HUKUKİ AÇIDAN BANKA TEMİNAT MEKTUPLARI

Yıl 2020, Cilt: 69 Sayı: 2, 567 - 602, 28.12.2020

Himmet Koç

https://doi.org/10.33629/auhfd.848686

Öz

Teminat mektubu ile banka, lehtarın bir davranışının sorumluluğunu, yani bir riski üstlenmektedir. Bu yönüyle teminat mektubu bir garanti fonksiyonu görmektedir. Teminat mektubu; bankanın, lehtarla muhatap arasındaki ilişkide lehtarın ödeme gücünü garanti etmesi, lehtar ödemede bulunmazsa da onun borcunu muhataba ödemeyi garanti ettiği bir sözleşme türüdür. Teminat mektubu ilişkisi, üçlü bir borç ilişkisinden kaynaklanmaktadır. Önce bir temel ilişki bulunur, bu temel ilişkinin alacaklısının isteği üzerine borçlu, bankadan kendisinin ediminin taahhüt altına alınmasını talep eder. Bankanın teminat mektubu vermesi ile de üçlü bir ilişki meydana gelmiş olur. Teminat sözleşmesinde banka, bir netice sorumluluğu üstlenmektedir. Burada bir garanti işlevi mevcuttur. Teminat mektubu ile banka, lehtarın bir davranışının sorumluluğunu, yani bir riski üstlenmektedir. Buradaki risk genelde bir borcun ödenmemesi şeklinde vücut bulmaktadır. Söz konusu durumda bankanın risk üstlenmesi yapabilmesi için, risklerin belirlenmiş olması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Banka, Garanti, Teminat, Lehtar, Muhatap

Letters of Guarantee from Legal Perspective

Öz

With the letter of guarantee, the bank takes responsibility for the behavior of the beneficiary, that is to say a risk. In this respect, the guarantee letter is a guarantee function Letter of guarantee; guarantees the payment power of the beneficiary in the relationship between the beneficiary and the interlocutor. If the beneficiary does not pay, the letter of guarantee guarantees his debt to the interlocutor. The letter of guarantee is based on a triple debt relationship. First, there is a basic relationship, upon the request of the creditor of this basic relationship, the borrower requests the bank to undertake its own undertaking. When the bank gives a letter of guarantee, a triple relationship has occurred. In the collateral contract, the bank undertakes the responsibility of a consequence. A warranty function is available here. With the letter of guarantee, the bank takes responsibility for the behavior of the beneficiary, namely a risk. The risk here is usually the failure to pay a debt. In this case, the risks should be determined in order for the bank to undertake risk assumptions.

Anahtar Kelimeler

Bank, Guaranty, Guarantee, Beneficiary, Interlocuter

Kaynakça

• AKYAZAN, Sıtkı: “Tatbikatta Banka Teminat Mektuplarının Ortaya Çıkardığı Çeşitli Sorunlar.” BATİDER, C. VII, S. 3, 1974. 567-579. (Çeşitli Sorunlar)
• AKYAZAN, Sıtkı: “Teminat Mektuplarında Zamanaşımı.” BATİDER, C. VIII, S. I, 1975. 1-13. (Zamanaşımı)
• ALICI, Yaşar: Bankacılık Kanunu Şerhi. Beta Yayınları, İstanbul, 2007.
• ARAL, Fahrettin: “Banka Teminat Mektuplarının Hukuki Niteliği ve Kefaletten Farkları” Prof. Dr. Fikret Eren’e Armağan, Ankara, 2006. 131-143.
• AUHAGEN, U.: Die Garantie eienr Bank auf “erstes Anfordern” zu zahlen, Wuppertal, 1996.
• BARLAS, Nami: Türk Hukuk Sisteminde Banka Teminat Mektupları. Kazancı Hukuk Yayınları, İstanbul 1986.
• BAŞARA, İzzet: “Banka Teminat Mektuplarının Hukuki Niteliği.” TBB Dergisi, Ankara, 2009, Y. 22, S. 83. 302-317.
• BATTAL, Ahmet: Güven Kurumu Nitelendirmesi Işığında Bankaların Hukuki Sorumluluğu, Ankara 2001.
• ÇETİN, Abdurrahman/DİNÇ, Yusuf: “Türkiye’de Teminat Mektupları: Uygulamalar ve Hukuki Sorunlar”. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 2013/5. 67-92.
• DOĞAN, Elif: Türk Hukuk Sisteminde Banka Teminat Mektupları. Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. İstanbul, 2010. (Danışman: Yrd. Doç. Dr. Emin Cem KAHYAOĞLU). (Teminat)
• DOĞAN, Vahit: Teminat Mektupları (Gözden Geçirilmiş Beşinci Baskı). Savaş Yayınevi, Ankara, 2015.
• DOHM, J.: Bankgarantien im internationalen Handel, Bern, 1985.
• GÜLER, Muhammet Ali: Banka Teminat Mektuplarının Paraya Çevrilmesi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. Ankara, 2011. (Danışman: Prof. Dr. Kemal ŞENOCAK).
• GÜNAY, Celal: Banka Teminat Mektupları. Çankaya Üniversitesi sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. Ankara, 2014. (Danışman: Yrd. Doç. Dr. Gamze TURAN BAŞARA).
• HEIN, T.: Der Zahlungsanspruch des Begünstigten einer Bankgarantie “auf erstes Anfordern”, Giessen, 1982.
• KLEINER, B.: Bankgarantie, 4.Aufl., Zürich, 1990.
• KOCAMAN, Arif Burhanettin: “Banka Teminat Mektuplarının Hukuki Niteliği Üzerine”. BATİDER, C. 15, S. 3. 49-66.
• MÜLBERT, P. O.: Neuste Entwicklungen des materiellen Rechts der Garantie “auf erstes Anfordern”, ZIP, 18(1985), s. 1101-1114.
• NIELSEN, J.: Bankgarantien bei Aussenhandelsgeschaeften, Köln, 1986.
• OMAĞ, Semra: “Banka Teminat Mektuplarının Hukuki Mahiyeti ve Hükümleri”. BETİDER, C. 6, S. 2. 325-342.
• ÖZTÜRK, Gülay: “Banka Teminat Mektuplarında Lehdarın Hak ve Yükümlülükleri” Terazi Hukuk Dergisi, C. 2, S. 5, Ocak 2007. 20-27.
• REİSOĞLU, Seza: Banka Teminat Mektupları ve Kontrgarantiler. Türkiye Bankalar Birliği Yayınları, Ankara, 2003. (Kontrgaranti)
• ROESLE, E. A.: Die internationale Vereinheitlichung des Rechts der Bankgarantien, Zürich, 1983.
• SONGUR, Damla/CEYLAN, Çiğdem: “Banka Teminat Mektubu-Hukuki Niteliği ve Çeşitleri”. Uluslararası Antalya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 2, S. 4, Aralık 2014. 149-177.
• TANDOĞAN, Haluk. Garanti Mukavelesi. BTHAE Yayınları, Ankara, 1959.
• TEKİNALP, Ünal: Banka Hukukunun Esasları (Yeniden Yazılmış İkinci Bası). Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2009.
• TURAN, Gamze: “Garanti Ve Kefalet Sözleşmeleri Arasındaki Farklar Ve Banka Kredi Kartı Sözleşmelerindeki Şahsi Teminatın Niteliği” Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S. 66. 2006. 27-50.
• von WESTPHALEN, F.: Die Bankgarantie im internationalen Handelsverkehr, 2. Aufl. Heidelberg, 1990.
• YASAN, Mustafa: “İlk Talepte Ödeme Kayıtlı Teminat Mektuplarında Bankanın Tazmin Talebini İnceleme Yükümlülüğünün Sınırları”. Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 7, S. 1, Haziran 2012. 27-63
• YENER COŞKUN, Hilal: Banka Teminat Mektuplarında İlgililerin Hak ve Borçları. Vedat Yayıncılık, İstanbul, 2012.