Analyzing “Rumi and Water God” in Sawaqub al-Manaqib Copy in the Context of Myth Criticism of Northrop Frye

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 1, 51 - 76, 07.09.2020

Sevda Abolhasan Moghaddami

Öz

According to Northrop Frye’s “The Great Code” theory, Qur’an is also the great code for Muslims. Because Rumi is also considered a myth in the mystical world of Islam therefore, one must use the stories of the Qur’an, in order to reopen the meanings of his virtues in the miniatures. The subject of this study is Sawaqub al-Manaqib, which illustrates Rumi's miracles. It was written by Abdulvehhab İbn-i Celaleddin Muhammed Hemedâni in 1541. This version of the book has two illustrated versions, one of which was illustrated in 1590 with 29 illustrations and is now kept in the Morgan Museum of New York under number M.466. Latter is illustrated copy, which was made in 1599 with 22 illustrations, which is now kept in the Istanbul Topkapi Palace Museum under the number TSMK REVAN 1479. For this study, miniatures related to Rumi and the water demon have been selected. The method in the study is descriptive-analytical method and the context is myth criticism of Northrop Frye with his “The Great Code” theory. Also, verses of Qur’an and its valid interpretations are used. The hypothesis of the study is that the creature mentioned in Rumi's story in the miniatures is neither the “water demon” nor the “water god”, but the jinns. For this purpose, this article has examined the characteristics of jinns in Qur’an and has analyzed its pictorial example in two miniatures. According to the Qur’an the saints close to God and the prophets can subdue the jinn, talk to them and make jinns believe in Islam. In terms of physical characteristics, jinn can have half-human and half-animal faces or appear in the form of animals. Indicated concepts can be seen in Sawaqub al-Manaqib miniatures.

Anahtar Kelimeler

Sawaqub al-Manaqib, Rumi, myth criticism of Northrop Frye, jinn, the great code

Sevâkıb-I Menâkıb Nüshasındaki “Mevlâna ve Su Issı” Minyatürlerinin Northrop Frye’ın Mitolojik Eleştirisi Bağlamında İncelenmesi

Öz

Northrop Frye'ın “büyük şifre” teorisine göre Kur’an, Müslümanlar için de evrensel bir şifredir. Bu nedenle Mevlâna İslam’ın mistik dünyasındaki bir efsanedir. Dolayısıyla onun kerametlerini minyatürlerde açıklamak için, Kur’an’daki hikayelerden yararlanılabilir. Bu makalede incelenen nüsha, Sevâkıb-ı Menâkıb nüshasıdır ki Abdulvehhab İbn-i Celaleddin Muhammed Hemedâni tarafından 1541 yılında yazılmıştır. Bu nüshada Mevlâna’nın mucizeleri ve kerametleri anlatılmaktadır. Bu nüshanın iki adet resimli versiyonu bulunmaktadır. Resimli nüshalardan biri 1590 yılında yapılmıştır. Bu nüsha 29 minyatürle süslenmiştir ve şu an New York Morgan müzesinde (M466 numarasıyla) bulunmaktadır. İkinici minyatürlü nüsha 1599 yılında yapılmıştır. 22 minyatür içeren bu nüsha, Topkapı Sarayı Müzesi’nde (TSMK REVAN 1479 numarasıyla) bulunmaktadır. Bu makale için, belirtilen her iki nüshadan Mevlâna ve Su Issı miniyatürleri seçilmiştir. Çalışmada, tanımlayıcı-analitik yöntem ve Northrop Frye’ın “büyük şifre” teorisi kullanılmıştır. Çalışmanın hipotezi, Kur’an ayetlerine göre Mevlâna hikayelerinde yer alan ve minyatürlerde tasvir edilenin Su Issı (Suyun Tanrısı/Efendisi) değil, cinler soyuna ait olduğudur. Bu amaçla, bu makalede cinlerin özellikleri Kur’an ve yorumları temel alınarak incelenmiş ve doğruluğu “Mevlâna ve Su Issı” adlı minyatürün Sevâkıbü’l-Menâkîb’in iki resimli nüshası kullanılarak analiz edilmiştir. Cin kelimesi Kur’an’ın çeşitli surelerinde tekrar tekrar kullanılmıştır. Kur’an’a ve onun geçerli tefsirlerine göre, Tanrı’nın evliyalari ve peygamberleri cinleri emirlerine alabilir, onlarla konuşabilir ve kafir inançsız cinlerin İslam’a girmesine vesile olabilirler. Cinler, ayetler ve anlatımların yorumlarına göre yarı insan ve yarı hayvan görünüme sahip olabilir ya da yılan, ejderha, köpek ve diğer hayvanların şeklinde görünebilirler. Bu kavramlar Sevâkıb-ı Menâkıb çizimlerinde izlenebilir.

Anahtar Kelimeler

Sevâkıbü’l-Menâkîb, Mevlâna, Northrop Frye'ın mitolojik eleştirisi, cin, büyük şifre