Türk Ceza Adalet Sisteminin caydırıcılık kapasitesine ilişkin eleştirel bir değerlendirme

Yıl 2012, Cilt: 61 Sayı: 1, 69 - 106, 01.03.2012

Osman Dolu Hasan Büker Şener Uludağ

https://doi.org/10.1501/Hukfak_0000001651

Cited By: 2

Öz

Türk Ceza Adalet Sistemi (TCAS), felsefi temelleri itibariyle Aydınlanma Çağı’nda ortaya çıkan ve büyük oranda Avrupa’da başlayıp tüm dünyaya yayılan Klasik Okul felsefesine dayanan ceza eksenli bir adalet anlayışı üzerine kurulmuştur. Bu çalışma, çeşitli kurum ve kuruluşlardan elde edilen resmi istatistiksel verileri analiz ederek TCAS’nin beklenen caydırıcı ve suç önleyici etkiyi meydana getiremediğini; bu durumun ise Klasik Okul felsefesinde ifadesini bulan ve cezalandırma sistemlerine ilişkin olarak ortaya konulan gerekliliklerin uygulanmasında ortaya çıkan belirli problemlerden kaynaklandığını göstermektedir. Sonuç olarak, ceza adalet sistemimizi daha etkin ve caydırıcı bir yapıya kavuşturabilmek için bir takım politika önerileri sunulmuştur

Anahtar Kelimeler

Türk Ceza Adalet Sistemi, Klasik Okul, Caydırıcılık

A Critical Assessment of the Deterrent Capacity of the Turkish Criminal Justice System

Öz

The Turkish Criminal Justice System (TCJS) has widely been developed on the philosophical foundations of the Classical School of Criminology, which emerged out of the Enlightenment Era in Europe. Drawing on the official statistics and other related data, this study first demonstrates that the TCJS has not been successful in creating the anticipated deterrent and preventive effect on crime and then points out the problems and pitfalls of the TCJS in meeting the requirements of an effective criminal justice system in deterring and preventing crime, as proposed by the classical criminology and several empirical studies evaluating the propositions of this school of thought. Consequently, several policy recommendations are discussed to develop the deterrent and preventive capacity of the TCJS against crimes

Anahtar Kelimeler

Turkish Criminal Justice System, Classical School of Criminology, Deterrence

Kaynakça

• Akıntürk, Turgut (2008). Medeni Hukuk. İstanbul: Beta Yayınları.
• Ankara Ticaret Odası (2004). “Affınıza Sığınıyorum.” Makaleye elektronik olarak ulaşılabilecek adres: http://www.atonet.org.tr/yeni/index.php? p=198&l=1. Yayın tarihi: 04.07.2004. Erişim Tarihi: 3 Mayıs 2008.
• Arıcan, Mehmet (2009). Ceza Adaleti: Sistemi Etkinliği ve İşleyişi. Ankara: Seçkin Yayıncılık
• Aydın, Erdoğan (2005). “Yeni Türk Ceza Kanunu Üzerine Tartışmalar” Makaleye elektronik olarak ulaşılabilecek adres: http://www.kas.de /proj/home/home/44/12/webseite_id-258/index.html. Erişim Tarihi: 10 Mayıs 2010.
• Azrak Ülkü (1985). “Tanzimat’tan Sonra Resepsiyon” Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, C.III, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Bailey, William C. and Lott, Ruth P. (1976). “Crime, Punishment and Personality: An Examination of the Deterrence Question” The Journal of Criminal Law and Criminology (1973-), Vol.67, No.1, pp. 99–109.
• Beccaria, Cesare, (1764/1963). On Crimes and Punishments, trans. H. Paolucci. Indianapolis, IN: Bobbs-Merill.
• Beccaria, Cesare (2003). “An Essay on Crimes and Punishments.” İçinde geçtiği eser: Francis T. Cullen and Robert Agnew (eds) Criminological Theory: Past to Present – Essential Readings, Second Edition, ss.20– 22.
• Becker, Gary S., (1968). “Crime and Punishment: An Economic Approach” Journal of Political Economy, Vol.76, No.2, pp. 169–217.
• Çetintürk, Ekrem (2008). Onarıcı Adalet: Ceza Adalet Sistemindeki Uzlaştırma Kurumunun Temelini Teşkil Eden Adalet Anlayışı. HD Yayıncılık.
• Cullen, Francis T. and Agnew, Robert (2003). Criminological Theory: Past to Present – Essential Readings. Los Angeles, CA: Roxbury Publishing Company.
• Demirbaş, T. (2006). Ceza Hukuku Genel Hükümler. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Dolu, Osman (2009). “Rasyonel bir Tercih Olarak Suç: Klasik Okul Düşüncelerinin Suçu Açıklama ve Önleme Kapasitesinin Değerlendirilmesi” Polis Bilimleri Dergisi, Cilt 11, Sayı 4, ss. 89–120.
• Dolu, Osman (2010). Suç Teorileri: Teori, Araştırma ve Uygulamada Kriminoloji. Ankara:Seçkin Yayınevi.
• Dolu, Osman ve Büker, Hasan (2009). “Caydırıcılığın Sınırları: Caydırıcılık Eksenli Suç Önleme ve Mücadele Politikalarına Eleştirel Bir Yaklaşım.” Polis Bilimleri Dergisi, Cilt 11, Sayı 3, ss. 1–22.
• Dolu, Osman, UIudağ, Şener ve Doğutaş, Cemil (2010). “Suç Korkusu: Nedenleri, Sonuçları ve Güvenlik Politikaları İlişkisi.” A.Ü. Siyasal Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 65, Sayı 1, ss.57–81.
• Dolu, Osman, UIudağ, Şener ve Büker, Hasan (2012). Children, Crime and Justice in Turkey: A Critical Assessment of the Turkish Juvenile Justice System. Appledorn: Netherlands Police Academy Publications.
• Dönmezer, Sulhi ve Erman, Sahir (1997). Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku, Cilt 1. 13. Baskı. İstanbul: Beta Yayınları.
• Dönmezer, Sulhi ve Erman, Sahir (1985). Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku, Cilt 1. 9. Baskı. İstanbul: Haşmet Matbaası.
• Dönmezer, S. ve F. Yenisey (2000). Ceza Adalet Sisteminin Etkinliği: 1998.
• Erzurumluoğlu, Bayram ve Göksu, Turgut (2009). Türkiye’deki Suç Eğilimleri ve Polis Performansının Faktörel Etkisi, Polis Bilimleri Dergisi, Cilt 11, Sayı 3, ss. 43–60.
• Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü web sayfası (2010). “Cumhuriyet Dönemi Hukuk İnkılâbı Ve Yeni Hukuk Düzeni” Elektronik olarak ulaşılabilecek adres: http:// www.ait.hacettepe.edu.tr/egitim/ait203204/II3.pdf. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2010.
• Hukukçu.com, (2008). “Bugün gelen dosyanın kapağı 3 yıl sonra açılır” Elektronik olarak ulaşılabilecek adres: http://www.hukukcu.com/ modules/news/article.php?storyid=589. Yayınlanma tarihi: 29.12.2007. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2008.
• İbicioğlu, H. (2006). “Polisin Karar Alma Etkinliğinin Arttırılmasında Vak’a Metodunun Kullanılması.” Çağın Polisi Dergisi, 36, pp. 8-12
• İçel, Kayıhan; Sokullu-Akıncı, Füsun; Özgenç, İzzet; Sözüer, Adem; Mahmutoğlu, Fatih; Ünver, Yener (2002). Yaptırım Teorisi. İstanbul: Beta Yanıları.
• İnalcık, Halil (2000). Osmanlı'da Devlet, Hukuk, Adâlet. İstanbul: Eren Yayıncılık.
• Jensen, Gary F., Erickson, Maynard L., and Gibbs, Jack P. (1978). “Perceived Risk of Punishment and Self-Reported Delinquency” Social Forces, Vol.57, No.1, pp. 57–78.
• Kenkel, Donald S. (1993). “Drinking, Driving, and Deterrence: The Effectiveness and Social Costs of Alternative Policies” Journal of Law and Economics, Vol.36, No.2, pp. 877–913.
• Kızmaz, Zahir (2006a). Cezaevi Müdavimleri: İnatçı Suçlular, Ankara: Orion Yayınları.
• Kızmaz, Zahir (2006b). “Ceza veya Kriminal Yaptırımın Suç Oranları Üzerindeki Caydırıcı Etkisi.” Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 7, Sayı 2, ss.210–231.
• Kızmaz, Zahir (2007). "Cezaevinin ve Hapsetmenin Suçu Engellemedeki Etkisi." Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 17, ss.44–68.
• Kraska, Peter. B. (2003). Theorizing Criminal Justice: Eight Essential Orientations. Long Grove, IL: Waveland Press.
• Kuzu, Burhan (2001). “Hukuk Devleti ve Hukuk Zihniyeti” Akademik Araştırmalar Dergisi, Sayı: 11, ss.1–25.
• Mardin, Şerif (2004). Türk Modernleşmesi: Makaleler 4. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Mumcu, Ahmet (2007). “Tanzimat Dönemi’nde Türk Hukuku” İçinde geçtiği eser: Bülent Arı, Selim Aslantaş (ed), Adalet Kitabı, Ankara: Adalet Bakanlığı, ss. 187-207.
• Nethaber.com ( 2010). “Türkiye’de Cezaevlerinin Mahkûm Kapasitesi” Makaleye elektronik olarak ulaşılabilecek adres: http://www.nethaber.com/Toplum/53689/Turkiye-de-cezaevlerinin- mahkum-kapasitesi-78-bin. Erişim tarihi: 27 Nisan 2010.
• Polat, Ahmet ve Gül Serdar K. (2009). “Kentlerde Güvensizlik Kaygısı: Erzincan Alan Araştırması.” İçinde geçtiği eser: Veysel K. Bilgiç (ed), Değişik Yönleri ile Yerelleşme, Ankara: Seçkin Yayınevi, ss.163-183.
• Sancar, M. & Aydın, S. (2009). Biraz Adil Biraz Değil: Demokratikleşme Sürecinde Toplumun Yargı Algısı. TESEV Yayınları, İstanbul.
• T.C. Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü (2008). “Hükümlü ve Tutuklu Sayısının Yıllara Göre Dağılımı” Elektronik olarak erişilebilecek adres: http://www.cte.adalet.gov.tr/kaynaklar/ istatistikler.html. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2008.
• T.C. Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü (2010). “Ceza İnfaz Kurumlarının Yıllara Göre Mevcutları” Veriye elektronik olarak ulaşılabilecek adres:http://www.cte.adalet.gov.tr/kaynaklar/istatistikler/ yillar/yillar_4.htm. Erişim tarihi: 27 Nisan 2010.
• T.C. Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü (2010). Adli İstatistikler. Elektronik olarak erişilebilecek adres http://www.adlisicil.adalet.gov.tr/ istatistik_2008/ist_tab.htm. Erişim tarihi: 9 Haziran 2010.
• Tavares, Cynthia ve Thomas, Geoffrey (2008). Statistics in Focus: Population and Social Conditions. Errostat, European Communities.
• Tittle, Charles R. and Rowe, Alan R. (1974). "Certainty of Arrest and Crime Rates: A Further Test of the Deterrence Hypothesis" Social Forces, Vol.52, No.4, pp.455–462.
• Türkiye İstatiskik Kurumu (2008b). “Yargıtay Dairelerine Gelen, Karara Bağlanan ve Gelecek Yıla Devredilen Davalar” Elektronik olarak ulaşılabilecek adres: http://www.tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo.do? istab_id=17. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2008.
• Türkiye İstatistik Kurumu (2008a). “Hâkim Sayısı, Mahkemelere Gelen ve Bir Hâkime Düşen Dava Sayısı” Elektronik olarak ulaşılabilecek adres: http://www.tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo.do?istab_id=21. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2008.
• Öztürk, Bahri ve Erdem, Mustafa R. (2008). Uygulamalı Ceza Hukuku ve Güvenlik Tedbirleri Hukuku. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Özgenç, İzzet (2010). Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler. Ankara: Seçkin Yayınları
• Uludağ, Şener (2010). “Vatandaşların Suç Korku (Güvenlik Endişesi) Seviyesine Etki Eden Faktörler ve Alınabilecek Önlemler: Malatya Örneği.” Polis Bilimleri Dergisi, Cilt 12, Sayı 1, ss.1–28.
• Uludağ, Şener (2011). “Onarıcı ve Cezalandırıcı Adalet: Paradigma Değişikliğinin Tetikleyen Şartlar.” Polis Bilimleri Dergisi, Cilt 13, Sayı 4, ss.127–152.
• Yücel, Mustafa Tören (2008). Hukuk Sosyolojisi. Afşar Matbaası, Ankara.
• Yücel, Mustafa Tören (2007). Türk Ceza Siyaseti ve Kriminolojisi. Türkiye Barolar Birliği Yayınları, Ankara.
• Zimring, Franklin E. and Hawkins, Gordon J. (1973/1976). Deterrence: The Legal Threat in Crime Control. Phoenix Edition. Studies in Crime and Justice. Chicago: University of Chicago Press.