Ölüme Bağlı Tasarrufların Tahvili

Yıl 2022, Cilt: 71 Sayı: 3, 971 - 1015, 20.10.2022

Fahri Erdem Kaşak

https://doi.org/10.33629/auhfd.1108296

Cited By: 1

Öz

Kesin hükümsüz bir hukukî işlemin, benzer ekonomik sonuçlar doğuran bir başka işleme çevrilerek ayakta tutulmasına tahvil denir. Tahvil müessesesi, Alman hukukunun aksine genel bir hükümle düzenlenmemesine rağmen, Türk ve İsviçre hukukunda da kabul görmektedir. Bununla birlikte tahvilin hangi hukukî temele dayandığı hususunda farklı görüşler vardır. Unsurlarının mevcut olması hâlinde tahvil, re’sen gerçekleşir. Kural olarak her türlü hukukî işlemde söz konusu olabilmekle birlikte tahvil kurumu, sağlar arası hukukî işlemlerden ziyade ölüme bağlı tasarruflarda önem arz eder. Zira yaptıkları hukukî işlem geçersiz olan tarafların, sonradan aynı hukukî işlemi geçersizliğe yol açan sebepten arî olarak yapabilmeleri mümkündür. Oysaki ölüme bağlı tasarrufların geçerli olup olmadıkları miras bırakanın ölümüyle birlikte gündeme geldiği için geçersiz ölüme bağlı tasarrufun geçerli bir şekilde yapılabilmesi söz konusu olamaz. Nitekim bu sebeple kanun koyucu, miras hukukuna ilişkin bazı hükümlerde tahvilin gerçekleşeceğini açıkça düzenlemiştir. Anılan kanunî tahvil düzenlemelerine ek olarak tahvilin unsurlarının mevcut olduğu başka hâllerde de tahvil söz konusu olabilir.

Anahtar Kelimeler

Tahvil, ölüme bağlı tasarruf, kesin hükümsüzlük, favor testamenti, farazî irade

Conversion of Testamentary Dispositions

Öz

Transformation of a null legal transaction into another transaction with
similar economic consequences is called conversion. Contrary to German law,
although the institution of conversion is not regulated by a general provision, it is accepted in Turkish and Swiss laws. There are different views about the legal basis of conversion. In case the elements of conversion are present,

conversion is realized ex officio. As a rule, all kinds of legal transactions can
be converted, but conversion of testamentary dispositions is more important
than of legal transactions inter vivos. Because, it is possible for the parties to
carry out the same legal transaction later on, free from the reason that led to
the nullity. However, since the validity of testamentary dispositions comes to
the fore with the death of the inheritor, it is not possible subsequently to make
a nullified testamentary disposition validly. As a matter of fact, the legislator
has clearly regulated conversion in some provisions of the law of inheritance.
In addition to the aforementioned cases of legal conversion, there may be

conversion in other cases where the elements of conversion are present. 

Anahtar Kelimeler

Conversion, testamentary disposition, nullity, favor testamenti, hypothetical will.

Kaynakça

• Akbulut, Pakize Ezgi. Borçlar Hukukunda Kesin Hükümsüzlük Yaptırımının Amaca Uygun Sınırlama (Teleolojik Redüksiyon) Yöntemi ile Daraltılması. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2016.
• Aksoy Dursun, Sanem. “Ölüme Bağlı Tasarrufların Yorumuna Dair Bazı Düşünceler”. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt 66, Sayı 2 (2008): 311-326.
• Akyol, Şener. Dürüstlük Kuralı ve Hakkın Kötüye Kullanılması Yasağı (2. Baskı). İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2006.
• Altınok Ormancı, Pınar. Sürekli Borç İlişkilerinin Haklı Sebeple Feshi. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2011.
• Altunkaya, Mehmet. Edimin Başlangıçtaki İmkânsızlığı. Ankara: Yetkin Yayınları, 2005.
• Antalya, Osman Gökhan. Marmara Hukuk Yorumu Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt V/1, 1 Temel Kavramlar, Sözleşmeden Doğan Borç İlişkileri, 2. Baskı (Editör Osman Gökhan Antalya). Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2019.
• Antalya, Osman Gökhan ve Sağlam, İpek. Marmara Hukuk Yorumu Miras Hukuku Cilt III (4. Baskı) (Editör Osman Gökhan Antalya). Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2019.
• Antalya, Osman Gökhan ve Topuz, Murat. Marmara Hukuk Yorumu Medeni Hukuk Cilt 1 Giriş, Temel Kavramlar, Başlangıç Hükümleri (4. Baskı) (Editör Osman Gökhan Antalya). Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2021.
• Başpınar, Veysel. Borç Sözleşmelerinin Kısmî Butlanı. Ankara: Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, 1998.
• Baygın, Cem. “Ölüme Bağlı Tasarruflarda Yorum”. Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 4, Sayı 1-2 (2000): 567-594.
• Berneith, Daniel. “Umdeutung nichtiger gemeinschaftlicher Testamente mit wechselbezüglichen Verfügungen?”. Zeitschrift für Erbrecht und Vermögensnachfolge, Heft 5 (2019): 241-245.
• Breitschmid, Peter. Formvorschriften im Testamentsrecht, de lege lata -rechtsvergleichend- de lege ferenda dargestellt insbesondere am Beispiel des eigenhändigen Testaments. Zürich: Schulthess Polygraphischer Verlag AG, 1982.
• Breitschmid, Peter, Eitel, Paul, Fankhauser, Rolan, Geiser, Thomas ve Rumo-Jungo, Alexandra. Erbrecht (2. Auflage). Zürich, Basel ve Genf: Schulthess Juristische Medien AG, 2012.
• Bucher, Eugen. Schweizerisches Obligationenrecht Allgemeiner Teil ohne Deliktsrecht (2. Auflage). Zürich: Schulthess Polygraphischer Verlag, 1988.
• Cornaz, Olivier. La conversion des actes juridiques. Lausanne: Imprimerie Held, 1937.
• Druey, Jean Nicolas. Grundriss des Erbrechts (5. Auflage). Bern: Stämpfli Verlag AG, 2002.
• Dural, Mustafa. Miras Sözleşmeleri (İsviçre, Alman ve Avusturya Hukuklarıyla Karşılaştırmalı Olarak). İstanbul: Fakülteler Matbaası, 1980.
• Dural, Mustafa ve Öz, Turgut. Türk Özel Hukuku Cilt IV Miras Hukuku (15. Baskı). İstanbul: Filiz Kitabevi, 2020.
• Dural, Mustafa ve Sarı, Suat. Türk Özel Hukuku Cilt I Temel Kavramlar ve Medenî Kanunun Başlangıç Hükümleri (16. Baskı). İstanbul: Filiz Kitabevi, 2021.
• Ellenberger, Jürgen. Beck’sche Kurz Kommentare, Grüneberg Bürgerliches Gesetzbuch (81. Auflage). München: Verlag C. H. Beck, 2022.
• Eren, Fikret. Türk Medenî Hukukunda Ölüme Bağlı Tasarrufların İptali Davası. Ankara: Yargıçoğlu Matbaası, 1966.
• Eren, Fikret. Borçlar Hukuku Genel Hükümler (25. Baskı). Ankara: Yetkin Yayınları, 2020.
• Ergüne, Mehmet Serkan. Vasiyetnamenin Yorumu. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2011.
• Esener, Turhan. “Hukuki Muamelelerde Tahvil”. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 16, Sayı. 1-4 (1959): 234-259.
• Flume, Werner. Allgemeiner Teil des Bürgerlichen Rechts, Zweiter Band Das Rechtsgecshäft (4. Auflage). Berlin, Heidelberg ve New York: Springer-Verlag, 1992.
• Funk, Fritz. Handkommentar des Obligationenrechtes. Aarau: Verlag H. R. Sauerländer & Co., 1928.
• Gauch, Peter, Schluep, Walter R. ve Schmid, Jörg. Schweizerisches Obligationenrecht Allgemeiner Teil ohne ausservertragliches Haftpflichtrecht Band I (10. Auflage). Zürich, Basel ve Genf: Schulthess Juristische Medien AG, 2014.
• Guhl, Theo, Koller, Alfred, Schnyder, Anton K. ve Druey, Jean Nicolas. Das Schweizerische Obligationenrecht mit Einschluss des Handels- und Wertpapierrechts (9. Auflage). Zürich: Schulthess Juristische Medien AG, 2000.
• Güral, Jale. Hükümsüzlük Nazariyeleri Karşısında Türk Medenî Kanununun Sistemi. Ankara: İstiklâl Matbaacılık ve Gazetecilik, 1953.
• Havutçu, Ayşe. “Şekle Aykırılık Nedeniyle Geçersiz Hukuki İşlemlerin Tahvili”. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 3, Sayı 1-4 (1987): 643-681.
• Herzog, Nicolas. Kurzkommertar OR (Art. 19-20) (Herausgeber Heinrich Honsell). Basel: Helbing Lichtenhahn Verlag, 2014.
• Huguenin, Claire. Schweizer Obligationenrecht 2020 Entwurf für einen neuen allgemeinen Teil (Herausgeber Claire Huguenin ve Reto M. Hilty). Zürich: Schulthess Verlag, 2013.
• Huguenin, Claire, Maissen, Eva, Meise, Barbara ve Huber-Purtschert, Tina. Obligationenrecht Allgemeiner und Besonderer Teil (3. Auflage). Zürich: Schulthess Verlag, 2019.
• İnan, Ali Naim, Ertaş, Şeref ve Albaş, Hakan. İnan Türk Medeni Hukuku Miras Hukuku (9. Baskı). Ankara: Bilge Yayınevi, 2015.
• Kahl, Manfred. Grenzen der Umdeutung rechtsgeschäftlicher Erklärungen (§ 140 BGB). Münster: Westfälische Wilhelms-Universität, 1985.
• Kaneti, Selim. İsviçre Federal Mahkemesinin Borçlar Hukuku Kararları (1955-1964) I Borçların Genel Hükümleri. Ankara: Sevinç Matbaası, 1968.
• Kaneti, Selim. Hukukî İşlemlerin Çevrilmesi (Tahvili). İstanbul: Fakülteler Matbaası, 1972.
• Kılıçoğlu, Ahmet M. Borçlar Hukuku Genel Hükümler (21. Baskı). Ankara: Turhan Kitabevi, 2017.
• Kırkbeşoğlu, Nagehan. Türk Özel Hukukunda Kısmi Hükümsüzlük. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2011.
• Kırkbeşoğlu, Nagehan. “Ölüme Bağlı Tasarrufların Yorumu”. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 23, Sayı 4 (2019): 197-225.
• Kocaağa, Köksal: “Vasiyeti Yerine Getirme Görevlisinin Hukuki Niteliği”. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 6, Sayı 2 (2002): 55-82.
• Kocayusufpaşaoğlu, Necip. Miras Hukuku (3. Baskı). İstanbul: Filiz Kitabevi, 1987.
• Kocayusufpaşaoğlu, Necip. “Değişik Kısmî Hükümsüzlük ve Genişletilmiş Kısmî Hükümsüzlük Kavramları ile İlgili Düşünceler”. Prof. Dr. Selim Kaneti’ye Armağan, 25-33. İstanbul: Aybay Yayınları, 1996.
• Kocayusufpaşaoğlu, Necip. Kocayusufpaşaoğlu/Hatemi/Serozan/Arpacı Borçlar Hukuku Genel Bölüm, Birinci Cilt, Borçlar Hukukuna Giriş, Hukukî İşlem, Sözleşme (7. Baskı). İstanbul: Filiz Kitabevi, 2017.
• Koç, Nevzat. “Türk Medenî Hukukunda ve Roma Hukukunda Hükümsüzlük (=Butlan)”. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 2, Sayı 2 (1981): 127-172.
• Koller, Alfred. Schweizerisches Obligationenrecht Allgemeiner Teil (4. Auflage). Bern: Stämpfli Verlag, 2017.
• Kramer, Ernst A. Berner Kommentar, Kommentar zum schwerizerischen Privatrecht, Band VI Obligationenrecht, 1. Abteilung Allgemeine Bestimmungen, 2. Teilband, Unterteilband 1a, Inhalt des Vertrages, Kommentar zu Art. 19-22 OR (Herausgeber Arthur Meier-Hayoz). Bern: Stämpfli Verlag, 1991. Kramer, Ernst A. ve Probst, Thomas. Obligationenrecht Allgemeiner Teil (2. Auflage). Basel: Helbing Lichtenhahn Verlag, 2013.
• Kramer, Ernst A. ve Schmidlin, Bruno. Berner Kommentar, Kommentar zum schwerizerischen Privatrecht, Band VI Obligationenrecht, 1. Abteilung Allgemeine Bestimmungen, 1. Teilband Allgemeine Einleitung in das schweizerische Obligationenrecht und Kommentar zu Art. 1-18 OR (Herausgeber Arthur Meier-Hayoz). Bern: Stämpfli Verlag, 1986.
• Kut, Ahmet. OR Handkommentar Schweizerisches Obligationenrecht (Art. 11) (Herausgeber Jolanta Kren Kostkiewicz, Stephan Wolf, Marc Amstutz ve Roland Fankhauser) (3. Auflage). Zürich: Orell Füssli Verlag AG, 2016.
• Medicus, Dieter ve Petersen, Jens. Allgemeiner Teil des BGB (11. Auflage). Heidelberg: C.F. Müller GmbH, 2016.
• Müller, Christoph. Berner Kommentar, Kommentar zum schwerizerischen Privatrecht, Obligationenrecht, Allgemeine Bestimmungen, Art. 1-18 OR mit allgemeiner Einleitung in das Schweizerische Obligationenrecht (Herausgeber Regina E. Aebi-Müller ve Christoph Müller). Bern: Stämpfli Verlag, 2018.
• Neuner, Jörg. Allgemeiner Teil des Bürgerlichen Rechts (12. Auflage). München: Verlag C.H. Beck, 2020.
• Oğuzman, M. Kemal. Miras Hukuku (5. Baskı). İstanbul: Filiz Kitabevi, 1991.
• Oğuzman, Kemal ve Barlas, Nami. Medenî Hukuk (27. Baskı). İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2021.
• Oğuzman, M. Kemal ve Öz, M. Turgut. Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt 1 (18. Baskı). İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2020.
• Özbilen, Arif Barış. Sözleşmelerin Şekli ve Şekil Yönünden Hükümsüzlüğü. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2016.
• Özsunay, Ergun. Medenî Hukuka Giriş (5. Baskı). İstanbul: Güryay Matbaacılık, 1986.
• Piotet, Paul. Schweizerisches Privatrecht Vierter Band Erbrecht Erster Halbband. Çeviren René Couchepin. Basel ve Stuttgart: Helbing & Lichtenhahn Verlag AG, 1978.
• Rey, Heinz: Aspekte richterlicher Rechtsfortbildung im Erbrecht, recht Zeitschrift für Ausbildung und Praxis, 2. Jahrgang, 1984, Heft 3, s. 84-93.
• Schmid, Jörg. Die öffentliche Beurkundung von Schuldverträgen. Freiburg: Universitätsverlag, 1988.
• Schwarz, Andreas B. Borçlar Hukuku Dersleri I. Cilt. Çeviren Bülent Davran. İstanbul: Kardeşler Basımevi, 1948.
• Schwenzer, Ingeborg. Schweizerisches Obligationenrecht Allgemeiner Teil (7. Auflage). Bern: Stämpfli Verlag, 2016.
• Schwenzer, Ingeborg ve Fountoulakis, Christiana. Basler Kommentar Obligationenrecht I Art. 1-529 OR (Art. 11) (Herausgeber Corinne Widmer Lüchinger ve David Oser) (7. Auflage). Basel: Helbing Lichtenhahn Verlag, 2020.
• Serozan, Rona. Die Überwindung der Rechtsfolgen des Formmangels im Rechtsgeschäft nach deutschem, schweizerischem und türkischem Recht. Tübingen: J. C. B. Mohr: 1968.
• Serozan, Rona. Sözleşmeden Dönme (2. Baskı). İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2007.
• Serozan, Rona ve Engin, Baki İlkay. Miras Hukuku (7. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2021.
• Şener, Esat. Eski ve Yeni Miras Hukuku (Şerh). Ankara: Seçkin Kitabevi, 1988.
• Tandoğan, Haluk. La nullité, l’annulation et la résiliation partielles des contrats. Genève: Imprimerie A. Kundig, 1952.
• Tekil, Fahiman. “Yokluk, Hükümsüzlük ve İptal Edilebilirlik Sorunları”. Prof. Dr. M. Kemal Oğuzman’ın Anısına Armağan, 1091-1114. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım, 2000.
• Tekinay, Selâhattin Sulhi, Akman, Sermet, Burcuoğlu, Halûk ve Altop, Atillâ. Tekinay Borçlar Hukuku Genel Hükümler (7. Baskı). İstanbul: Filiz Kitabevi, 1993.
• Tunçomağ, Kenan. Türk Borçlar Hukuku, I. Cilt Genel Hükümler (6. Baskı). İstanbul: Sermet Matbaası, 1976.
• Von Büren, Bruno. Schweizerisches Obligationenrecht Allgemeiner Teil. Zürich: Schulthess & Co. AG, 1964.
• Wachendorf Eichenberger, Isabel. Die Konversion ungültiger Verfügungen von Todes wegen. Basel: Helbing & Lichtenhahn, 2003.
• Weil, Elly. Konversion von Rechtsgeschäften. Zürich: Rathmayr und Urlesberger, 1934.
• Weimar, Peter. Berner Kommentar, Kommentar zum schwerizerischen Privatrecht, Band III Das Erbrecht, 1. Abteilung Die Erben, 1. Teilband Die gesetzlichen Erben, Die Verfügungen von Todes wegen, 1. Teil Die Verfügungsfähigkeit, Die Verfügungsfreiheit, Die Verfügungsarten, Die Verfügungsformen, Art. 457-516 ZGB (Herausgeber Heinz Hausheer ve Hans Peter Walter). Bern: Stämpfli Verlag, 2009.
• Wendtland, Holger. Beck’sche Online-Kommentar BGB (61. Edition) (Herausgeber Wolfgang Hau ve Roman Poseck). München: C.H.Beck, 2022.
• Wolf, Stephan ve Hrubesch-Millauer, Stephanie. Schweizerisches Erbrecht (2. Auflage). Bern: Stämpfli Verlag, 2020.
• Yıldırım, Abdulkerim. Türk Hukukunda Ölüme Bağlı Tasarruflarda Şart ve Mükellefiyetler. Ankara: Turhan Kitabevi, 2004.
• Yüksel, Halil İbrahim. Roma Hukukundan Türk Hukukuna Hükümsüzlük Sisteminin Oluşumu ve Gelişimi. İstanbul: Filiz Kitabevi, 2020.