Görme engelli öğrenenlerin eğitim yaşantısında karşılaştıkları sorunların belirlenmesi, açık ve uzaktan öğrenme alanı için çözüm yolları geliştirilmesi

Yıl 2019, Cilt: 5 Sayı: 2, 49 - 62, 30.04.2019

Muhammet Recep Okur , Muhammed Demı̇r

Öz

Etkili bir öğretim için tüm duyu organlarının işe koşulmasının öğretimin başarısını artırdığı alanyazında farklı çalışmalarda vurgulanmaktadır. Bu karşın görme yetersizliği olan öğrenenlerin öğrenme konusunda çeşitli sorunlar yaşadığı bilinmektedir. Görme engelli bireyler için teknolojiye dayalı gelişmeler önemli eğitim fırsatları sağlamaktadır. Ancak sorunların çözümü noktasında yetersiz kalınan noktalar bulunabilmektedir. Özel formüller ya da sembollerin bulunduğu derslerde ekran okuyucu yazılımların yetersiz kaldığı araştırmalarda ortaya konmaktadır. Bu noktadan hareketle sembole dayalı derslerin öğretimi bu anlamda incelenmesi gereken bir problem olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu nedenle görme engelli bireylerin eğitim-öğretim yaşantılarında, öğrenme güçlüğü çektikleri noktaların belirlenmesi araştırmanın temel problemidir. Bu araştırmanın amacı alanyazına dayalı olarak görme engelli bireylerin eğitim-öğretim yaşantılarında, öğrenme güçlüğü çektikleri noktaları belirlemek ve çözüm önerileri sunmaktadır. Bu amaca uygun olarak bu çalışmada alanyazın incelemesi türlerinden öyküleyici alanyazın incelemesi tekniği kullanılmıştır. Bu doğrultuda problem ile ilgili olarak görüş ve önerilerde sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Uzaktan eğitim, görme engelli, Braille alfabesi

Kaynakça

• Amato, S. (2002). Standards for competence in braille literacy skills in teacher preparation programs. Journal of Visual Impairment & Blindness, 96(3), 143–153.
• Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi. (2017). Engelli Öğrenciler Çalıştayı. Eskişehir.
• Arı, S. (2015). Görme Engelli Bir Öğrenenin Uzaktan Öğrenme Serüveni: Öz-Deneyimsel Bir Anlatı. Akademik Bilişim’15 - XVII. Akademik Bilişim Konferansı içinde . Eskişehir.
• Aslan, C. (2016). Görme engelliler için yardımcı teknolojiler. S. Çakmak (Ed.), Özel eğitim ve yardımcı teknolojiler içinde (ss. 56–92). Ankara: Vize Yayıncılık. https://www.researchgate.net/publication/319109121 adresinden erişildi.
• Ataman, A. (2012). Temel eğitim Öğretmenleri İçin Kaynaştırma Uygulamaları ve Özel Eğitim (1. bs.). Ankara: Vize Yayıncılık.
• Bakırcı, R. (2011). Hollanda’da Görme Engellilere Verilmekte Olan Dijital Erişimli Bilgi Sistemi ve Türkiye’de Durum. Türk Kütüphaneciliği, 25(2), 306–311. http://tk.org.tr/index.php/TK/article/view/394 adresinden erişildi.
• Bülbül, M. Ş. (2013). Görme engelli öğrenciler ile grafik çalışırken nasıl bir materyal kullanılmalıdır. Fen Eğitimi ve Araştırmaları Derneği Fen Bilimleri Öğretimi Dergisi, 1(1), 1–11.
• Bülbül, M. Ş. (2016). Görme Engelli Öğrenciyi Fizikçi Yapan Fonksiyon. Alan Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 2(1), 17–26. https://dergipark.org.tr/aleg/issue/27055/284715 adresinden erişildi.
• Buyurgan, S. ve Demirdelen, H. (2009). Total kör bir öğrencinin öğrenmesinde dokunma, işitsel bilgilendirme, hissetme ve müze. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(3), 563–580. https://dergipark.org.tr/tebd/issue/26108/275068 adresinden erişildi.
• Cavkaytar, A. ve Diken, İ. H. (2012). Özel eğitim: Özel eğitim ve özel eğitim gerektirenler (1. bs.). Ankara: Vize Basın Yayın.
• Gürsel, O. (2017). Görme Yetersizliği Olan Öğrenciler. İ. H. Diken (Ed.), Özel eğitime gereksinimi olan öğrenciler ve özel eğitim içinde (14. bs., ss. 246–277). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Guzzo, R. A., Jackson, S. E. ve Katzell, R. A. (1987). Meta-Analysis Analysis. Research in organizational behavior, 9, 407–442. https://pdfs.semanticscholar.org/7971/1f54de23ff9a2269daf379fe9fb540217105.pdf adresinden erişildi.
• Kaptan, S. (1993). Bilimsel Araştırma ve İstatistik Teknikleri. Ankara: Tekışık Web Ofset Tesisleri.
• Klein, S., Guiltner, V., Sollereder, P. ve Cui, Y. (2011). Relationships Between Fine-Motor, Visual-Motor, and Visual Perception Scores and Handwriting Legibility and Speed. Physical & Occupational Therapy In Pediatrics, 31(1), 103–114. doi:10.3109/01942638.2010.541753
• Küçüközyiğit, M. S. ve Özdemir, S. (2017). Görme yetersizliğinden etkilenmiş öğrencilerde matematikte çarpma ışlem akıcılığını arttırmada kendini ızleme tekniğinin etkililiği. Hacettepe Egitim Dergisi, 32(3), 676–694. doi:10.16986/HUJE.2016018530
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2007). Çocuk gelişimi ve eğitimi. Ankara: MEB Yayınevi.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2010). Özel Eğitim Okullarında Özel Eğitim Hizmetleri Uygulamalarının Değerlendirilmesi (Görme, İşitme, Ortopedik ve Eğitilebilir Zihinsel Engelliler İlköğretim Okulları Örneği). Ankara
• Nergiz, H. ve Uluç, S. (2017). Görme Engelli Çocuğu Olan Anne ve Babaların Çeşitli Psikolojik Değişkenler Açısından Karşılaştırılması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 19(1), 79–103. doi:10.21565/ozelegitimdergisi.311733
• Okcu, B. ve Sözbilir, M. (2016). 8. sınıf görme engelli öğrencilere “yaşamımızdaki elektrik” ünitesinde “elektrik motoru yapalım” etkinliği. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 45(1), 23–48. https://dergipark.org.tr/cuefd/issue/27005/283884 adresinden erişildi.
• Pieters, S., Desoete, A., Roeyers, H., Vanderswalmen, R. ve Van Waelvelde, H. (2012). Behind mathematical learning disabilities: What about visual perception and motor skills? Learning and Individual Differences, 22(4), 498–504. doi:10.1016/J.LINDIF.2012.03.014
• Şafak, P. (2017). Braille Yazı Sistemi, Tarihçesi ve Dünyada Braille. P. Şafak (Ed.), Görenler İçin Braille (Kabartma) Yazı Rehberi içinde (1. bs., ss. 2–23). Ankara: Pegem Akademi. doi:10.14527/9786052410271
• Şahin, Y. L. (2011). Görme Engelli Öğrencilerin Eğitiminde Kullanılabilecek Bir Ses İle Görme Sisteminin Oluşturulması. Anadolu Üniversitesi.
• Sarıkaya, E. ve Çayırtepe, Z. (2014). Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Uluslararası Hastalık Sınıf laması ( ICD) Kodlama Ve ORPHANET Kodlama T arı̇ hç esı̇ . https://www.tuseb.gov.tr/enstitu/tacese/yuklemeler/ekitap/tarihce/icd_orphanet_kodlam a_tarihcesi.pdf adresinden erişildi.
• Tüfekçioğlu, U. (2007). Görme Yetersizlikleri. S. Eripek (Ed.), Özel Eğitim içinde (ss. 119– 151). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları.
• Tuncer, A. T. (2009). Şemaya Dayalı Sözlü Matematik Problemi Çözme Stratejisinin Görme Yetersizliği Olan Öğrencilerin Sözlü Problem Çözme Performanslarına Etkisi. Eğitim ve Bilim, 34(153). http://eb.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/583 adresinden erişildi.
• World Health Organization. (2018). Blindness and vision impairment. 10 Mart 2019 tarihinde https://www.who.int/en/news-room/fact-sheets/detail/blindness-and-visual-impairment adresinden erişildi.
• Zebehazy, K. T., Zigmond, N. ve Zimmerman, G. J. (2012). Performance Measurement and Accommodation: Students with Visual Impairments on Pennsylvania’s Alternate Assessment. Journal of Visual Impairment & Blindness, 106(1), 17–30. doi:10.1177/0145482X1210600103
• Zorluoğlu, S. L. ve Sözbilir, L. (2017). Görme Yetersizliği Olan Öğrencilerin Öğrenmelerini Destekleyici İhtiyaçlar. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 659–682.