To match or not to match with the normal of the space, that is the whole point: Qualitative Analysis of The Metamorphosis Novella

Yıl 2025, Cilt: 23 Sayı: 1, 206 - 235, 29.04.2025

Canan Ayberk

https://doi.org/10.33688/aucbd.1335087

Öz

The norms of places constitute their identities. The fact that the normals of places become the normals of the person constitutes the place identity of individuals or population groups. People generally construct their place identities by making the norms of the place where they were born and raised their own norms. However, some individuals experience an identity transformation at some point in their lives and stop conforming to the norms of the place where they were born and raised. The study aims to reveal the relationship between the individual's identity transformation and sociospatial transformation by analyzing Kafka's The Transformation Story. Document analysis, one of the qualitative research methods, was used as a method. The findings of the study briefly show that individuals who have been transformed in terms of identity are alienated from the place where they spend their lives after they are metamorphosed, and are perceived as a threat that can cause the death of the state and society. Therefore, they are allowed to continue their lives in a limited area. Since transformed individuals cannot communicate, alienation becomes permanent. With the death of the transformed individual, the threat to the spatial order disappears and the space returns to normal. At the same time, the process also produces new individuals to replace Gregor, thus the spatial order continues.

Anahtar Kelimeler

Metamorphosis , The metamorphosis Novella , Franz Kafka , Place identity , Social geography

Mekânın Normaline Uymak ya da Uymamak İşte Bütün Mesele Bu: Dönüşüm Öyküsünün Nitel Analizi

Öz

Mekânların normalleri onların kimliklerini meydana getirmektedir. Mekânların normallerinin kişinin normali haline gelmesi ise bireylerin ya da nüfus gruplarının yer kimliğini oluşturmaktadır. Yer kimliği sosyomekânsal düzen açısından önemlidir. İnsanlar genel olarak doğup büyüdükleri yerin normallerini kendi normalleri yaparak yer kimliklerini inşa etmektedirler. Ancak bazı bireyler hayatlarının bir döneminde kimliksel dönüşüm yaşayarak bazı konularda doğup büyüdükleri yerin normallerine uymayı bırakmaktadır. Çalışma, bireyin kimliksel dönüşümü ile sosyomekânsal dönüşüm arasındaki ilişkiyi Kafka’nın Dönüşüm Öyküsü’nü analiz ederek ortaya koymayı amaçlamaktadır. Yöntem olarak nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi kullanılmıştır. Çalışmanın bulguları kısaca, kimliksel olarak dönüşmüş bireyler başkalaştıktan sonra hayatlarını geçirdikleri mekâna yabancılaşmakta, devlet/iktidar ve toplumun ölümüne neden olabilecek birer tehdit olarak algılanmaktadır. Bu yüzden sınırlı bir alanda hayatlarına devam etmelerine izin verilmektedir. Dönüşmüş bireyler iletişim kuramadıkları için yabancılaşma durumu kalıcı hale gelmektedir. Dönüşmüş bireyin ölümü ile sosyomekânsal düzene karşı tehdit ortadan kalkmakta ve mekân normaline geri dönmektedir. Aynı zamanda süreç başkalaşmış bireyin yerini alacak yeni kişiler de üretmektedir, bu şekilde sosyomekânsal düzen devam etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Başkalaşma , Dönüşüm , Franz Kafka , öykü analizi , Mekan

Kaynakça

• Açıl, B. (2014). Bir tür mü tarz mı? Klasik Türk edebiyatında alegori. Divan: Disiplinlerarası Çalışmalar Dergisi, (37), 145-167. https://dergipark.org.tr/tr/pub/divan/issue/25966/273566 adresinden edinilmiştir.
• Agnew, J. A. (1987). Place and Politics: The Geographical Mediation of State and Society. Boston: Allen & Unwin.
• Aktaş, T. (2001). Kafka’nın Die Verwandlung adlı öyküsünün çevirileri üzerine bir inceleme. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21 (1), 34-46. https://dergipark.org.tr/tr/pub/gefad/issue/6769/91091 adresinden edinilmiştir.
• Akyıldız Ercan, C. (2017). Söylencelerde ve masallarda elma sembolü. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(3), 1043-1060. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ataunisosbil/issue/34498/421211 adresinden edinilmiştir.
• Altıparmak, İ. B. ve Durakoğlu, A. (2016). Franz Kafka’nın ‘Dönüşüm’ adlı eserinin sosyolojik açıdan analizi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(2), 171-184. doi: 10.11616/basbed.vi.455252
• Arık, Ş. (2013). Murat Gülsoy’un Geçmiş Zaman Elbiseleri isimli hikâyesi ve Franz Kafka’nın Dönüşüm adlı eseri üzerine bir inceleme. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, (29), 75-98. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sefad/issue/16460/171738 adresinden edinilmiştir.
• Bayır, M. (2020). Michael Foucault’da biyoiktidar ve benlik teknikleri. Nosyon: Uluslararası Toplum ve Kültür Çalışmaları Dergisi, (6), 1-13. https://dergipark.org.tr/tr/pub/nosyon/issue/59192/822838 adresinden edinilmiştir.
• Bulut, S. (2019). Toplum-birey-cinnet üçgeni ve böcekleşen yaşamlar: toplum böceği. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 29(1), 59-70. doi: 10.18069/firatsbed.538641
• Cameron, R., Wu Y., Kushairi, A. ve Tomanek, L. (2021). Transformations across time, culture & identity. Proceedings of the University of Glasgow College of Arts Postgraduate Conference 2021 Edited by R. Cameron, Wu Y., A. Kushairi and L. Tomanek
• Cresswell, T. (2004). Place: A Short Introduction. Oxford: Blackwell Publishing.
• Cresswell, T. (2009). Place. In Kitchin, R.; Thrift, N. (eds.), International Encyclopedia of Human Geography, Elsevier, 8, 169-177.
• Cresswell, T. (2015). Place: an introduction. John Wiley & Sons.
• Deligöz, E. (2024). Franz Kafka’s "The Metamorphosis" story in the context of the concept of alienation and Karl Marx’s thoughts. Uluslararası İnsan ve Sanat Araştırmaları Dergisi, 9(1), 65-78. doi: 10.5281/zenodo.10829011
• Derin, Ö. (2020). Maskenin ardında: insanın öteki karşısında gizlenme ihtiyacı. ETHOS: Felsefe ve Toplumsal Bilimlerde Diyaloglar, 13(2), 104-119 ISSN 1309-1328. https://ethosfelsefe.com/tr/node/215 adresinden edinilmiştir.
• Durak, F. L., Emmungil Karamanoğlu, S. (2023). Gündelik hayatta yabancılaşan bireyin resimdeki yansımaları. Sanat Yazıları (48), 73-86. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sanatyazilari/issue/77790/1307912#article_cite adresinden edinilmiştir.
• Erol, M. (2008). Düzen, kaos ve değişme. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları (HÜTAD) (9), 125-154. https://dergipark.org.tr/tr/pub/turkiyat/issue/16674/521795#article-authors-list adresinden edinilmiştir.
• Foucault, M. (1993). Ders Özetleri: 1970-1982. (Çev., S. Hilav). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Fromm, E. (2020). Sevme Sanatı. (Çev., I. Gündüz). İstanbul: Say Yayınları.
• Goffman, E., (2014), Damga: Örselenmiş Kimliğin İdare Edilişi Üzerine Notlar, (Çev., L. S. Ş. Geniş), Ankara: Heretik Yayıncılık.
• Gökçe, S. ve Armağan, B. (2015). Edebî görünümüyle dasein: Gregor Samsa. Current Research in Social Sciences, 1(2), 20-26. https://dergipark.org.tr/tr/pub/curesosc/issue/4355/59565 adresinden edinilmiştir.
• Göregenli, M. (2015). Çevre Psikolojisi: İnsan-Mekân İlişkileri.(3. Basım) İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Göregenli, M., Karakuş, P., Kösten, Y. Ö. ve Umuroğlu, İ. (2014). Mahalleye bağlılık düzeyinin kent kimliği ile ilişkisi içinde incelenmesi. Türk Psikoloji Dergisi, 29(73),73-85. www.tpd.com.tr/tr/yayinlar/dergiler/1031828/tpd1300443320140000m000056.pdf adresinden edinilmiştir.
• Gregory, D., Johnston, R., Pratt, G., Watts, M. ve Whatmore, S. (Eds.). (2009). The dictionary of human geography. John Wiley & Sons.
• Gündüz, U. (2011). Kafka metinlerinde iletişim, iletişimsizlik ve yabancılaşma olgusu üzerine. Selçuk İletişim, 7 (1), 83-95. doi: 10.18094/si.51221
• İlkılıç, S. (2020). Franz Kafka’nın ‘Dönüşüm’ adlı eserindeki dönüşümler. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 24 (2), 385-396. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tsadergisi/issue/56373/597180 adresinden edinilmiştir.
• İşcen, İ. (2018). Mekân, insan, edebiyat. Dünya İnsan Bilimleri Dergisi, 2018 (1), 71-83. https://dergipark.org.tr/tr/pub/insan/issue/52665/694117 adresinden edinilmiştir.
• Kafka, F. (2016). Dönüşüm. (Çev., A. Cemal). (52. Baskı). İstanbul: Can Yayınları.
• Kafka, F. (2022). Babaya Mektup. (Çev., C. Ener). (25. Baskı) İstanbul: Can Yayınları.
• Kafka, F. (2022). Milene’ya Mektuplar. (Çev. E. Tezel). (40. Baskı). İstanbul: Can Yayınları.
• Karababa, S. (2018). Gogol’un “Palto” ve Kafka’nın “Dönüşüm” romanlarına karşılaştırmalı bir bakış. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 7(3), 1729-1745. https://dergipark.org.tr/tr/pub/teke/issue/39454/465230 adresinden edinilmiştir.
• Karakuş, G. (2022). Sanat ve mitoloji bağlamında elma imgesi. Akademik Sanat, (16), 32-47, doi: 10.34189/asd.2022.16.003
• Keskin, U. (2016). Franz Kafka’nın eserlerinde çalışma hayatında yabancılaşma ve aşırı gayretkeşlik. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (49), 233-251. https://dergipark.org.tr/tr/pub/dpusbe/issue/26799/282565 adresinden edinilmiştir.
• Kohzadi, H., Azizmohammadi, F. ve Nouri, M. (2012). A study of Franz Kafka’s the metamorphosis. Journal of Basic and Applied Scientific Research, 2(2), 1600-1607.
• Koncavar, A. (2013). İletişim açısından modernist bir yazar: Franz Kafka ve imgelem dünyası. Marmara İletişim Dergisi, 17(17), 44-59. https://dergipark.org.tr/tr/pub/maruid/issue/25253/268583 adresinden edinilmiştir.
• Kundera, M. (2012). Roman Sanatı. (Çev., A. Bora). Ankara: Can Yayıncılık.
• Lestienne, S. (2020). Identities in Franz Kafka's Metamorphosis (1915) and in the Penal Colony (1919). International Review of Literary Studies, 2(1), 20-28
• Moslehuddin, T. (2021). Existentialism in modern fiction: a critical review of The Metamorphosis and The Outsider. International Journal of Business, Arts and Scientific Study, 2(2) 86-90
• Oraliş, M. (2011). Bedende açan çiçekler Franz Kafka'nın yara imgesi. Studien Zur Deutschen Sprache und Literatur, 1 (21), 13-30. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iuaded/issue/1029/11571
• Öztürk, S., ve Çipe, B. (2020). Kafka, metamorfoz ve emeğin yabancılaşması. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(1), 105-121. doi: 10.16953/deusosbil.512520
• Rasheed, N., khan, M. Y. ve Rasheed, S. (2021). Philosophical Exploration of absurdism and existentialism : a comparative study of Kafka’s work The metamorphosis and The Trial. Global social science Review (GSSR),6(2),94-100. doi:10.31703/gssr.2021(VI-II).10
• Relph, E. (1976). Place and Placelessness. London: Pion.
• Sak, R., Şahin Sak, İ. T., Öneren Şendil, Ç. ve Nas, E. (2021). Bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227-250. doi:10.33400/kuje.843306
• Satır, M. E., Bal, E. (2018). Franz Kafka’nın Dönüşüm’ünde sosyal dışlanmışlık olgusu. Folklor/Edebiyat, 24 (96), 191-200. doi: 10.22559/folklor.305
• Sehrawat, D. (2017). The Metamorphosis: a quest for emotional identity. Impetus – Xavier’s Interdisciplinary Research Journal, VI, 92-96
• Soja, E. W. (1980). The socio-spatial dialectic. Annals of the Association of American Geographers, 70 (2), 207–225. doi: 10.1111/j.1467-8306.1980.tb01308.x
• Tuan, Y. F. (1977). Space and Place: The Perspective of Experience. Minneapolis: University of Minnesota Press.
• Tükel, İ. (2012). Modern örgütlerde yabancılaşma ve Kafka’nın “Dönüşüm” romanının bu bağlamda analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 1(2), 34-50. https://dergipark.org.tr/tr/pub/deuefad/issue/34990/388239 adresinden edinilmiştir.
• Van Maanen, J. (1979). Reclaiming qualitative methods for organizational research: a preface. Administrative Science Quarterly, 24(4), 520–526. doi: 10.2307/2392358
• Wallerstein, I. (1998). The time of space and the space of time, The Future of Social Science. Political Geography, 17(1), 71-82.
• Yıldırım, A.ve Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.