Bireysel Başvuru Çerçevesinde Anayasa Mahkemesi’nin Verdiği İcra ve İflâs Hukukuna İlişkin Kararların Değerlendirilmesi

Yıl 2019, Cilt: 68 Sayı: 1, 83 - 126, 15.04.2019

Emsalgül Doğan

https://doi.org/10.33629/auhfd.553957

Cited By: 1

Öz

Anayasa ve uluslararası düzenlemelerde güvence altına alınan
temel hak ve özgürlükler devredilemez ve vazgeçilemez niteliktedir. İnsan
haklarına saygılı bir hukuk devletinde temel hakların gözetilmesi zorunludur.
Hukuk alanlarının tümünü ilgilendiren temel haklar, icra hukuku bakımından özel
bir öneme sahiptir.  Zira devletin cebri
icra faaliyeti kişilerin hakimiyet alanına müdahale edilmesi sonucunu
doğurmaktadır. Bu durum ise doğal olarak temel haklara değinilmesi anlamına
gelmektedir. Bu noktada kamu gücü tarafından temel hak ve özgürlükleri ihlal
edilen kişinin başvurabileceği bir imkân olan “AYM’ye bireysel başvuru” kurumu
karşımıza çıkmaktadır. Anayasa’nın 148. maddesinin 3. fıkrasında düzenlenen söz
konusu kurum kapsamında herkes, Anayasa’da güvene altına alınmış temel hak ve
özgürlüklerinden AİHS kapsamındaki herhangi birinin kamu gücü tarafından ihlal
edildiği iddiasıyla AYM’ye başvurabilecektir. Çalışmada AYM’nin bireysel
başvuru yoluyla bugüne kadar önüne gelmiş olaylar neticesinde verdiği kararlar
icra ve iflas hukukunu ilgilendirdiği kadarıyla incelenecektir. Dolayısıyla
bahsi geçen temel haklar icra ve iflas hukuku bakımından bireysel başvurulara
konu teşkil etmiş olanlarla sınırlı kalacaktır.

Anahtar Kelimeler

İcra ve İflas Hukuku, Bireysel Başvuru, Temel Hak ve Özgürlükler, Adil Yargılanma Hakkı, Anayasa Mahkemesi

The Review of the Decisions of the Constitutional Court Made within the Individual Application and Related to the Enforcement and Bankruptcy Law

Öz

The fundamental rights and freedoms guaranteed by
constitutional and international provisions are inviolable and inalienable.
Protection of fundamental rights is essential in a state governed by the rule
of law and respecting human rights. The fundamental rights that concern all
branches of law have a special significance in terms of enforcement law.
Because compulsive enforcement of the state results in intervention of private
spheres of persons. This situation naturally refers to the fundamental rights.
At this point, the institution of “the individual application to the
Constitutional Court” which is an opportunity for a person whose fundamental
rights and freedoms have been violated by the public power, appears. Within the
framework of that institution which provided by paragraph 3 of Article 148 of
the Constitution, everyone may apply to the Constitutional Court on the grounds
that one of the fundamental rights and freedoms within the scope of the
European Convention on Human Rights which are guaranteed by the Constitution
has been violated by public authorities. In this study, decisions of the Constitutional
Court concerning the events which have come through individual applications so
far, will be examined as far as it concerns the enforcement and bankruptcy law.
Therefore, these fundamental rights will be limited to those which have been
subject to individual applications in terms of enforcement and bankruptcy law.

Anahtar Kelimeler

Enforcement and Bankruptcy Law, The Individual Application, The Fundamental Rights and Freedoms, The Right to a Fair Trial, The Constitutional Court

Kaynakça

• AKINTÜRK Turgut/ ATEŞ KARAMAN Derya : Aile Hukuku, 15.B., İstanbul 2013.
• AKYOL Şener : Türk Hukukunda Mülkiyet Garantisi, (Prof. Dr. Hayri Domaniç’e Armağan, İstanbul 1995. s.241-259).
• AKTEPE ARTIK Sezin : Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Işığında Medeni Usul Hukukunda Adil Yargılanma Hakkı, Ankara 2014.
• ARSLAN Ramazan : İcra-İflâs Hukukunda İhale ve İhalenin Feshi, Ankara 1984.
• ARSLAN Ramazan/ YILMAZ Ejder/ TAŞPINAR AYVAZ Sema : İcra ve İflâs Hukuku, 2.B., Ankara 2016.
• BAŞPINAR Veysel : Mülkiyet Hakkını İhlâl Eden Müdahaleler, Ankara 2009.
• BERBEROĞLU YENİPINAR Filiz : İhtiyati Haciz Usul- Uygulama, Ankara 2016.
• BERKİN Necmettin : Tatbikatçılara İcra ve İflâs Hukuku Rehberi, İstanbul 1980.
• BUDAK Ali Cem, : Medeni Usul Hukukunda Üçüncü Kişilerin Haklarının Korunması, İstanbul 2000.
• COŞKUN Mahmut : İcra-İflâs Suçları Disiplinsizlik Eylemleri ve Yargılama Usulü, Ankara 2014.
• DEYNEKLİ Adnan/ SALDIRIM Mustafa : Öğretide ve Uygulamada İhtiyati Haciz, Ankara 2005.
• DEYNEKLİ Adnan/ KISA Sedat : İtirazın İptali Davaları İcra İnkâr ve Kötüniyet Tazminatı 2.B., Ankara 2005.
• DİNÇ Güney : Adil Yargılanma Hakkı, İzmir 2006.
• ER Selami : Bireysel Başvuru İncelemesinde Mülkiyet Hakkı, (Haşim Kılıç’a Armağan, C.2, Ankara 2015, s.1427-1485).
• ERDOĞAN Gülnur : Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Işığında Medeni Yargıda Adil Yargılanma Hakkı, Ankara 2011.
• ERİŞ Gönen : Ödeme Emrine İtirazın İptali Davası ve Bazı Sorunlar, (ABD.,1977/5, s.822-841).
• GEMALMAZ Burak : Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde Mülkiyet Hakkı, İstanbul 2009.
• GÖLCÜKLÜ Feyyaz : Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne Göre Doğru Yargılama, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Uygulamasında Kişisel Haklar Semineri, Ankara 1995.
• GÖRGÜN Şanal/ BÖRÜ Levent/ TORAMAN Barış/ KODAKOĞLU Mehmet : Medeni Usul Hukuku, 7.B., Ankara 2018.
• GÖZÜBÜYÜK Şeref/ GÖLCÜKLÜ Feyyaz : Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması, 11.B., Ankara 2016.
• HANAĞASI Emel : Medeni Yargılama Hukukunda Silahların Eşitliği, Ankara 2016.
• İNCEOĞLU Sibel : İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Kararlarında Adil Yargılanma Hakkı, 4.B., İstanbul 2013.
• İPEKÇİ Nizam : Haciz İhtiyati Haciz Sıra Cetveli, Ankara 2006.
• KAÇAK Nazif : Açıklamalı ve İçtihatlı Son Değişikliklerle İcra ve İflas Kanunu Uygulamasında Şikâyet, Ankara 2004.
• KANADOĞLU Korkut : Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru, İstanbul 2015.
• KARAKAŞ Cemal Fazıl : Sıra Cetveline İtiraz Aşamasında İhale Bedelinin Nemalandırılması Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü’nün Uygulamadan Kaldırılmış Bir Mütalaasının Bıraktığı İzler Üzerine, (Ramazan Arslan’a Armağan, C.2, Ankara 2015, s.1033-1042).
• KARAYALÇIN Yaşar : Devlet Borçları-“Devlet Malları Haczedilemez” Kuralı (İİK. m.82 ve Anayasa Mahkemesinin 21.X. 1992 Tarihli Kararı), (Özel Hukuk ve Anayasa Mahkemesi Kararları Sempozyumu Bildiriler-Tartışmalar, Ankara 2001, s.119-149).
• KAŞIKARA Serhat : Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Çerçevesinde Adil Yargılanma Hakkı ve Türkiye, Ankara 2009.
• KUÇURADİ İoanna : İnsan Hakları Kavramları ve Sorunları, Ankara 2007.
• KURU Baki : İcra ve İflâs Hukuku El Kitabı, 2.B., Ankara 2013. (El Kitabı).
• KURU Baki : İstinaf Sistemine Göre Yazılmış İcra ve İflâs Hukuku Ders Kitabı, Ankara 2017. (İcra).
• KURU Baki/ BUDAK Ali Cem : Tespit Davaları, 2.B., İstanbul 2010.
• KURU Baki/ ARSLAN Ramazan/ YILMAZ Ejder : İcra ve İflâs Hukuku Ders Kitabı, 27.B., Ankara 2013.
• KURU Feriha : Hukuki Dinlenilme Hakkının Tebligat Hukukuna Etkisi, (Prof.Dr. Ramazan Arslan’a Armağan, C.2., Ankara2015, s.1073-1110).
• MUŞUL Timuçin : Tebligat Hukuku, 5.B.,Ankara 2013. (Tebligat).
• MUŞUL Timuçin : İcra ve İflâs Hukuku, 3.B.,Ankara 2008. (İcra).
• NAMLI Mert : Medeni Usul Hukuku’nun Yasama Üstü Kaynakları Çerçevesinde Fransız ve Türk Hukuku’nda Çelişmeli Yargılama İlkesi, TÜSİAD, İstanbul 2010.
• ÖZBEK Mustafa Serdar : Hukuk Yargılama Usulünde Gider Avansı, Ankara 2013.
• ÖZEKES Muhammet : İcra Hukukunda Temel Haklar ve İlkeler, Ankara 2009. (Temel Haklar).
• ÖZEKES Muhammet : Medeni Usul Hukukunda Hukuki Dinlenilme Hakkı, Ankara 2003. (Hukuki Dinlenilme).
• ÖZKAN Hasan : İhtiyati Tedbir Delil Tespiti İhtiyati Haciz ve Kamu Alacağının Tahsilinde İhtiyati Haciz, İstanbul 2006.
• PEKCANITEZ Hakan : Medeni Yargıda Adil Yargılanma, Makaleler, C.1, İstanbul 2016, s.385-412).
• PEKCANITEZ Hakan/ SİMİL Cemil : Şikâyet, 2.B.,İstanbul 2017.
• PEKCANITEZ Hakan/ ATALAY Oğuz/ SUNGURTEKİN ÖZKAN Meral/ ÖZEKES Muhammet : İcra ve İflâs Hukuku, 7.B., Ankara 2009. (2009)
• PEKCANITEZ Hakan/ ATALAY Oğuz/ SUNGURTEKİN ÖZKAN Meral/ ÖZEKES Muhammet : İcra İflâs Hukuku, 5.B., İstanbul 2018. (2018)
• PEKCANITEZ Hakan/ ATALAY Oğuz/ ÖZEKES Muhammet : Medeni Usul Hukuku, 6.B., İstanbul 2018.
• PEKCANITEZ Hakan/ ÖZEKES Muhammet/ AKKAN Mine / TAŞ KORKMAZ Hülya : Medeni Usul Hukuku, C.2.,İstanbul 2017.
• TEZCAN Durmuş/ ERDEM Mustafa/ SANCAKDAR Oğuz : Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Işığında Türkiye’nin İnsan Hakları Sorunu, Ankara 2002.
• POSTACIOĞLU İlhan E. : İcra Hukuku Esasları, 4.B.,İstanbul 1982.
• RÜZGARESEN Cumhur : Usul Ekonomisi İlkesinin İhlaline Karşı Başvuru Yolları, (S.D.Ü. Hukuk Fakültesi Dergisi MİHBİR Özel Sayısı).
• SİRMEN Lale : Eşya Hukuku, Ankara 2013.
• TANRIVER Süha : Medeni Usul Hukuku, C.1.,Ankara 2018. (Usul).
• TANRIVER Süha : Hukuk Yargısı (Medeni Yargı) Bağlamında Adil Yargılanma Hakkı, (Makalelerim I, 1985-2005, Ankara 2005, s.211-236). (Adil).
• TEKİNAY Selahattin Sulhi : Türk Aile Hukuku, 7.B.,İstanbul 1990.
• TOPUZ Gökçen : 5510 Sayılı Kanunda Öngörülen Emekli Aylığının Haczedilmezliği Kuralı ve Bu Kuralın Anayasaya Uygunluğu Üzerine Düşünceler, (AÜHFD, Prof.Dr. Zeki Hafızoğulları’na Armağan, C.65, S.4, 2016, C.2, s.3017-3052).
• TUTUMLU Mehmet Akif : Hukuk Yargılamasında Hüküm ve Gerekçe, Ankara 2014.
• ULUKAPI Ömer : İcra ve İflâs Hukuku, 1.B., 2015.
• UMAR Bilge : İcra ve İflâs Hukukunun Tarihi Gelişmesi ve Genel Teorisi, İzmir 1973.
• UYAR Talih İcra Hukukunda Şikâyet, Manisa 1991. (Şikâyet).
• UYAR Talih : İcra Hukukunda Yetki Görev ve Yargılama Usulü, 2.B., Manisa 1991. (Yetki).
• UYAR Talih : Takip Hukukunda İtirazın İptali Davası, (YD.,1985/3, s.265-281). (İtirazın İptali).
• UYAR Talih : İcra Tetkik Merciinde Yargılama Usulü, (75.Yaş Günü İçin Prof. Dr. Baki Kuru Armağanı, Ankara 2004, s.707-765). (Yargılama).
• ÜNAL Mehmet : Şekli Eşya Hukuku, 2.B.,Ankara 1994.
• ÜSTÜNDAĞ Saim : İcra Hukukunun Esasları, 8.B.,İstanbul 2004.
• YAVUZ Nihat : Uygulamada ve Öğretide İtirazın İptali ve Tahsil (Eda) Davası, 2.B.,Ankara 2007.
• YILDIRIM Kamil/ DEREN-YILDIRIM Nevhis : İcra Hukuku, 2.B., İstanbul 2005.
• YILMAZ Ejder : (Medeni Yargılama Hukukunda) Yemin, Ankara 2012. (Yemin).
• YILMAZ Ejder : Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, 3.B., Ankara 2017. (Şerh).
• (Anayasa Mahkemesi’nin çalışmada yer alan tüm kararlarına erişim www.anayasa.gov.tr adresinden sağlanmıştır).