuropsychiatry, 7(6), 1035-1046.
• Selucik, A. (2021). Üniversite öğrencilerinin uzak doğu sporlarına yönelim nedenleri ile kişilik özellikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Bartın Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Skelton, D. L., Glynn, M. A., & Berta, S. M. (1991). Aggressive behavior as a function of taekwondo ranking. Perceptual and Motor Skills, 72(1), 179-182.
• Stebbins, R. A. (1982). Serious leisure: A conceptual statement. Pacific Sociological Review, 25(2), 251-272.
• Stebbins, R. A. (1997). Casual leisure: A conceptual statement. Leisure Studies, 16(1), 17-25.
• Stebbins, R. A. (2007). Serious Leisure. New Brunswick. NJ: Transaction Publishers.
• Tok, S. (2011). The big five personality traits and risky sport participation. Social Behavior and Personality: An International Journal, 39(8), 1105-1111.
• Tosunoğlu, F. (2008). Orta öğretimde okuyan takım sporları ile uğraşan sporcu öğrencilerin spor branşlarına göre kişilik özelliklerinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Wargo, M. A., Spirrison, C. L., Thorne, B. M., & Henley, T. B. (2007). Personality characteristics of martial artists. Social Behavior and Personality: An International Journal, 35(3), 399-408.
• Wills, G. I. (1984). A personality study of musicians working in the popular field. Personality and Individual Differences, 5(3), 359-360.
• Zengin, Ö. (2010). Bireysel mücadele sporlarındaki (taekwondo, judo, güreş) elit sporcuların kişilik özellikleri ile öfke düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.