TANIMA KURALININ AHLÂKİ İÇERİĞİ SORUNU: H.L.A. HART VE JOSEPH RAZ ARASINDAKİ “MUTLAK” ANLAŞMAZLIKH

Yıl 2023, Cilt: 72 Sayı: 3, 1141 - 1162, 26.10.2023

Muhammet Koçakgöl

https://doi.org/10.33629/auhfd.1333274

Öz

Tanıma kuralının ahlaki içeriği problemi hukuki pozitivizm içerisinde birçok bağlamda tartışılan bir konudur. Hukuki pozitivizmin önde gelen iki temsilcisi H.L.A. Hart ve Joseph Raz’ın bu konu hakkındaki görüşleri ise farklılık göstermekte ve bu nedenle önem arz etmektedir. Hart, tanıma kuralının ahlakilik kriteri içermesinin mümkün olabileceğini düşünürken, Raz bunun mümkün olmadığını iddia etmektedir. Bu bağlamda iki düşünür arasında keskin bir ayrışma olduğu düşünülebilmektedir. Makalede bu ayrışmanın göründüğü kadar büyük ya da mutlak bir anlaşmazlık olmadığı ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu kapsamda Hart’ın tanıma kuralına yönelik görüşleri ve Raz’ın bu görüşlere yönelik itirazlarına yer verilmiş, devamında bu farklılıkların mutlak bir anlaşmazlık olup olmadığı ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu yapılırken düşünürlerin kavramsal analiz yolunu seçmeleri ve hukuki muhakeme konusunda farklı düşünmeleri üzerinde durulmuştur. Sonuç bölümünde iki düşünürün kavramsal analiz yolunu seçmeleri ve hukuki muhakemeyi “hukuk nedir” sorusuna dahil edip etmemekten kaynaklı ayrışmaları göz önüne alındığında, tanıma kuralının ahlaki içeriğiyle ilgili mutlak bir anlaşmazlığa sahip olmadıkları iddia edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hart, Raz, tanıma kuralı, ahlakilik, pozitivizm

The Problem of The Moral Content of The Rule of Recognition: The “Absolute” Conflict between H.L.A. Hart and Joseph Raz

Öz

The moral content of the rule of recognition is discussed within legal positivism. The views of H.L.A. Hart and Joseph Raz, two prominent representatives of legal positivism, on this issue are important. While Hart considers it possible for the rule of recognition to include morality criteria, Raz claims that this is not possible. In this context, it can be thought there is an absolute divergence between the two thinkers. However, in this article, it has been tried to reveal that this separation is not as absolute as it seems. In this context, Hart's views on the rule of recognition and Raz's objections to it are explained. Afterwards, it was tried to reveal whether these differences were absolute or not. It is emphasized that both thinkers choose the way of conceptual analysis and think differently about legal reasoning. In the conclusion part, it is claimed that there are no absolute divergences due to their choice of the conceptual analysis and including or not including legal reasoning in the question of "what is law". In this respect, it is concluded that they have not an absolute disagreement about the moral content of the rule of recognition.

Anahtar Kelimeler

Hart, Raz, rule of recognition, morality, positivism

Kaynakça

• Aktaş, Sururi. “Hart ve Dworkin’e Karşı Otorite Olarak Hukuk,” Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt VIII, Sayı 3-4 (2004): 1-21.
• Arıkan, Engin. Sert Pozitivizm. (On iki Levha Yayınları 2019).
• Bix, Brian H. “Hukuki Pozitivizm,” çev. Yusuf Umur Çil, Hukuk Felsefesi ve Hukuk Teorisi Rehberi. ed. Martin P. Golding/ William A. Edmundson, çev. ed. Ertuğrul Uzun (Islık Yayınları, 2021): 67-101.
• Bix, Brian H. “Joseph Raz’s Approach to Legal Positivism,” The Cambridge Companion to Legal Positivism. ed. Torben Spaak ve Patricia Mindus (Cambridge University Press, 2021): 349-370.
• Coleman, Jules. “Beyond the Separability Thesis: Moral Semantics and the Methodology of Jurisprudence,” Oxford Journal of Legal Studies. Vol. 27, No. 4 (2007): 581-608.
• Cotterrell, Roger. Hukukbilimin Politikası. çev. Saim Üye (Pinhan Yayınları, 2019).
• Ehrenberg, Kenneth. “Joseph Raz’s Theory of Authority,” Philosophy Compass, Cilt 6 (2011): 884-894.
• Green, Michael S. “The Semantic Thesis in Legal Positivism,” The Cambridge Companion to Legal Positivism. ed. Torben Spaak ve Patricia Mindus (Cambridge University Press, 2021): 536-558.
• Gülgeç, Yahya Berkol. “Akıl Temelli Normativite Teorileri ile Hukuki Pozitivizmin Bağdaştırılması,” ( Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2020).
• Gülgeç, Yahya Berkol. Normativite ve Pozitivizm. (On iki Levha Yayınları 2020).
• Gürler, Sercan. ed. H.L.A. Hart ve Hukuk-Ahlak Ayrımı. (Tekin Yayınları 2017).
• Hart, H.L.A. The Concept of Law. (Oxford University Press, 2012).
• Himma, Einer Kenneth. Hukukun Ahlaki Kriterleri Kapsayıcı ve Dışlayıcı Pozitivistler Arasındaki Tartışma. çev. Saim Üye (Bilgesu Yayınları, 2010).
• Işıktaç, Yasemin. Hukuk Felsefesi. (Filiz Kitabevi, 2010).
• Koçakgöl, Muhammet. Hukuki Pozitivizm ve Yargıcın Ahlaki Rolü: Frederick Schauer'in Kararsal Pozitivizme İlişkin Görüşleri Kapsamında Bir İnceleme. (Yetkin Yayınları, 2022).
• Lamond, Grand. “The Rule of Recognition and the Foundations of a Legal System,” Reading HLA Hart’s The Concept of Law. ed. Luis Duarte D’almeida, James Edwards ve Andrea Dolcetti (Hart Publishing, 2013): 179-225.
• Raz, Joseph. “Exclusionary Reasons,” (2021): 1-14. erişim tarihi 28.02.2022 https://ssrn.com/abstract=3933033.
• Raz, Joseph. “Incorporation by Law,” Legal Theory. Cilt 10 (2004): 1-17.
• Raz, Joseph. “On the Autonomy of Legal Reasoning,” Ratio Juris. Cilt 6, Sayı 1, (1993): 1-15.
• Raz, Joseph. “Reasoning with Rules,” Current Legal Problems. Cilt 54, (2001): 1-18.
• Raz, Joseph. Ethics in the Public Domain Essays in the Morality of Law and Politics. (Oxford University Press, 1996).
• Raz, Joseph. The Authority of Law Essays on Law and Morality. (Oxford University Press, 1979).
• Schauer, Frederick. “Authority and Authorities,” Virginia Law Review. Cilt 94, Sayı 8 (2008): 1931-1961.
• Schauer, Frederick. “Hart Öncesi Pozitivizm,” çev. Muhammet Koçakgöl, Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. Cilt 25, Sayı 1 (2021): 101-128.
• Shapiro, Scott J. “What is the Rule of Recognition (and Does it Exist)?,” The Rule of Recognition and the U.S. Constitution/ Yale Law School, Public Law Working Paper No. 184. ed. Matthew Adler ve Kenneth Himma (Oxford University Press, 2009): 1-34.
• Surlu, Aydan Ömür. “H.L.A. Hart’ta Tanıma Kuralı,” (Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2008).
• Şahin Ceylan, Şule. “H.L.A. Hart'ın Yaklaşımıyla Hukuk Kavramı,” Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi Arkivi 23. Kitap. (İstanbul Barosu Yayınları, 2012): 79- 84.
• Şahin Ceylan, Şule. H.L.A. Hart’ın Hukuk Kavramı. (On İki Levha Yayınları, 2014).
• Uyanık, Halit. “Joseph Raz’da Hukukun Otoritesi Kavramının Temellendirilmesi,” (Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2007).
• Uygur, Gülriz. “Hukuki Pozitivizmin Değişen Yüzü mü?,” Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. Cilt 52, Sayı 3 (2003): 145-176.
• Wacks, Raymond. Hukuk Kuramını Anlamak Hukuk Felsefesi ve Hukuk Kuramına Giriş. çev. Fatma Süzgün Şahin Ünver ve Serdar Ünver (Astana Yayınları, 2016).
• Waluchow, Wilfrid J. “The Many Faces of Legal Positivism,” The University of Toronto Law Journal. Vol. 48, No. 3 (1998): 387-449.
• Wang, Peng-Hsing. “Are Rules Exclusionary Reasons in Legal Reasoning?,” On the Nature of Legal Principles. (Franz Steiner Verlag Publishing, 2010): 37-48.
• White, Patricia D. “Law and Moral Obligation,” The University of Chicago Law Review. Cilt 49, Sayı 1 (1982): 249-257.