On the Problem of Access to Scientific Knowledge

Yıl 2016, Cilt: 65 Sayı: 4, 1313 - 1352, 01.12.2016

Sedat Çal

https://doi.org/10.1501/Hukfak_0000001837

Öz

Access to scientfic knowledge is a rather problematic field in Turkey as regards production of such knowledge, and perhaps even further. Science culture and interaction therein presents an underdeveloped status in Turkey and it is even more curtailed by way of tightened means of access to scientific knowledge. Moreover, observations relating to commodification or commercialisation of scientific knowledge only paves the way towards a restrictive cultural atmosphere that further contributes to the gravity of this problem. Examples of public administrations commercialising public data sold to private companies demonstrates a tragic sign as to how far commodification of knowledge could reach due to new perceptions in public political arena. The study asserts that basic motivation for producing scientfic knowledge is not a profit oriented one, and underlines that commodification does not make any sense or provide any benefit in this context, especially for the authors. Turning court awards into a commodity yet provides another tragic example for law scholars and community. The study further provides a detailed analysis on certain problematic areas of scientific knowledge, like peer reviewed articles and plagiarism as well as how scientific knowledge should function. It is also emphasised that new technologies of this age, such as internet and computerised data processing facilities, have unveiled in an unprecedented manner a world of opportunities that facilitate production of and access to scientific knowledge. Turning a blind eye to such a treasure and impeding access to scientific knowledge and even taking of it as a commodity should be severely criticised, and the study attempts at providing possible solutions while observing the duty of highlighting critics in due course

Anahtar Kelimeler

Scientific knowledge, commodity, access to court awards, plagiarism, academic journals, peer-reviewed articles, public service, capitalism

Bilimsel bilgiye erişim sorunu üzerine

Öz

Bilimsel bilgiye erişim, ülkemizde bu bilginin üretilmesi kadar ve belki ondan daha fazla sorunlu bir alandır. Türkiye’de zaten yeterince gelişmemiş durumdaki bilim kültürü ve etkileşimi, bilimsel bilgiye erişimin baskılanmasıyla daha bir engelli duruma getirilmektedir. Giderek bilimsel bilginin ticarileştirilmesi yahut metalaştırılması yolunda gözlenen gelişmeler bu sorunu daha da artırıcı olumsuz bir kültürü doğurmaktadır. Bireylerin sağlık verilerini özel şirketlere satabilen kamu idareleri örneği ise, bilginin metalaştırılmasına kamu siyasetinde açılan alanın nerelere varabileceği yolunda bir fikir vermektedir. Çalışma, bilimsel bilginin üretimindeki temel güdünün kazanç arzusu olmadığını savlıyor ve buna yönelik metalaştırmanın hele de özellikle bilimsel bilginin üretenleri bakımından anlamsızlığını yahut yararsızlığını vurguluyor. Yargı kararlarının bir meta haline dönüştürülmesi ise bir ayrı hukuksal trajedi örneğini oluşturuyor. Çalışma ayrıca, hakemli makaleler veya bilimsel çalışmalardaki hukuksuz alıntılar ile bilimsel bilginin olması gereken işlevi gibi, bilimsel bilgiyle ilintili diğer kimi sorunlu alanlara yönelik irdelemeleri de kapsıyor. Çağın getirdiği kolaylıklar (bilgisayar ve ağ erişimi) sayesinde bilimsel bilginin gerek üretimi ve gerek paylaşılmasının eskiye oranla ne denli geniş olanaklara büründüğü, vurgulanan bir başka konu. Bu çağcıl olanaklar adeta yok sayılırcasına bilimsel bilgiye erişimin kısıtlı tutulması ve metalaştırılması, mutlaka eleştirilmesi gereken bir husustur ve çalışma, bu yönde eleştiriler getirerek çözüm önerilerine de dikkat çekmeye çalışıyor

Anahtar Kelimeler

Bilimsel bilgi, meta, yargı kararlarının yayımlanması, usulsüz alıntı, akademik yayınlar, hakemli makaleler, kamu hizmeti, kapitalizm

Kaynakça

• Kitap ve Makaleler:
• Aşkun, İnal Cem; Türkiye’de Ekonomik Kamu Düzeni Kavramına Bağlı Örgütsel Yönetimin Atatürkçü Düşünce ve Kişilik Temelinde Konumuna İlişkin Bir İnceleme, Atatürk Yolu Dergisi, Cilt 2, Sy. 7, 1991 (http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/45/784/10085.pdf).
• Ayaydın, Cem; İdare Hukukuna Giriş, Yenilik Basımevi, İstanbul, 2008.
• Azrak, Ülkü; Tartışmalar, (Ülkü Azrak’ın “Tartışmalar” kısmında yer verdiği ifade), içinde Çoğulcu Demokrasi Çoğunlukçu Demokrasi İkilemi ve İnsan Hakları Toplantısı, (Haz. Ece Göztepe), (Türkiye Barolar Birliği (TBB) tarafından 5-6 Haziran 2010 tarihlerinde Ankara’da düzenlenen toplantıda sunulan bildiri ve tartışmalar kitabı), TBB, Ankara, 2011.
• Boysan, Aydın; Uzun Yaşamanın Sırrı, TİBKY, İstanbul, 2007.
• Cassirer, Ernst; Rousseau, Kant, Goethe, (Çev. Mustafa Tüzel), TİBKY, İstanbul, 2014.
• Çal, Sedat; İdare Hukukunda Metalaş(tır)ma Serüveni: 1980’lerden Bugüne Kamu Hizmetinde Başkalaşım ve İdare Hukukunun Bu Dönemeçteki Kimlik Sorunsalına Bakışlar, içinde Türkiye’nin Hukuk Sisteminde Yapısal Dönüşüm, (Derleyenler: Ali Murat Özdemir / Muammer Ketizmen), İmge Kitabevi, Ankara, 2014.
• Çal, Sedat; Türk İdare Hukukunda Ruhsat, Ankara, Seçkin Yayınları, İkinci Baskı, 2011.
• Derbil, Süheyp; Danıştay’ın Rolü (http://www.uyusmazlik.gov.tr/makaleler/ 016.pdf).
• Durmuş, Mustafa; Kapitalizmin Krizi – 2008 Krizinin Eleştirel Bir Çözümlemesi, Tan Yayınları, Ankara, 2010.
• Durmuş, Mustafa; Kapitalizmin Krizi – 2008 Krizinin Eleştirel Bir Çözümlemesi, 2. Baskı, Tan Yayınları, Ankara, 2010.
• Eagleton, Terry; Kuramdan Sonra, (Çev. Uygar Abacı), 2. Basım, Literatür Yayınları, İstanbul, 2006.
• Eagleton, Terry; Marx Neden Haklıydı?, (Çev. Oya Köymen), Yordam Yayınları, İstanbul, 2011.
• Eren, Ercan; L. Walras’ın İktisadi Düşüncesi ve Yansımaları: “Fansa’nın K. Marx’ı mı, Kapitalizmin Savunucusu mu?”, içinde İktisadı Felsefeyle Düşünmek, (Derleyenler: Ozan İşler / Feridun Yılmaz), İletişim Yayınları, İstanbul, 2011. Genç, Nihat; Şeytan Çıplak, (http://www.odatv.com/n.php?n=seytan-ciplak-0304121200). Odatv, 3 Nisan, 2012
• Genç, Nihat; Şu Göklere Bakmazlar Başka Cennet Ararlar, Odatv, 15 Aralık, 2013 cennet-ararlar-1510131200).
• Genç, Nihat; Yeni Krallığımız - Necati’ninYeri, Odatv, 23 Nisan, 2014 (http://www.odatv.com/mob_n.php?n=yeni-kralligimiz-necatinin-yeri- 2304141200).
• Gray, John; Post-Liberalizm, (Çeviren: Müfit Günay), Dost Kitabevi, Ankara, 2004.
• Grechenig, Kristoffel / Gelter, Martin; The Transatlantic Divergence in Legal Thought: American Law and Economics vs. German Doctrinalism, HICLR, C. 31, Sy. 1, 2008.
• Huberman, Leo / Sweezy, Paul M.; Sosyalizme Giriş, (Çev. Hasan İlhan / Emir Aktan), Alter Yayıncılık, Ankara, 2014.
• Karahanoğulları, Onur; İdarenin Hukukla Kavranması: Yasallık ve İdarî İşlemler (Yargı Kararlarına Dayalı Bir İnceleme), Turhan Kitabevi, Ankara, 2011.
• Karakehya, Hakan; İzinsiz Bankacılık Faaliyetinde Bulunma Suçu, İÜHFM, C. LXVI, Sy. 1, 2008.
• Kaşıkçı, Mehmet; Bir Ömür Kürsü, 4 Nokta Grafik Matbaacılık, İstanbul, 2005.
• Kendizor, Sarah; Academic paywalls mean publish and perish (http://www.aljazeera.com/indepth/opinion/2012/10/201210175587855 51.html)
• Law, David S.; A Theory of Judicial Power and Judicial Review, The Georgetown Law Journal, C. 97, 2009.
• Lordon, Frédéric; Kapitalizm, Arzu ve Kölelik – Marx ve Spinoza’nın İşbirliği, (Çev. Akın Terzi), Metis Yayınları, İstanbul, 2013.
• Moles, Abraham, Belirsizin Bilimleri – İnsan Bilimleri İçin Yeni Bir Epistemoloji, (Çev. Nuri Bilgin), 4. Baskı, YKY, İstanbul, 2012.
• More, Thomas; Utopia, (Çev. Sabahattin Eyüpoğlu / Vedat Günyol / Mîna Urgan), 13. Baskı, TİBKY, İstanbul, 2011.
• Oyan, Oğuz; Feodalizm ve Osmanlı Tartışmaları, İmaj Yayıncılık, Ankara, 1998.
• Önder, İzzettin; İktisat Üzerine Düşünceler, Yordam Yayıncılık, İstanbul, 2012.
• Özay, İl Han; Günışığında Yönetim, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2004.
• Özcan, Mehmet Tevfik; Modern Toplum ve Hukuk Devleti, Oniki Levha Yayınları, İstanbul, 2008.
• Özgenç, İzzet; Tefecilik Suçu, GÜHFD, C. XIV, Sy. 1, 2010.
• Popper, Karl R.; Daha İyi Bir Dünya Arayışı, (Çev. İlknur Aka), 3. Baskı, YKY, İstanbul, 2010.
• Popper, Karl R.; Daha İyi Bir Dünya Arayışı, (Çev. İlknur Aka), 3. Baskı, YKY, İstanbul, 2010.
• Poverty saps mental capacity to deal with complex tasks, say scientists, The Guardian Gazetesi, 29 Ağustos, 2013 (http://www.theguardian.com/ science/2013/aug/29/poverty-mental-capacity-complex-tasks).
• SGK’nın 21 Eylül, 2012 tarihli Başkanlık Makam Oluru ile yürürlüğe koyduğu Usül ve Esaslar” (http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/tr/genel_saglik_ sigortasi/gss_bilgi_bankasi/gss_sozlesme_ve_protokoller/usul_ve_esaslar).
• SGK'dan 2,4 milyarlık iş gölge şirketin başlıklı habere ilişkin açıklama, Gazete A24, 4 Ağustos, 2013 (http://www.gazetea24.com/sondakika haber/sgkdan-24-milyarlik-is-golge-sirketin-baslikli-habere-iliskin- aciklama_463297.html).
• Şengör, Celal; Bir Bilim Adamının Serüveni – “Celâl Şengör Kitabı”, (Söyleşi: Sefa Kaplan), TİBKY, İstanbul, 2010.
• Timur, Taner; Marksizm, İnsan ve Toplum, 2. Basım, Yordam Yayıncılık, İstanbul, 2011.
• Wood, Ellen Meiksins; Yurttaşlardan Lordlara – Eskiçağlardan Ortaçağlara Batı Siyasi Düşüncesinin Toplumsal Tarihi, (Çeviren: Oya Köymen), Yordam Yayıncılık, İstanbul, 2008.
• Yargı Kararları ve Ağ Erişimi Kaynakları:
• http://www.iibfdergi.hacettepe.edu.tr/2013-1.pdf
• AYM’nin E. 2009/27, K. 2010/9 sayılı kararı (17 Mart, 2010 tarih ve 27524 sayılı RG'de yayımlanmıştır).
• Scholar’s Press Yayınevi açıklaması, s. 5 (www.scholars-press.com/authors_ infos_pdf/gb).
• YÖK’ün 7.1.2013 tarihli yazısı (https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ LoginControl) (E.T. 3 Haziran, 2014 , 02.00).
• http://www.sosyalbilimler.hacettepe.edu.tr/belgeler/Tez_ve_Rapor_Yazim_ Yonergesi.pdf (E.T.: 15 Ocak, 2013).
• http://www.tuba.gov.tr/tr/yayinlar/tuba-tc-75-yil-toplanti-dizisi/1238- turkiye-cumhuriyetinin-75-yilinda-tuba-konferanslari-ii-0.html
• http://www.tuba.gov.tr/tr/yayinlar/tuba-akademi-forumu-dizisi/1623-forum- 67.html Kısaltmalar Age: Adı Geçen Eser
• AYM: Anayasa Mahkemesi Bkz.: Bakınız C.: Cilt Çev.: Çeviren E.: Esas Haz.: Hazırlayan
• GÜHFD: Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi
• HICLR: Hastings International and Comparative Law Review İbid: Aynı yerde
• İÜHFM: İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası K.: Karar
• RG: Resmi Gazete S.: Sayfa
• SGK: Sosyal Güvenlik Kurumu Sy.: Sayı
• TBB: Türkiye Barolar Birliği
• TİBKY: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
• TÜBİTAK: Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu
• YKY: Yapı ve Kredi Bankası Yayınları
• YÖK: Yükseköğretim Kurulu