Are Informal Allotment Gardens a Threat to the Sustainability of Urban Agriculture?

Yıl 2025, Cilt: 23 Sayı: 2, 509 - 533, 30.10.2025

Deniz Ateş Akkaya , Harun Tunçel

https://doi.org/10.33688/aucbd.1755188

Öz

This study examines the impact of rapidly expanding hobby garden practices on commercial urban agriculture in peri-urban areas. Using the case of Eskişehir, data were collected through spatial analysis and semi-structured interviews. Findings reveal that allotment gardens fragment production areas, consume infrastructure resources, generate environmental risks, and create economic pressure on farmers. Most allotment gardens are used for leisure and personal consumption rather than production, offering a limited contribution to agricultural culture. Moreover, their uncontrolled expansion leads to spatial transformations that threaten food security. By focusing on the perspectives of producers, a viewpoint often overlooked in the literature, this study provides an original contribution to the geography and urban agriculture discourse. It recommends increasing the representation of producers in planning processes, strengthening monitoring mechanisms, and developing sustainable allotment garden policies.

Anahtar Kelimeler

Hobby gardens , Urban agriculture , Peri-urban agriculture , Community gardens , Urban farmers

Hobi Bahçeleri Kentsel Tarımın Sürdürülebilirliğine Bir Tehdit mi?

Öz

Bu çalışma, kent çeperinde hızla yaygınlaşan hobi bahçesi uygulamalarının ticari kentsel tarım üzerindeki etkilerini incelemektedir. Eskişehir örneğinde mekânsal analiz ve yarı yapılandırılmış görüşmeler yoluyla veri toplanmıştır. Bulgular, hobi bahçelerinin üretim alanlarını parçaladığı, altyapı kaynaklarını tükettiği, çevresel riskler yarattığı ve çiftçiler üzerinde ekonomik baskı oluşturduğunu göstermektedir. Hobi bahçelerinin çoğu, üretimden çok dinlenme ve bireysel tüketim amacıyla kullanılmakta; üretim kültürüne sınırlı katkı sunmaktadır. Ayrıca bu yapıların kontrolsüz yayılımı, gıda güvenliğini tehdit eden mekânsal dönüşümlere yol açmaktadır. Çalışma, mevcut literatürde eksik kalan üretici perspektifine odaklanarak coğrafya ve kentsel tarım yazınına özgün bir katkı sağlamaktadır. Planlama süreçlerinde üreticilerin daha fazla temsil edilmesi, denetim mekanizmalarının güçlendirilmesi ve sürdürülebilir hobi bahçesi politikalarının geliştirilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Hobi bahçeleri , Kentsel tarım , Kent çevresi tarım , Topluluk bahçeleri , Kentsel çiftçiler

Kaynakça

• Aksoy, Y. (2016). Konya huzur bahçesi, medeniyet sanat, İMÜ Sanat, Tasarım ve Mimarlık Fakültesi Dergisi, 2(2), 75–88. ISSN: 2148-8355.
• Alanka, D. (2024). Nitel bir araştırma yöntemi olarak içerik analizi: Teorik bir çerçeve. Kronotop İletişim Dergisi, 1(1), 64-84.
• Aliağaoğlu, A. & Alevkayalı, A. (2017). Balıkesir’de Hobi Bahçeleri: Özellikler ve Sorunlar. Marmara Coğrafya Dergisi (35), 195-203. https://doi.org/10.14781/mcd.291194
• Aşılıoğlu, F. & Şermet, R. (2023). Hobi bahçeleri bir fırsat mı yoksa tehdit mi? II. International Conference on Sustainable Cities and Urban Landscapes: Re-thinking the Future of the Cities and Urban Landscapes, Konya, Türkiye.
• Ateş, D. (2024). Gıda coğrafyası açısından kent içi tarım: Eskişehir örneği. (Doktora Tezi). Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ateş, D. & Tunçel, H. (2023). Kentsel tarımın bibliyometrik analizi ve coğrafya bilimindeki yeri. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 55-71. https://doi.org/10.33905/bseusbed.1325778
• Aydın Koç, F. & Ömürgönülşen, U. (2023). 6360 sayılı kanun’un büyükşehir belediyelerinin kırsal alanında yaşayan vatandaşların tarım ve hayvancılık faaliyetlerine etkileri: Ankara örneği. Memleket Siyaset Yönetim, 18(39), 62-99. https://doi.org/10.56524/msydergi.1209900
• Bakırcı, H., Artun, H. & Deniz, A. N. (2019). Ortaokul Altıncı Sınıf Öğrencilerinin Hobi Bahçeleri Hakkındaki Görüşlerinin İncelenmesi. Fen Matematik Girişimcilik ve Teknoloji Eğitimi Dergisi, 2(1), 36-45.
• Çelik, S. (2018). Kentsel açık ve yeşil alan sistemi içerisinde hobi bahçelerinin tasarım ilkeleri ve yönetimi üzerine bir araştırma. (Yüksek Lisans Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Demircan, N. & Sezen, I. (2018). Erzurum kenti’nde kişiye tahsisli bahçe tasarımı önerisi, ATA Planlama ve Tasarım Dergisi, 2:2, 21-33.
• Dorr, E., Hawes, J. & Goldstein, B. (2023). Food production and resource use of urban farms and gardens: a five-country study. Agronomy for Sustainable Development, 43. https://doi.org/10.1007/s13593-022-00859-4.
• Draper, C. & Freedman, D. (2010). Review and analysis of the benefits, purposes, and motivations associated with community gardening in the United States. Journal of Community Practice, 18(4), 458–492. https://doi.org/10.1080/10705422.2010.519682
• Duru, B. (2015). Yeni büyükşehir düzeninde kırsal alanlar. Güney Mimarlık, (19), 28–29.
• Egerer, M., Lin, B., Kingsley, J., Marsh, P., Diekmann, L. & Ossola, A. (2022). Gardening can relieve human stress and boost nature connection during the COVID-19 pandemic. Urban For Urban Green. doi: 10.1016/j.ufug.2022.127483.
• Egerer, M., Karlebowski, S., Conitz, F., Neumann, A. E., Schmack, J. M. & Sturm, U. (2024). In defence of urban community gardens. People and Nature, 6, 367–376. https://doi.org/10.1002/pan3.10612
• Erduran, F., Sülüşoğlu, M. (2006). Hobi bahçelerinin kent ekolojisinde ve gelişmesinde önemi ve Kocaeli-İzmit örneği. VI. Ulusal Ekoloji ve Çevre Kongresi içinde (s.169-175).
• Erduran, F., Kabaş, S., Kaptan Ayhan, Ç. & Kelkit, A. (2008). Çanakkale kentinde hobi bahçesi amaçlı kullanılan alanların peyzaj mimarlığı açısından değerlendirilmesi. Çanakkale Kenti Çevre Sorunları Sempozyumu, 5-6 Haziran 2008, Çanakkale, Türkiye.
• FAO, IFAD, UNICEF, WFP, WHO. (2024). The state of food security and nutrition in the world 2024: Urbanization, agrifood systems transformation and healthy diets across the rural–urban continuum. Food and Agriculture Organization of the United Nations. Erişim Adresi: https://openknowledge.fao.org/server/api/core/bitstreams/39dbc6d1-58eb-4aac-bd8a-47a8a2c07c67/content
• FAO Investment Centre (2025). https://www.fao.org/investment-centre/latest/news/detail/urban-agriculture-is-experiencing-a-growth-spurt/en
• Gröning, G. & Schmitt, V. (1975). Entwicklung von zielvorstellungen zur eingliederung städtischer kleingarten. Das Gartenamt, 24(9).
• Hekimoğlu, A. (2022). Vergisiz bir kazanç: hobi bahçesi işletmeciliği. Vergi Raporu Dergisi. 270, 98-105.
• Henden Şolt, B. & Kaymak Heinz, G. (2018). Urban gardens in Vienna and Istanbul: A review. İdealkent, 8(21), 159-180.
• Huq, F. F. & Deacon, L. (2025). A systematic review of community gardens and their role in urban food security and resilience. Discover Sustainability, 6, 696. https://doi.org/10.1007/s43621-025-01628-5
• Kordon, S. & Miller, P. (2023). People’s reasons not to participate in community gardens in disadvantaged neighborhoods of Roanoke, Virginia. ArtGRID, Journal of Architecture Engineering and Fine Arts, 5(2), 110-125. https://doi.org/10.57165/artgrid.1332871
• Liu, J., Jin, X., Xu, W., Sun, R., Han, B., Yang, X., Gu, Z., Xu, C., Sui, X. & Zhou, Y. (2019). Influential factors and classification of cultivated land fragmentation, and implications for future land consolidation: A case study of Jiangsu Province in eastern China. Land Use Policy. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2019.104185.
• Oğuz, D. (2000). Hobi bahçeleri ve Avrupa ülkelerinden örnekler. Türk-Koop Ekin Dergisi, 14. Önder, S. & Polat, A.T. (2008). Peyzaj tasarım süreci çerçevesinde Konya İli'nde yeni toplum bahçesinin inşası. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi 22 46 18–25.
• Özkan, B., Kaplan, A., Aslan, N. & Kılıç, H. (1996). Ülkemizde kent küçük bahçe parklarının gelişimi üzerinde bir araştırma. Ekoloji ve Çevre Dergisi, 18, 18-21.
• Philpott, S., Bichier, P., Perez, G., Jha, S., Liere, H. & Lin, B. (2023). Land tenure security and luxury support plant species and trait diversity in urban community gardens. Frontiers in Sustainable Food Systems. https://doi.org/10.3389/fsufs.2023.1195737.
• Richter, G. (1981). Handbuch Stadtgrün. München, Wien, Zürich.
• Sahibinden.com. (2025). Eskişehir hobi bahçesi ilanları. 29 Temmuz 2025 tarihinde https://www.sahibinden.com/emlak/eskisehir?pagingOffset=300&query_text_mf=eski%C5%9Fehir+hobi&query_text=hobi adresinden edinilmiştir.
• Strateji ve Bütçe Başkanlığı (SBB). (2024). On İkinci Kalkınma Planı (2024–2028). Erişim adresi: https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2023/12/On-Ikinci-Kalkinma-Plani_2024-2028_11122023.pdf
• Sezen, I. (2016). Allotment Gardens in European garden art, their ımportance for urban landscape and allotment garden concept among Turkish Cities’. 53rd International Conference on Food and Agricultural Engineering (ICFAE) Bangkok, Thailand 11st-15th May, 2016
• Simon, J. & Burstein, P. (1985). Basic Research Methods in Social Sciences, NewYork: Random Press. Tapur, T. (2018). Konya il merkezinde bulunan hobi bahçeleri, Türk İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi, 13(25), 109-122.
• Thwaites, H. J., Hume, I. V. & Cavagnaro, T. R. (2025). The case for urban agriculture: Opportunities for sustainable development. Urban Forestry & Urban Greening, 110, 128861. https://doi.org/10.1016/j.ufug.2025.128861
• Turgut, H., Haznedar, K. & Hatay, T. Y. (2024). Hobi Bahçesi Uygunluk Analizinin Ahp Yöntemi ile Belirlenmesi Karadeniz Teknik Üniversitesi Yerleşkesi Örneği. Akademik Ziraat Dergisi, 13(2), 339-352. https://doi.org/10.29278/azd.1496785
• Wadduwage, S., Millington, A., Crossman, N. & Sandhu, H. (2017). Agricultural land fragmentation at urban fringes: An application of urban-to-rural gradient analysis in Adelaide. Land, 6, 28. https://doi.org/10.3390/LAND6020028.
• Yaylali, B. & Can Traunmüller, I. (2024). Kamusal pratiklerin yeniden sorgulanması üzerine: Topluluk bahçesi veya müşterek bahçe. Mekânsal Araştırmalar Dergisi, 2(2), 123-138.
• Yılmaz, A. E. (2021). Modern toplumda bireylerin değişen boş zaman aktiviteleri: Ankara ili “hobi bahçeleri” örneği. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 14(35), 991-1007. https://doi.org/10.12981/mahder.961788
• Yılmaz, H., Turgut, H. & Demircan, N. (2009). Erzurum kent halkının hobi bahçesi hakkındaki görüşlerinin belirlenmesi. Turkish Journal of Forestry, 1 (0), 96- 110.
• Yılmaz Çildam, S. (2022). Kentsel yeşil alan örneklerinden Kezer Kampüsü hobi bahçeleri üzerine bir değerlendirme, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (42), 89-110.
• Yılmaz, M. & Şahin, K. (2023). Kentsel yaşamda hobi ile meşgul olmanın sosyolojik etkileri: Iğdır Üniversitesi Hobi Bahçesi örneği, Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 15(28), 206-226. https://doi.org/10.38155/ksbd.1291708
• Yurttakal, C. & Yıldız, S. (2023). Hobi bahçesi işletmeciliğinden elde edilen kazançların vergilendirilmesi sorunsalı üzerine genel değerlendirme, Anadolu University Journal of Faculty of Economics, 5(2), 55-67. https://doi.org/10.54737/aujfe.1400068