Adaptation of the Natural Gas Sale and Purchase Contracts to Changing Circumstances and Applicable Law

Yıl 2021, Cilt: 70 Sayı: 3, 623 - 666, 22.10.2021

Sema Taşveren

https://doi.org/10.33629/auhfd.760512

Öz

Traditional international natural gas sale and purchase contracts have pattern of long term contracts. Therefore, these contracts are affected by strategic, economic and political developments. During the preparation of the contracts risk and rewards analysis are made by the parties and risks are shared. Buyers assume volume risk through take or pay provisions whereas sellers assume price risk through price provisions. However, after the conclusion of the contracts if the original equilibrium of agreement has been changed because of the unexpected, unforeseen events beyond the control of the parties, the question of renegotiation and adjustment of the contract to restore the original bargain and the allocation of risks initially agreed arises. If there is a price revision or renegotiation provision in the agreement, the adaptation is made within the scope of these provisions. In the absence of these provisions, force majeure and hardship provisions may be applied. However, adaptation would be subject to the requirements provided by applicable law to the contract, irrespective of the existence of such provisions in the contract. However, lex causa would not be the sole law which governs the power of arbitral tribunal for the disputes arising out the adaptation/adjustment of the contract when there is an arbitration agreement between parties. Indeed, any arbitral tribunal would respect parties’ intention regarding adaptation of the contract in arbitration agreement. The provisions of lex arbitri with regard to arbitral tribunal’s power of adaptation and adjustment should also be taken in to consideration.

Anahtar Kelimeler

natural gas sale and purchase contracts, changed circumstances, adaptation, applicable law, arbitration

ULUSLARARASI DOĞAL GAZ ALIM VE SATIM SÖZLEŞMELERİNİN DEĞİŞEN ŞARTLARA GÖRE UYARLANMASI VE UYGULANACAK HUKUK

Öz

Klasik uluslararası doğal gaz alım ve satım sözleşmeleri genellikle uzun dönemli sözleşmelerdir. Bu sözleşmeler uzun dönemli olmaları nedeni ile stratejik, ekonomik ve politik gelişmelerden etkilenmektedir. Sözleşmeler hazırlanırken taraflarca risk ve fayda analizi yapılmakta ve riskler paylaşılmaktadır. Alıcı sözleşmelerde yer alan “al ya da öde” hükmü ile miktar riskine, satıcı ise fiyat formülü ile fiyat riskine katlanmaktadır. Sözleşmeler imzalandıktan sonra tarafların kontrolü dışında gerçekleşen, öngörülemeyen ve beklenmeyen olaylar nedeni ile sözleşmelerin ekonomik dengesinin bozulması halinde ekonomik dengenin yeniden sağlanması ve sözleşmelerin başlangıçtaki pazarlığa ve risk paylaşımına yeniden kavuşturulması için yeniden müzakere edilerek değişen koşullara göre uyarlanması gündeme gelmektedir. Uyarlama sözleşmede fiyat revizyonu veya genel bir revizyon hükmünün bulunması halinde bu hükümler kapsamında gerçekleştirilmektedir. Bu hükümlerin yokluğunda sözleşmelerde mücbir sebep ve aşırı ifa güçlüğüne ilişkin düzenlemeler kapsamında uyarlama gerçekleştirilebilir. Sözleşmede bu tür hükümler yer alsa da almasa da sonuçta, uyarlamanın esas itibariyle sözleşmenin esasına uygulanacak hukukun izin verdiği ölçüde ve koşullarda yapılacağını söylemek yanlış olmaz. Taraflar arasında tahkim anlaşmasının varlığı halinde, hakemlerin, sözleşmenin değişen koşullara uyarlaması konusunda uyarlama yapma yetkisi sadece lex causa’nın hakimiyeti altında olmayacaktır. Tahkim anlaşmasında tarafların uyarlama ile ilgili hususlara yer vermiş olmaları halinde hakem heyeti bu hususu göz ardı edemez. Nihayet, tahkim usulüne uygulanacak hukukun hakemlerin bu konudaki yetkisi ile ilgili hükümleri de hakemlerin uyarlama yapma yetkisi üzerinde etkili olacaktır.

Anahtar Kelimeler

doğal gaz alım ve satım sözleşmeleri,, değişen şartlar, uyarlama, uygulanacak hukuk, tahkim

Kaynakça

• Atamer, Y.: “Satıcının Sözleşmeye Aykırı Davranışı Ekseninde CISG’ın İfa Engelleri Sistemine Genel Bakış”, Milletlerarası Satım Hukuku, Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Sözleşmeler Hakkında Birleşmiş Milletler Antlaşması, (CISG), (Ed. Atamer, Y.), On İki Levha, İstanbul 2008.
• Ayanoğlu Moralı, A.: “Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Sözleşmeler Hakkında Birleşmiş Milletler Antlaşması’nın Öngördüğü Sorumluluktan Kurtulma Sistemi”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 2013/1, Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Birleşmiş Milletler Anlaşması’nın (CISG) Türk Borçlar Kanunu Çerçevesinde Değerlendirilmesi Sempozyumu Özel Sayısı, 289-312.
• Ayoğlu, T.: “Milletlerarası Menkul Mal Satımları Hakkında Viyana Konvansiyonu’nda Boşlukların Doldurulması”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 2013/1, Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Birleşmiş Milletler Anlaşması’nın (CISG) Türk Borçlar Kanunu Çerçevesinde Değerlendirilmesi Sempozyumu Özel Sayısı, 87-110.
• Bayata Canyaş, A.: UNCITRAL Model Kanunu Temelinde Uluslararası Ticari Hakem Kararlarına Karşı Başvuru Yolu, Adalet Yayınları, Ankara 2016.
• Baysal, B.: Sözleşmenin Uyarlanması, On İki Levha, İstanbul 2009.