AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ KARARLARI IŞIĞINDA GİZLİ SORUŞTURMACININ TANIKLIĞI SORUNU

Yıl 2022, Cilt: 71 Sayı: 2, 803 - 818, 30.06.2022

Güneş Okuyucu Ergün

https://doi.org/10.33629/auhfd.1102583

Öz

Karmaşık, çok boyutlu ve çok yönlü yapısı nedeniyle organize suçların önlenmesi ve ortaya çıkarılması oldukça güçtür. Bu nedenle bir takım gizli koruma tedbirlerinin benimsenmesi yoluna gidilmektedir. Gizli soruşturmacı görevlendirilmesi de bunlardan biridir. Kişi hak ve özgürlüklerini sınırlayan bir tedbir olan gizli soruşturmacı görevlendirilmesinin usul ve esasları oldukça tartışmalıdır. Ancak bu çalışmada gizli soruşturmacı görevlendirilmesi bütün yönleriyle değil, yalnızca tanık olarak dinlenmesi hususu ile sınırlı olarak ve konuyla ilgili AİHM kararları göz önünde bulundurulmak suretiyle ele alınacaktır. Bu bağlamda CMK m. 139/3’e eklenen gizli soruşturmacının duruşmada hazır bulunma hakkına sahip bulunanlar olmadan veya ses ya da görüntüsü değiştirilerek özel ortamda dinleneceğine ve Tanık Koruma Kanunu’nun 9. maddesinin kıyasen uygulanacağına ilişkin hükmün yerindeliği üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Organize Suçlar, Gizli Soruşturmacı, Gizli Tanıklık, Tanıklık

The Problem of Witnessing of Undercover Investigator in the Light of the Decisions of European Court of Human Rights

Öz

Prevention and discovery of organised crimes are quite difficult because
of their complex, multidimensional and multidirectional nature. Therefore,
certain undercover protection measures are adopted. Appointment of an
undercover investigator is one of such measures. The procedure and principles
for the appointment of an undercover investigator is quite questionable as it is
a measure that restricts human rights and freedoms. However, this paper does
not intend to analyse all aspects of the appointment of an undercover
investigator but only limited to the issue of hearing him as an anonymous
witness and in light of the relevant ECHR decisions. Although it was certain
that undercover investigator could be heard as witness, the method and bases
of this examination, and whether the identity of the undercover investigator
could be held colfidential or the protection measures regarding witnesses were
applicable remained controversial as the first version of the article 139/3 of
Criminal Procedure Code did not contain any explicit provisions on these
subjects. In 2018, a provision was added to the article 139/3 of the Criminal
Procedure Code by the Law no 7078 regarding the witnessing of undercover
investigator in the absence of those who have the right to attend hearings or
in a special environment by changing voice or sight, and regarding the
application of article 9 of the Witness Protection Law by analogy. However
the appropriateness of the aforementioned provision is very controversial.

Anahtar Kelimeler

Organised crimes, Undercover investigator, Anonymous testimony, Testimony, Witness protection measures.

Kaynakça

• Alacakaptan, Uğur. “Çıkar Amaçlı Suç Örgütü Kurma Suçu”. İçinde Prof. Dr. Çetin Özek Armağanı, 45-60. İstanbul: Galatasaray Üniversitesi Yayınları, 2004.
• Centel, Nur, ve Hamide Zafer. Ceza Muhakemesi Hukuku. 17. Bası. İstanbul: Beta Yayıncılık, 2020.
• Erdem, Mustafa Ruhan. Ceza Muhakemesinde Organize Suçlulukla Mücadelede Gizli Soruşturma Tedbirleri. Ankara: Seçkin Yayınevi, 2001.
• Ergün, Güneş Okuyucu. “Witness Anonymity in Turkish Criminal Law: Some Comparative Observations”. Journal of Comparative Law 4, sy 1 (2009): 170-81.
• Europol. “Organised Crime Groups Fuel a Rise in Violent Crime in the EU”. Erişim 12 Nisan 2022. https://www.europol.europa.eu/media-press/newsroom/news/organised-crime-groups-fuel-rise-in-violent-crime-in-eu.
• Kunter, Nurullah. Muhakeme Hukuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku. İstanbul: Beta Yayıncılık, 1989.
• Levi, Michael. “Organising Financial Crimes: Breaking the Economic Power of Organised Crime Groups?” İçinde Global Organized Crime, 117-26. Springer, 2003.
• Mlodinow, Leonard. Subliminal: How Your Unconscious Mind Rules Your Behavior. London: Penguin Random House, 2014.
• Nuhoğlu, Ayşe. “Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesi”. İçinde Ord. Prof. Dr. Sulhi Dönmezer Armağanı, C. II. Ankara, 2008.
• Özbek, Veli Özer. Organize Suçluluk ile Mücadelede Kullanılan Gizli Görevlinin Görevin Gerektirdiği Suçlar Bakımından Cezalandırılabilirliği. Ankara: Yetkin Yayınları, 2003.
• ———. “Türk Hukuku’nda Gizli Soruşturmacının Ceza Sorumluluğu”. CHKD 2, sy 1-2 (2014): 135-55.
• Özbek, Veli Özer, Koray Doğan, ve Pınar Bacaksız. Ceza Muhakemesi Hukuku. 13. Bası. Ankara: Seçkin Yayınevi, 2020.
• Özek, Çetin. “Organize Suç”. İçinde Prof. Dr. Nurullah Kunter’e Armağan, 195-297. İstanbul, 1998.
• Öztürk, Bahri, Durmuş Tezcan, Mustafa Ruhan Erdem, Özge Sırma Gezer, Yasemin Saygılar Kırıt, Özlem Özaydın, Esra Alan Akcan, ve Efser Erden Tütüncü. Ceza Muhakemesi Hukuku. Ankara: Seçkin Yayınevi, 2020.
• Sprack, John. A Practical Approach to Criminal Procedure. Oxford: Oxford University Press, 2015.
• Tonini, Paolo. Manuale di procedura penale. Milano: Giuffrè, 2015.
• Toroslu, Nevzat, ve Metin Feyzioğlu. Ceza Muhakemesi Hukuku. Ankara: Savaş Yayınevi, 2019.
• Ünver, Yener, ve Hakan Hakeri. Ceza Muhakemesi Hukuku. Ankara: Adalet Yayınevi, 2020.
• Yenisey, Feridun, ve Ayşe Nuhoğlu. Ceza Muhakemesi Hukuku. Ankara: Seçkin Yayınevi, 2020.