Hukuk Eğitiminde "Hukuk Etiği"

Yıl 2024, Cilt: 73 Sayı: 2, 837 - 867, 07.08.2024

Fatma İrem Çağlar Gürgey

https://doi.org/10.33629/auhfd.1437311

Öz

Bu çalışmada, hukukçu kimliğinin oluşmasında hukuk eğitiminin temel belirleyici olduğuna ilişkin iddiadan yola çıkılarak, kabul edilmektedir. Bu kabule bağlı olarak hukuk eğitiminde hukuk etiği öğretiminin yeri ve önemi tartışılmaktadır. Hukuk eğitimi temel ve mesleki eğitim olarak ikiye ayrılmış ve bu ayrım çerçevesinde hukuk etiğinin hukuk eğitimindeki yeri analiz edilmiştir. Temel hukuk eğitiminde hukuk etiğinin yeri bölümünde, felsefi hukuk etiği ile hukuk felsefesindeki öncü yaklaşımlar referans alınmıştır. Bu doğrultuda hukuk eğitiminde hukuki pozitivist bakış açılarından dışlayıcı ve kapsayıcı hukuki pozitivist bakış açıları bağlamında hukuk etiği derslerinin içeriği değerlendirilmiştir. Dışlayıcı hukuki pozitivist perspektiften kurgulanan hukuk etiği eğitiminin kural temelli olmasının sakıncaları ortaya konulmuştur. Daha sonra kapsayıcı hukuk pozitivizm temelli hukuk etiği derslerinin felsefi hukuk etiğini içereceğini ve hukuk eğitimi alan kişilerin hukuk etiği farkındalığını arttırmada daha etkili olabileceği iddia edilmiştir. Çalışmanın ikinci bölümde hukuk meslek eğitimi içerisinde hukuk etiğinin yeri, felsefi hukuk etiği, hukuk etiği kodlarına dayanılarak ortaya konulmuştur. Gerek felsefi boyutuyla ve gerekse normatif boyutuyla hukuk etiği, hukukçu adaylarının hukuk eğitiminde ve hukukçuların (avukat, savcı hâkim, noter vb.) mesleki eğitimlerinin önemli bir parçası olduğu tespit edilerek çalışma sonlandırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hukuk etiği, felsefi hukuk etiği, hukuk eğitimi, dışlayıcı hukuk pozitivizm, kapsayıcı hukuki pozitivizm

Kaynakça

• ABA. Pre-Law. Son Erişim tarihi: 16.02.2024 https://www.americanbar.org/groups/legal_education/resources/pre_law/.
• Abel, Richard. “You Never Want a Serious Crisis to Go to Waste: Reflections on the Reform of Legal Education in the US, UK, and Australia.” International Journal of the Legal Profession 22, no. 1, (March 2015): 3-26
• Arat, Tuğrul. Amerikan Hukuk Öğretiminde “Case Metod”. Ankara: Sevinç Matbaası, 1968.
• Aristoteles. Nikomakhos’a Etik. Çeviren Saffet Babür. Ankara: Ayraç Yayınevi, 1998.
• Arthurs, Harry. “Why Canadian Law Schools Don’t Teach Legal Ethics.” İçinde Ethical Challenges to Legal Education and Conduct, Ed. Kim Economides, 105-118. Oxford: Hart Publishing, 1998.
• Avrupa Savcıları Danışma Konseyi (CCPE), Roma Şartı, Son Erişim tarihi: 16.02.2024, https://rm.coe.int/168074738b, https://www.hsk.gov.tr/Eklentiler/Dosyalar/26b555c0-9084-4429-a3e0-584a96a9e77a.pdf.
• Bix, Brian. A Dictionary of Legal Theory. Oxford: OUP, 2009.
• Bradney, Anthony ve Kim Economides. “Ethical Challenges to Legal Education and Conduct," Social & Legal Studies 10, no. 2 (2001):275-76.
• Burger, Warren. “The Role of the Law School in the Teaching of Legal Ethics and Professional Responsibility.” Cleveland State Law Review 29, no. 3 (1980): 377-96.
• Chapman, June. “Why Teach Legal Ethics to Undergraduates?.” Legal Ethics 5, no. 1, (2002): 68-89.
• Chow, Wilson ve Michael Ng, “Legal Education without the Law- Lay Clients as Teachers and Assessors in Communication Skills,” International Journal of the Legal Profession 22, no. 1 (2015): 103-126.
• Clark, Kathleen. “The Legacy of Watergate for Legal Ethics Instruction.” Hastings Law Journal 51, no. 4 (April 2000):673-82.
• Cranston, Ross. “Preface.” İçinde Legal Ethics and Professional Responsibility, Ed. Ross Cranston (Oxford: Clarendon Press, 1995.
• Duncan, Nigel. “Addressing Emotions in Preparing Ethical Lawyers.” İçinde Emerging Legal Learning: Affect and Legal Education: Emotion in the Learning and Teaching the Law, Ed. Paul Maharg ve Caroline Maughan, 257-282. Farnham:Ashgate Publishing Group, 2011.
• Economides, Kim. “Introduction- Legal Ethics- Three Challenges for the Next Millennium.” İçinde Ethical Challenges to Legal Education and Conduct, Ed. Kim Economides, xvii-xxxiii. Oxford: Hart Publishing, 1998.
• Economides, Kim. “Legal Education.” İçinde International Encyclopedia of the Social and Behavioral Sciences 13, Ed. James D. Wright, 735-39. Oxford: Elsevier, 2015.
• European Judicial Systems CEPEJ Evaluation Report, 2020, Son Erişim tarihi: 16.02.2024; https://rm.coe.int/evaluation-report-part-1-english/16809fc058.
• Frank, Jerome New. “Why Not a Clinical Lawyer-School?.” University of Pennsylvania Law Review 81, no. 8 (1933): 907-923.
• Hart, Herbert Lionel Adolphus. The Concept of Law. Oxford: OUP, 1994. Havana Kuralları, Son Erişim tarihi: 16.02.2024, https://d.barobirlik.org.tr/mevzuat/avukata_ozel/meslek_kurallari/Havana_Kurallari.pdf.
• Herring, Jonathan. Legal Ethics. Oxford: Oxford University Press, 2016.
• Holmes, Vivien. “‘Giving Voice to Values’: Enhancing Students’ Capacity to Cope with Ethical Challenges in Legal Practice.” Legal Ethics 18, no. 2 (2015):115-137.
• Luban, David. “The Sources of Legal Ethics: A German-American Comparison of Lawyers' Professional Duties,” Rabels Zeitschrift für ausländisches und internationales Privatrecht / The Rabel Journal of Comparative and International Private Law 48, no. 2, (1984): 245-88.
• MacCormick, Neil. H.L.A. Hart. Stanford: Stanford University Press, 2008.
• Menkel Meadow, Carrie. “Portia Redux: Another Look at Gender, Feminism, and Legal