TÜRKİYE’DE YAPILAN BÖLGE AYRIMLARI VE BÖLGE PLANLAMA ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

Yıl 2003, Cilt: 1 Sayı: 1, 3 - 18, 01.04.2003

Ali Özçağlar

https://doi.org/10.1501/Cogbil_0000000029

Cited By: 2

Öz

Bölgesel coğrafya sistematiği içinde planlama coğrafyası bakımından kaleme alınan bu makalede, bölge kavramı, bölge bilimi, Türkiye’de yapılan değişik bölge ayrımları ele alınarak farklı yaklaşımlarla oluşturulan bu bölgelerin nitelikleri, birbirleriyle olan uyumsuzluklarının planlamada yarattıkları kargaşa ve sıkıntılar tartışılmıştır. Doğal koşulların kontrolü altında oluşmuş doğal bölgelerin, insan faaliyetlerine bağlı olarak işlevsel yönde meydana gelen sosyo-ekonomik bölgelerin (fonksiyon bölgelerin) ve her ikisinin sentezinden elde edilen coğrafi bölgelerin kapsam ve nitelikleri farklı olduğu için, planlama yönünden incelenme ve değerlendirilmeleri de farklılıklar göstermektedir. Sınırları halen tartışmalı olan ve sağlıklı istatistik verileri bulunmayan coğrafi bölgelerin mülki idare bölgeleriyle (il,ilçe) olan uyumsuzluğu yüzünden coğrafi bölgelere göre planlama yapılması zorlaşmaktadır. Coğrafi bölge ağırlıklı GAP, DAP, DOKAP gibi planlama bölgelerinin sınırlarının çizilmesinde bile bütünüyle coğrafi bölge sınırlarına bağlı kalınmamış olması bu hususla ilgilidir. Bir ülkenin farklı yaklaşımlarla değişik türde bölgelere ayrılması bilimsel olarak kabul edilir bir durumdur. Türkiye’de birbiriyle uyuşmayan bu bölgeler üzerinde ayrıca farklı kapsam ve ölçekte planlama bölgeleri oluşturulması, oldukça ilginç bir yaklaşımdır

Anahtar Kelimeler

Bölge, bölge bilim, fonksiyon bölge, coğrafi bölge, bölge planlama

The Region Divisions in Turkey and Its Effects on Regional Planning

Öz

This article is written systematically in regional geography from planning geography point of view. The concept of region, regional science, regional divisions made for Turkey, their qualities and disharmonies and their effects are mentioned in this article. Since natural regions, socio-economic regions (functional regions) and geographical regions have different qualities, their effects on planning are dissimilar too. The boundaries of geographical regions are of controversial, don’t compromise with province and district boundaries, don’t have reliable statistical data, so, it is difficult to make planning according to geographical regions. Such being the case, what drawing of boundaries of planning region, even like GAP ,DAP and DOKAP with geographical region laden, is not wholly correlated with geographical region boundaries is connected with above mentioned condition. It is scientifically acceptable case that a country can be divided into distinct sort of regions by different approaches. It is fairly interesting approach to form additionally planning regions with different scope and scale on regions in Turkey where there exist no harmonies with each other

Anahtar Kelimeler

Region, regional sciences, functional region, geographical region, regional planning

Kaynakça

• Atalık, G. (2002) “Bölge bilimi’nin gelişimi üstüne yorumlar”, İçinde Bölge Planlama Kongresi Bildiriler Kitabı, 10. Ulusal
• Bölge Bilimi, İTÜ Mimarlık Fakültesi Yay., İstanbul, xııı-xıx.
• DİE, (1993) İl ve Bölge İstatistikleri 1993,Ankara.
• DPT, (2000) Doğu Anadolu Projesi Ana Planı Yönetici Özeti, Ankara.
• Erinç, S. (1977) Vejetasyon Coğrafyası, İstanbul Üniv. Coğrafya Ens. Yay., İstanbul.
• Erol, O. (1993) “Türkiye’nin doğal yöre ve çevreleri”, Ege Coğrafya Dergisi, 7, 13-41.
• Gözübüyük, A.Ş.; Erdem, M.B. (1992) Türkiye’nin İdari Yapısı, AÖF Yay., Eskişehir.
• Preston, E. J.; Jones, F. J. (1967) American Geography: Inventory & Prospect, 4th Edition, Syracuse University Press, Washington D.C.
• Koçman, A. (1993) Türkiye İklimi, Ege Üniv. Edebiyat Fak. Yay., İzmir.
• MEB, (1941) Birinci Coğrafya Kongresi 6-21 Haziran 1941 Raporlar, Müzakereler, Kararlar 1941, Ankara.
• Özçağlar, A. (1988) “Türkiye’deki tarım alanlarının coğrafi dağılışının doğal çevreyle ilişkisi”, Coğrafya Araştırmaları Dergisi, 11, 131-149.
• Özçağlar, A. (1996) “Türkiye’idari coğrafyası bakımından köy, bucak, ilçe, il ve belde kavramları üzerine düşünceler”, Coğ- rafya Araştırmaları Dergisi,12, 7-24.
• Özçağlar, A. (1997) Türkiye’de Belediye Örgütlü Yerleşmeler (Kasabalar-Şehirler), Ankara.
• Özçağlar, A. (2000) Coğrafyaya Giriş: Sistematik, Kavramlar, Yöntemler, Hilmi Usta Matbaacılık, Ankara.
• STO, (2000) The Study On The Regional Development Plan For The Eastern Black Sea Region in The Republic of Turkey
• (DOKAP) Japan International Cooperation Agency (JICA), Volume 1.
• Tricart, J. (1975) “Bölge düzenleme ve gelişme problemlerinin incelenmesinde coğrafyacının yeri”, Çev. E. Tümertekin, Sosyal Antropoloji ve Etnoloji Dergisi ,2, 79-94.
• Tunçdilek, N. (1987) Geoekoloji’nin İlkeleri: Doğal Bölgeler, İstanbul Üniv. Yay., İstanbul.
• Tümertekin E. (1970) Anglo-Amerika, İstanbul Üniv. Yay., İstanbul.