MAHMUD DEVLETÂBÂDİ’NİN SÜLÛK ROMANININ TERCÜMESİ VE FİLİBELİ AHMED HİLMİ’NİN A’MÂK-I HAYÂL ROMANIYLA KARŞILAŞTIRILMASI

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 1, 12 - 37, 30.06.2023

Vesile Başar

Öz

Aynı kültürün farklı zamanlarında yaşamış iki yazarın benzer bir konuyu nasıl işlediği tezimizin asıl sorusudur. Ve buna aradığımız cevaplar da amacını oluşturmaktadır. Yüzyıllardır süre gelen Klasik Edebiyatın ana konularından tasavvuf, modern insan için kendini gerçekleştirme olarak evirilmiştir.
Tezle ilgili bir diğer amacımız da Sülûk romanının Türkçeye çevrisi yapılarak eser üzerinden çağdaş İran yazarlarından Mahmud Devletâbâdi’yi, komşu ülkenin okuyucusuna tanıtmaktır. Bununla birlikte Türk Edebiyatının incilerinden Ahmed Hilmi’nin asırlık romanıyla Devletâbâdi’nin yakın zamanda kaleme aldığı eserini, Klasik edebiyatın deyimiyle Seyr-i Sülûk ve modern insanın kendini arayış tabiri üzerinden bir karşılaştırma çalışması yapmak hedeflenmiştir. Bu açıdan yol ve yolcuyu etkileyen faktörler iki içsel yolculuk romanı üzerinden incelenmiştir. Ahmed Hilmi’nin, hayallerin derinliklerinde, Devletâbâdi’nin ise bilincin ötesinde gerçekleştirdiği tekâmül, incelenmeye ve araştırılmaya muhtaç ve kıymetli bir meseledir.

Anahtar Kelimeler

Tasavvuf, Karşılaştırma, Devletâbâdi, Ahmed Hilmi, İçsel yolculuk

Destekleyen Kurum

Kırıkkale Üniversitesi

Proje Numarası

19357640

Kaynakça

• Âtıfrâd Mehdi. (1384 h.ş). Der-custecû-yi Endişehâ-yi Felsefi-i İrfâni-i Sülûk, Neşr-i Kelek, şomare-i 153,
• Aytaç, Gürsel. (2020). Bilgiden Kurmacaya- Bir Çağdaş Edebiyat Çözümlemesi, Ankara: Ayrıntı Yayınları.
• Aytaç, Gürsel. ( 1997). Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi, Ankara: Ayrıntı yayınları
• Bayraktar, Levent. (2020). Bergson’da Ruh- Beden İlişkisi, Ankara: Aktif Düşünce yayınları.
• Baytop, Turhan. ( 1997). Türkçe bitki Adları Sözlüğü, İstanbul: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Butler, Chrıstopher. ( 2018). Modernizm, çev. Nursu Örge. Ankara: Dost Kitabevi.
• Cebecioğlu, Ethem. (2021). Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Otto yayınları.
• Chittick, William. ( 2018). Varolmanın Boyutları, Çev. Turan Koş. İstanbul: İnsan yayınları.
• David, Harvey. (2003). Sosyal Adalet ve Şehir, Çev. Mehmet Morali. İstanbul: Metis yayınları.
• Devletâbâdi, Mahmud. (2015). Albay, Çev. Buket Coşkuner. İstanbul: Kafka Kitap.
• Devletâbâdi, Mahmud.( 1391 h.ş). Sülûk. Tahran: neşr-i çeşme çap-i 14.
• Filibeli Şehbenderzade Ahmed Hilmi. (2016). A’mâk-ı Hayâl: Râci’nin Hatıraları Karşılaştırılmalı Tam Metin. Haz. N. Ahmet Özalp. İstanbul: Büyüyen Ay yayınları.
• Filibeli Şehbenderzâde Ahmed Hilmi. (2017). Beşeriyetin Fahr-i Ebedîsi Nebimizi Bilelim, Haz. Rukiye Özer. İstanbul: Büyüyen Ay Yayınları.
• Frankl, V. Emil. (2015). İnsanın Anlam Arayışı, Çev. Özge Yılmaz. İstanbul: Okuyanus yayınları.
• Gölpınarlı, Abdülbaki. (2021). Hafız Divanı, İstanbul: İş bankası kültür yayınları.
• Han, Byung Chul. (2022). Palyatif Toplum, Çev: Haluk Barışcan. İstanbul: metis yayınları.
• Haşim, Ahmet. (2015). Bize Göre, Haz. Suat Batur. İstanbul: Altın Kitaplar yayınevi.
• Hayyâm, Ömer. (2003). Dörtlükler, Haz. Sabahattin Eyüboğlu. İstanbul: Türkiye İş bankası Kültür yayınları.
• Işıtan, İbrahim. (2020). Sûfi Psikolojisi Yazıları C.1, İstanbul: Divan yayınları.
• Karaismailoğlu, Adnan. (2002). Karşılaştırmalı Edebiyat Çalışmaları Açısından Klasik Türk Edebiyatı ile İran Edebiyatı, Bilig- Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi. S.23, 2002
• Kıran, Zeynel- Kıran, Ayşe. (2000). Yazınsal Okuma Süreçleri, Ankara: Seçkin yayınevi.
• Kısakürek, Necip Fazıl.(2021). Çile, İstanbul: Büyük Doğu yayınları.
• Kurbani, Muhamed Rıza, (1373 h.ş) Nakd ve Tefsir-i Asar-ı Mahmud Devletabadi, Tahran: neşr-i Arvin. Loti, Pierre.(1995) Aziyade. Çev. Nahid Sırrı Örik. İstanbul: Engin yayınları.
• Loti, Pierre.( 1972) Mutsuz Kadınlar. Çev. Nahid Sırrı Örik. İstanbul: Morpa yayınları.
• Merter, Mustafa.( 2013). Dokuz Yüz Katlı İnsan Tasavvuf Ve Ben Ötesi Psikolojisi, İstanbul: Kaknüs yayınları.
• Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî. (1997). Mesnevi, çev. Şefik Can. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Muradi, Huseyin. (1392 h.ş), Sülûk-i Mahmud Devletâbâdi der Roman-ı Sülûk Tefsir ü Tahlil-i Metun-i Zeban ü Edebiyyat-i Farsi, Neşr-i Dihhuda
• Nacomiyan, Emir Ali. (1399 h.ş). Sazukarha-yi Meşruyet-Bahş-i Goftumanha-yi Cinsiyeti der- Roman-i Sülûk Mahmud Devletâbâdi, Neşriye-i Costerhayi Zebani, şomere-yi 20.
• Noyan, Sema. (2019). A'mâk-ı Hayal" Romanında Tasavvuf, Budizm, Hinduizm ve Zerdüştîlik Açısından Vahdet-i vücud, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi (TAED),
• Rızai, İman Siroos.( 2018). Mahmud Devletâbâdi ve Çağdaş İran Romanı, Ankara: İraniyat yayınları.
• Rosenau, M.P. (2004). Postmodernizm ve Toplum Bilimleri, Çev. Tuncay Birkan. Ankara: Bilim ve Sanat yayınları.
• Sağlam, Hacer. (2021). Kamil Kahraman “Mecnun”dan Hareketle Seyr-i Sülûk, Bireyselleşme Süreci ve Monotomin Çekrdeği, DTCF Dergisi 61.1: 384-414.
• Sayar, Kemal. ( 2008). Sûfi Psikolojisi, İstanbul: Kapı yayınları.
• Shakespeare, William. (1992). Othello, Çev. Orhan Burhan. İstanbul: MEB yayınları.
• Tarlan, Ali Nihat.( 1981) Fuzuli Divanı Şerhi, İstanbul: Akçağ yayınları.
• Tatcı, Mustafa. (2019). Yunus Emreden Yolcuya Öğütler Risaletü’n- Nushiyye, Türk Ekini Dergisi: 6-25
• Tolstoy, L. N. (2019). Yaşam ve Ölüm üzerine Düşünceler, Çev. Siyami Boylu. İstanbul: Cağaloğlu yayınları.
• Tolstoy L.N. (2017) Anna Karanina, çev. Ayşe Hacıhasanoğlu. İstanbul: İş Bankası yayınları.