Eğitim Fakültelerindeki Öğretmenlik Uygulaması Dersinin Öğrenci Uygulamaları Açısından Değerlendirilmesi

Yıl 2023, Cilt: 56 Sayı: 1, 246 - 281, 30.03.2023

Aybüke Merve Yücel , Fatma Mızıkacı

https://doi.org/10.30964/auebfd.932517

Cited By: 1

Öz

Eğitim fakültesi dördüncü sınıf öğrencilerinin Öğretmenlik Uygulaması sürecindeki uygulamalarının kendi bildirimlerine göre değerlendirilmesini amaçlayan araştırmanın yöntemi nicel ve tarama modelinde tasarlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubu, 2018-2019 bahar yarıyılında Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesinde öğrenim gören 156 dördüncü sınıf öğrencisinden oluşmaktadır. Araştırmanın verileri, Öğretmenlik Uygulaması Dersi Ders Planlama ve Uygulama Durumları Ölçeği (ÖDPUÖ) ile toplanmıştır. Ölçek, planlama ve uygulama olarak iki alt boyuttan oluşmaktadır. Verilerin analizinde betimsel istatistik, tek yönlü varyans analizi ve LSD testleri kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, öğrencilerin Öğretmenlik Uygulaması dersi sırasında öğretim süreci aşamalarını uygulama düzeylerinin yüksek olduğu belirlenmiştir. Öğrencilerin Öğretmenlik Uygulaması dersi sırasında öğretim süreci aşamalarını uygulama düzeyleri, ders anlatım sayılarına ve uygulama öğretmeni tarafından izlenme sayılarına göre farklılaşmakta iken uygulama öğretim üyesi tarafından izlenme sayılarına bağlı değişim göstermemektedir. Araştırmanın diğer bir sonucuna göre, öğrencilerin Öğretmenlik Uygulaması dersinde ders planlama aşamalarını uygulama düzeyleri, ders planı hazırlama sayılarına göre farklılaştığı belirlenmiştir. Öğretmenlik Uygulaması dersi kapsamında izleme, denetleme, rehberlik ve değerlendirme etkinliklerinin iyileştirilmesi önemli görülmektedir

Anahtar Kelimeler

Öğretmenlik uygulaması dersi, öğretmenlik uygulaması, ders planı, uygulama öğretmeni, uygulama öğretim üyesi

Evaluation of Teaching Practice Course at the Faculties of Education in terms of Student Practices

Öz

This research aimed to evaluate the practices of the fourth grade students in the Teaching Practice Course based on their self-reports. The study was designed as a survey study and used quantitative methods. Participants of the research consisted of 156 fourth-grade students studying at Ankara University, Faculty of Educational Sciences in the 2018–2019 academic year. The data collection instrument was the Teaching Practice Course Lesson Planning and the Implemantation Situations Scale, developed by the researchers. Data were analyzed using descriptive statistic, one-way analysis of variance and least significant difference tests. Findings showed that the students' practice levels of instructional principles in the Teaching Practice Course were high. This result changed significantly based on the number of teaching practice attended in the course and the number of observation made by the school teacher. No significant difference was found in the number of observation done by the instructor. It was also found that, the more the students prepare lesson plans, the more they used instructional principles in the Teaching Practice Course.

Anahtar Kelimeler

öğretmenlik uygulaması dersi, mesleki yeterlik, ders anlatımı, ders planı, uygulama öğretmeni, uygulama öğretim üyesi

Kaynakça

• Akcaoğlu, M. Ö., Külekçi, E. ve Mor-Dirlik, E. (2020). Öğretmen adaylarının bakış açısından meslek bilgisi derslerinin gereklilik düzeyi ve öğretmenlik mesleği yeterlikleri. Journal of Computer and Education Research, 8 (16), 545-566. doi: 10.18009/jcer.739602
• Akgül, E., Ezmeci, F. ve Akman, B. (2020). Okul öncesi öğretmen adaylarının, öğretmenlerinin ve öğretim elemanlarının “öğretmenlik uygulaması” sürecinde yaşadıkları zorlukların incelenmesi. e- Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 7, 167-184. doi:10.30900/kafkasegt.701585
• Akpınar, M., Çolak, K. ve Yiğit, E. Ö. (2012). Öğretmenlik uygulaması dersi kapsamında sosyal bilgiler öğretmen adaylarının yeterliklerine yönelik uygulama öğretmenlerinin görüşleri. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 36 (36), 41-67. https://dergipark.org.tr/tr/pub/maruaebd/issue/374/2202 adresinden edinilmiştir.
• Aslan, M. ve Sağlam, M. (2018). Öğretmenlik uygulaması dersinin öğretmen adaylarının görüşlerine göre değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1), 144-162. doi: 10.16986/HUJE.2017030313
• Aşiroğlu, S., ve Koç Akran, S. (2018). Öğretmen adaylarının ders planlarının ve öğretim uygulamalarının incelenmesi. E-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(3), 1-13. doi: 10.30900/kafkasegt.442694
• Ayvacı, H. Ş., Özbek, D. ve Bülbül, S. (2019). Bir öğretmenlik uygulaması sürecinin farklı katılımcılar tarafından değerlendirilmesi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 57-66. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/667952 adresinden edinilmiştir.
• Batmaz, O. ve Ergen, Y. (2020). İlkokul öğretmenleri ve öğretim üyelerinin öğretmenlik uygulaması dersine yönelik görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 53 (2), 549-575. doi: 10.30964/auebfd.541079
• Bay, D. N., Şeker, P. T. ve Alisinanoğlu, F. (2020). Öğretmenlik uygulaması dersine ilişkin öğretmen adaylarının görüşleri. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 1-20. https://dergipark.org.tr/tr/pub/aujef/issue/52229/625497 adresinden edinilmiştir.
• Becit, G., Kurt, A. A. ve Kabakçı, I. (2009). Bilgisayar öğretmen adaylarının okul uygulama derslerinin yararlarına ilişkin görüşleri. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 169-184. https://app.trdizin.gov.tr/publication/paper/detail/T1RZd01qSXk adresinden edinilmiştir.
• Büyüköztürk, Ş. (2016). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. (22. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2017). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. (23. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayınevi.
• Ceyhan, D. G. ve Güven, D. (2014, Eylül). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Ders Planı Hazırlama ve Uygulamaya İlişkin Görüşleri. 11. Ulusal Fen Bilimleri Eğitimi Kongresi’nde sunulan sözlü bildiri, Adana.
• Chien, C.-W. (2014). Pre-service English teachers’ perceptions and practice of field experience and professional learning from expert teachers’ mentoring. Teachers and Teaching, 21(3), 328–345. doi:10.1080/13540602.2014.953817
• Coşkun, C. (2012). Öğretmen Adaylarının Uygulama Öğretmenliği Yeterliliklerine İlişkin Görüşleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın, Türkiye. https://toad.halileksi.net/sites/default/files/pdf/uygulama-ogretmenligi-yeterlik-olcegi-toad.pdf
• Coşkun, M. K. (2020). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının okul uygulaması dersine yönelik tutumlarının incelenmesi. Uluslararası Sosyal Bilgilerde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 4(1), 45-61. doi: 10.38015/sbyy.667685
• Çam-Tosun, F. (2019). Öğretmenlik uygulamasının süre açısından incelenmesi ve bir çözüm önerisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 52(3), 839-869. doi: 10.30964/auebfd.539374
• Çelik, Y. ve Gül, İ. (2018). Öğretmen adaylarının görüşlerine göre öğretmenlik uygulaması dersinin değerlendirilmesi. Asya Öğretim Dergisi, 6(2), 81-103. https://dergipark.org.tr/tr/pub/aji/issue/41386/430482 adresinden edinilmiştir.
• Dursun, Ö. Ö. ve Kuzu, A. (2008). Öğretmenlik uygulaması dersinde yaşanan sorunlara yönelik öğretmen adayı ve öğretim elemanı görüşleri. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 159-178. https://www.academia.edu/30870920/Öğretmenlik_Uygulamasi_Dersinde_Yaşanan_Sorunlara_Yönelik_Öğretmen_Adayi_Ve_Öğretim_Elemani_Görüşleri adresinden edinilmiştir.
• Eker, C. (2015). Öğretmenlik uygulaması dersinin sınıf öğretmeni adaylarının mesleki yeterlilikleri kazanmaları üzerine etkisi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(4), 246-256. http://www.jret.org/FileUpload/ks281142/File/26.eker..pdf adresinden edinilmiştir.
• Gallego, M. A. (2001). Is experience the best teacher? Journal of Teacher Education, 52(4), 312–325. doi:10.1177/0022487101052004005
• Gijbels, D., Kyndt, E., Peeters, L., and Schelfhout, W. (2016). Getting out the most of the combination of working and learning: the case of teachers-in-training in Flanders. European Journal of Psychology of Education, 32(2), 183–199. doi:10.1007/s10212-016-0309-6
• Goodnough, K., Falkenberg, T., and MacDonald, R. (2016). Examining the nature of theory–practice relationships in initial teacher education: a Canadian case study. Canadian Journal of Education, 39(1), 1-28. https://journals.sfu.ca/cje/index.php/cje-rce/article/view/1964 adresinden edinilmiştir.
• Gorgoretti, B. G. and Pilli, O. (2012). Pre-service teachers’ views on the effectiveness of teaching practice course. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 47, 812-817. https://cyberleninka.org/article/n/1234004/viewer adresinden edinilmiştir.
• Göktaş, Ö. ve Şad, S. N. (2014). Okul deneyimi ve öğretmenlik uygulaması dersi uygulama öğretmenlerinin seçim süreci: ölçütler, sorunlar ve öneriler. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(4), 115-128. http://efdergi.hacettepe.edu.tr/yonetim/icerik/makaleler/48-published.pdf adresinden edinilmiştir.
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2018). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Gürbüztürk, O. ve Çalış, N. (2019). Okul öncesi öğretmen adaylarının öğretmenlik uygulamasında karşılaştıkları sorunlar (İnönü Üniversitesi örneği). İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(12), 108-122. doi: 10.29129/inujgse.416019
• Hammerness, K., Darling-Hammond, L., Bransford, J., Berliner, D., Cochran-Smith, M., McDonald, M., and Zeichner, K. (2005). How teachers learn and develop. In L. DarlingHammond and J. Bransford (Eds), Preparing teachers for a changing world: What teachers should learn and be able to do (pp. 358–389). San Francisco, CA: Jossey-Bass.
• Jacobson, E. D. (2017). Field experience and prospective teachers’ mathematical knowledge and beliefs. Journal for Research in Mathematics Education, 48(2), 148. doi:10.5951/jresematheduc.48.2.0148
• Kalender, B. (2020). Sınıf öğretmenliği adaylarının öğretmenlik uygulaması sürecine yönelik algılarının incelenmesi. Harran Maarif Dergisi, 5(1), 88-112. doi: 10.22596/2020.0501.88.112
• Kana, F. (2014). Türkçe eğitiminde öğretmenlik uygulaması dersi: bir durum çalışması. Tarih Okulu Dergisi, 7(17), 745-764. doi: 10.14225/Joh447
• Karadüz, A., Eser, Y., Şahin, C. ve İlbay, A. B. (2009). Eğitim fakültesi son sınıf öğrencilerinin görüşlerine göre öğretmenlik uygulaması dersinin etkililik düzeyi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(11), 442-455. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/183160 adresinden edinilmiştir.
• Karagöz, M., Ak-Başoğlu, D. ve Yücelşen, N. (2017). The proficiency of pre-service teachers of Turkish in preparing lesson plan (Hasan Ali Yucel faculty of education sample). International Journal of Language Academy, 5(7), 67-80. doi: 10.18033/ijla.3777
• Karasar, N. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar İlkeler Teknikler. (31. Basım). Ankara: Nobel Akademi Yayıncılık.
• Karasu-Avcı, E. ve B. Ü., İbret. (2016). Öğretmenlik uygulaması-II dersine ilişkin okul öncesi öğretmen adaylarının görüşlerinin değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(5), 2519-2536. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kefdergi/issue/27735/318050 adresinden edinilmiştir.
• Kayri, M. (2009). Araştırmalarda Gruplar Arası Farkın Belirlenmesine Yönelik Çoklu Karşılaştırma (Post-Hoc) Teknikleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), 51-64. http://web.firat.edu.tr/sosyalbil/dergi/arsiv/cilt19/sayi1/051-064.pdf adresinden edinilmiştir.
• Kırksekiz, A., Uysal, M., İşbulan, O., Akgün, Ö. E., Kıyıcı, M. ve Horzum, M. B. (2015). Okul deneyimi ve öğretmenlik uygulaması derslerine eleştirel bir bakış: problemler, beklentiler ve çözüm önerileri. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 433-451. doi:10.14686/buefad.v4i2.1082000250
• Mazlum-Güven, E. ve Yiğit, N. (2020). Fen bilgisi öğretmen adaylarının deneyimlerinin pedagojik alan bilgisi bağlamında incelenmesi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(3), 1590-1607. doi: 10.17240/aibuefd.2020..-656164
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2017). Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri. http://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_12/11115355_YYRETMENLYK_MESLEYY_GENEL_YETERLYKLERY.pdf.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2018). Uygulama Öğrencilerinin Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Eğitim Öğretim Kurumlarında Yapacakları Öğretmenlik Uygulamasına İlişkin Yönerge. Sayı: 31666252-399-E.11700767. https://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2020_07/13135500_Yonerge.pdf
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2019). Uygulama Öğrencisi Yeterlik Göstergeleri. https://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_02/26141440_Uygulama_YYrencisi_Yeterlik_GYstergeleri.pdf
• Musset, P. (2010). Initial teacher education and continuing training policies in a comparative perspective: Current practices in OECD countries and a literature review on potential effects (OECD Education Working Paper No. 48). Paris, France: Organisation for Economic Cooperation and Development. doi:10.1787/5kmbphh7s47h-en
• Ojanen, S. and Lauriala, A. (2006). Enhancing professional development of teachers by developing supervision into a conceptually-based practise. In H. Niemi and R. Jakku-Sihvonen (Eds.), Research-based teacher education in Finland. Reflections by Finnish teacher educators (Vol. 25, pp. 71–87). Turku: Finnish Educational Research Association.
• Oonk, W., Verloop, N., and Gravemeijer, K. P. E. (2015). Enriching practical knowledge: exploring student teachers’ competence in ıntegrating theory and practice of mathematics teaching. Journal for Research in Mathematics Education, 46(5), 559. doi:10.5951/jresematheduc.46.5.0559
• Öksüz, Y. ve Coşkun, K. (2012). Öğretmenlik uygulaması I-II derslerinin zihin engelliler öğretmen adaylarının öz-yeterlilik algılamaları üzerindeki etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2), 131-155. https://kefad.ahievran.edu.tr/InstitutionArchiveFiles/f44778c7-ad4a-e711-80ef-00224d68272d/d1a3a581-af4a-e711-80ef-00224d68272d/Cilt13Sayi2/JKEF_13_2_2012_131_155.pdf adresinden edinilmiştir.
• Öntaş, T., Atmaca, T. ve Kaya, B. (2017). Sınıf öğretmeni adaylarının uygulama deneyimlerinin mesleki sosyalizasyon süreci olarak incelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 550-577. doi:10.24315/trkefd.308322.
• Polat, K., Eyceyurt Türk, G. ve Altaylı Özgül, D. (2020). Investigation of teaching practice course in school, faculty and pre-service teacher dimensions. Eurasian Journal of Teacher Education, 1(2), 129-147. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1261501 adresinden edinilmiştir.
• Süral, S. (2015). Sınıf öğretmenliği öğretmen adaylarının öğretmen yetiştirme programındaki derslerin gerekliliği ve işe vurukluk düzeyleri hakkındaki görüşleri. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 34-43. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/200404 adresinden edinilmiştir.
• Şişman, M. ve Acat, M. B. (2003). Öğretmenlik uygulaması çalışmalarının öğretmenlik mesleğinin algılanmasındaki etkisi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13 (1), 235- 250. http://web.firat.edu.tr/sosyalbil/dergi/arsiv/cilt13/sayi1/235-250.pdf adresinden edinilmiştir.
• Şişman, M. (2009). Öğretmen Yeterlilikleri: Modern Bir Söylem ve Retorik. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10 (3), 63–82. https://dergipark.org.tr/tr/pub/inuefd/issue/8704/108689 adresinden edinilmiştir.
• Tanşu, A. ve Bektaş, O. (2020). Fen bilimleri öğretmen adaylarının öğretmenlik uygulamasından kazandıkları tecrübelere ilişkin görüşleri. Araştırma ve Deneyim Dergisi, 5(2), 1-16. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1152071 adresinden edinilmiştir.
• Tonga, F. E. ve Tantekin-Erden, F. (2021). Okul öncesi öğretmen adaylarının ve uygulama öğretmenlerinin öğretmenlik uygulaması dersine ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Yaşadıkça Eğitim, 35(1), 20-37. doi: 10.33308/26674874.2021351228
• Torm, T., Löfström, E, EisenSchmidt, E., and Paul K. (2012). Developing the policy of teaching practice in teacher education at the national level. Reflection Education, 8(2), 126-139. http://www.reflectingeducation.net/index.php/reflecting/article/view/119/123 adresinden edinilmiştir.
• Wiens, P. D., LoCasale-Crouch, J., Cash, A. H., and Romo Escudero, F. (2020). Preservice teachers’ skills to identify effective teaching interactions: does it relate to their ability to implement them? Journal of Teacher Education, 00(0), 1-15. doi:10.1177/0022487120910692
• Yıldız-Altan, R., Ulutaş, İ. ve Demiriz, S. (2018). Okul öncesi öğretmenliği lisans programında yer alan “öğretmenlik uygulaması” dersine ilişkin görüşlerin karşılaştırılması. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(3), 869-886. doi:10.17152/gefad.378603
• Yükseköğretim Kurulu. (2007). Öğretmen Yetiştirme ve Eğitim Fakülteleri (1982-2007). Yükseköğretim Kurulu, Ankara.
• Yükseköğretim Kurulu. (2018a). Sınıf Öğretmenliği Lisans Programı. https://www.yok.gov.tr/Documents/Kurumsal/egitim_ogretim_dairesi/Yeni-Ogretmen-Yetistirme-Lisans-Programlari/Sinif_Ogretmenligi_Lisans_Programi09042019.pdf adresinden edinilmiştir.
• Yükseköğretim Kurulu. (2018b). Öğretmen Yetiştirme Lisans Programları. https://www.yok.gov.tr/Documents/Kurumsal/egitim_ogretim_dairesi/Yeni-Ogretmen-Yetistirme-Lisans-Programlari/AA_Sunus_%20Onsoz_Uygulama_Yonergesi.pdf adresinden edinilmiştir.