Uluslararası havacılık davalarında Forum non Conveniens doktrininin uygulanmasında emsal karar: PIPER AIRCRAFT CO. v. REYNO Davası

Yıl 2014, Cilt: 63 Sayı: 1, 199 - 218, 01.03.2014

K.sedat Sirmen

https://doi.org/10.1501/Hukfak_0000001745

Öz

Mahkemelerin dava ile daha yakın irtibata sahip ve daha uygun bir mahkemenin var olması dolayısıyla milletlerarası yetkisinden vazgeçmesi amacıyla Forum non Conveniens doktrini kabul edilmiştir. Bu doktrinin İskoç mahkemelerinin vermiş olduğu kararlarla başlayan uygulama serüveni İngiliz ve Amerikan mahkemelerinin kararları ile devam etmiş ve zamanla dönüşüme uğramıştır. İskoç mahkemeleri, ilk kararlarda kendi mahkemelerinin uygun olup olmadığı meselesinin üzerinde durmuştur. İngiliz mahkemeleri, ilk kararlarında davacının davayı açmada kötü niyetli olup olmadığını tartışmış, daha sonra bu vakayı dikkate almaktan vazgeçmiştir. Amerikan mahkemeleri ise, forum non conveniens doktrininin kriterlerini belirlemiş ve incelememizin esasını oluşturan davada da davacının tâbiiyetine ve ikametgâhına göre “doğal” mahkemeyi belirleme eğilimini ortaya koyarak, doktrinin esnekliğine zarar vermiştir

Anahtar Kelimeler

Forum non Conveniens, doğal mahkeme, uygun mahkeme, davacının kötü niyetli davranışı, davacının tâbiiyeti

KARAR: PIPER AIRCRAFT CO. V. REYNO DAVASI Judicial Precedent Regarding the Application of Forum Non Conveniens Doctrin in the International Aviation Litigations

Öz

Forum non conveniens is a common law legal doctrine whereby courts may refuse to take jurisdiction over matters where there is a more appropriate forum available to the parties. At earlier decisions, Scottish judiciary appears more inclined to focus on the convenience of its courts rather on the appropriateness of the alternate forum. English courts, earlier, determine the “natural forum” in which the matter should be litigated by taking into consideration the “vexation” and “oppressiveness” as prerequisites to considering a defendant’s motion to stay a proceeding. The basic criteria regarding the determination of the doctrin, that has to be construed very flexible, has put forward by American courts. On the other hand the decision that is the subject of our article did not simply preserve the flexibility inherent in the existing doctrine of forum non conveniens due to the fact that the courts analyzing the factors of the doctrin by taking into consideration the plaintiff’s citizenship and residence

Anahtar Kelimeler

Forum non conveniens, natural forum, appropriate court, vexation and oppressiveness, the nationality of the plaintiff

Kaynakça

• Abbott, R.T.(1985).The Emerging Doctrine of Forum Non Conveniens: A Comparison Application.Vanderbilt Journal of Transnational Law, 18, s.111-147. Scottish, English and United States
• Blair, P.(1929).The Doctrine of Forum Non Conveniens in Anglo American Law.Columbia Law Review,29,s.1-34.
• Brand, R.A./Jablonski, S.R. (2007).Forum Non Conveniens, History, Global Practice and Future Under the Hague Convention on Choice of Court Agreements. New York: OUP.
• Braucher, R. (1947). The Inconvenient Federal Forum. Harvard Law Review, 60, s.909.
• Dardağan, E.(2005). Milletlerarası Usul Hukukunda Aşkın Yetki Kavramı. Ankara:Siyasal Kitabevi.
• Elçin, D.(2012).Forum Non Conveniens Doktrini. Prof. Dr. İlhan UNAT’a Armağan. Ankara:Sözkesen Matbaası.s. 311-329.
• Ekşi, N.(2000). Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisi. B.2. İstanbul: Beta Basım Yayın Dağıtım A.Ş.
• Fawcett, J./Carruthers, J.M./North, S.P.(2008).Cheshire, North&Fawcett Private International Law (Ed.14).New York:Oxford University Press.
• Helston, H.(1988).The Spiliada:Forum Convenience to Propriety. Denning Law Journal, s.67-73.
• Kennely, J.J.(1980-1981).Litigation of Foreign Aircraft Accidents- Advantages(Pro and Con) From Suits in Foreign Countries. Forum,16, s.488-524.
• Mardirosian, H.(2003-2004). Forum Non Conveniens. Loyola of Los Angeles Law Review, 37, s. 1643-1685.
• Mendelsohn, A. I./Lieux, R.(2003).The Warsaw Convention Article 28, The Doctrine of Forum Non Conveniens, and the Foreign Plaintiff. Journal of Air Law and Commerce, 68, s.75-113.
• Milde, M. (2012).International Air Law and ICAO.(Ed.2). The Hague:Eleven
• Nomer, E.(2013).Devletler Hususi Hukuku.B.20.İstanbul:Beta Basım A.Ş.
• Schulze, H.C.A.W. (2001).Forum Non Conveniens in Comparative Private International Law. South African Law Journal, 118, s.812-830.
• Tanrıver, S.(2013).Tabiî Hâkim İlkesi ve Medenî Yargı. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 104, s.11-35.
• Turhan, T.(1989).Haksız Fiilden Doğan Kanunlar İhtilafı Alanında İka yeri Kuralı. Ankara: Dayınlarlı Hukuk Yayınları.
• Vitta, E. (1982). The impact in Europe of the American “Conflicts Revolution”.American Journal of Comparative Law,30,s.1-19.