Yurt Dışına Götürülen İşçilerin İş Sözleşmelerine Uygulanacak Hukuk Konusuna İnterdisipliner Bir Yaklaşım

Yıl 2024, Cilt: 73 Sayı: 2, 925 - 977, 07.08.2024

Ayşe Ledün Akdeniz

https://doi.org/10.33629/auhfd.1458156

Öz

Çalıştırılmak üzere yurt dışına götürülen işçilerin bireysel iş sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar sıklıkla Türk mahkemelerinin önüne gelmektedir. Yargıtay 2020 yılına kadar bu uyuşmazlıklarda Türk hukukunun uygulanması gerektiği yönünde kararlar vermiş ve bu kararlar öğretide milletlerarası özel hukuk kurallarının dikkate alınmadığı gerekçesi ile eleştiri ile karşılanmıştır. Son yıllarda Yüksek Mahkeme yurt dışına götürülen işçilerin bireysel iş sözleşmelerinde geçerli bir hukuk seçimi bulunduğunu kabul ederek Türk hukukunun uygulanmaması gerektiği sonucuna varmış ise de, bu kabul Bölge Adliye Mahkemelerinin direnme kararı ile karşılaşmıştır. Yargı kararlarında ortaya çıkan farklılık üzerine, konu Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun önüne gelmiş ve 2023 tarihli Hukuk Genel Kurulu kararında da yurt dışına götürülen işçilerin bireysel iş sözleşmelerindeki hukuk seçimi klozunun geçerli olduğu ve yabancı hukukun uygulanması gerektiği kabul edilmiştir. Ancak Hukuk Genel Kurulu Kararı’nın kapsamlı karşı oy yazısının da gösterdiği gibi, bu konudaki tartışmaların sona erdiğinden söz etmek güçtür. Bu çalışmada, yurt dışına götürülen işçilerin bireysel iş sözleşmelerinin, iş hukukunun kendine özgü özellikleri gözetilerek ancak milletlerarası özel hukukun kuralları da ihmal edilmeksizin incelenmesi amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

MÖHUK m.27, Yurt Dışı Hizmet Akdi, İş Sözleşmelerine Uygulanacak Hukuk, Hukuk Seçimi, Kamu Düzeni Müdahalesi

Kaynakça

• Akdeniz, Ayşe Ledün. İş İlişkilerinde İmkânsızlık. İstanbul: On İki Levha, 2018.
• Akıncı, Ziya. Milletlerarası Özel Hukuk. İstanbul: Vedat, 2020.
• Akyiğit, Ercan. “Türk İşverenlerin Yabancı Ülkelerdeki İşlerinde Türk İşçisi Çalıştırmalarının İş Hukuku ve MÖHUK Açısından Değerlendirilmesi.” İçinde Elli İkinci Çözüm Arama Konferansı Yurt Dışı Hizmet Sözleşmelerinde Milletlerarası Özel Hukuk Uygulaması İş Hukuku Sorunları, INTES, 88-103. Erişim tarihi: 20.02.2024, https://intes.org.tr/wp-content/uploads/2020/07/intes-cak-ic.pdf.
• Alp, Mustafa. “İş İlişkisinin Kurulması, Hükümleri ve İşin Düzenlenmesi.” İçinde Yargıtay ve Bölge Adliye Mahkemeleri’nin İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi Semineri 2019-2020, 11-146. İstanbul: On İki Levha, 2022.
• Altop, Atilla. “Türk Borçlar Kanunu Tasarısı’ndaki Genel İşlem Koşulları Düzenlemesi.” İçinde Prof. Dr. Ergon A. Çetingil ve Prof. Dr. Rayegân Kender’e 50. Birlikte Çalışma Yılı Armağanı, 254-260. İstanbul: 2007.
• Altıntaş, Volkan. “Yabancılık Unsuru Taşıyan İş Sözleşmelerine Uygulanacak Hukukun Genel İşlem Koşulları Bağlamında Değerlendirilmesi.” Sicil, no. 50 (2023): 175-206.
• Arslan, İlyas. “5718 Sayılı Milletlerarası Özel Hukuk Ve Usul Hukuku Hakkında Kanun Uyarınca Sözleşmeden Doğan Borç İlişkilerinde Zımnî Hukuk Seçimi.” Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni 33, no.2 (2013):1-41.
• Atamer, Yeşim M. Sözleşme Özgürlüğünün Sınırlandırılması Sorunu Çerçevesinde Genel İşlem Şartlarının Denetlenmesi. İstanbul: Beta, 2001.
• Atamer, Yeşim. “Yeni Türk Borçlar Kanunu Hükümleri Uyarınca Genel İşlem Koşullarının Denetlenmesi – TKHK M. 6 ve TTK M. 55, F. 1, (f) İle Karşılaştırmalı Olarak.” İçinde Türk Hukukunda Genel İşlem Şartları Sempozyumu - 8 Nisan 2011, Ed. Başak Şit, 9-73. Ankara: Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, 2012.
• Aydın, Ufuk. “Yurtdışına Götürülen Türk İşçilerinin Sosyal Güvenliği.” İçinde Çalıştırılmak Üzere Yurt Dışına Götürülen İşçilerin Bireysel İş Sözleşmelerinden Doğan Uyuşmazlıklar, Ed. Vahit Doğan, 233-73. Ankara: Yetkin, 2023.
• Aygül, Musa ve Canan Erdoğan. “Türkiye İş Kurumu Tarafından Hazırlanan Yurt Dışı Hizmet Akitlerindeki Hukuk Seçimine Dair Kayıtların Geçerliliği.” Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi 7, no. 2 (2022): 753-88.
• Heper, Hande. İş İlişkisinde İşçinin İradesi. İstanbul: Seçkin, 2022.
• İste Arlanoğlu, Cansu. Uluslararası İş Akitlerinden Doğan Uyuşmazlıklarda Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisi ve Esasa Uygulanacak Hukuk. İstanbul: On İki Levha, 2021.
• Kafa Karakaya, Kudsiye Nazlı. Yabancı Unsurlu İş Sözleşmelerine Uygulanacak Hukuk. Ankara: Adalet, 2020.
• Keskin, Hilal Akmaral. İş Hukukunda Zamanaşımı ve Hak Düşürücü Süre. İstanbul: On İki Levha, 2020.
• Mollamahmutoğlu, Hamdi, Muhittin Astarlı ve Ulaş Baysal. İş Hukuku. Ankara: Lykeion, 2022.
• Nomer, Ergin. Devletler Hususi Hukuku. İstanbul: Beta, 2021.
• Özel, Sibel. “Yurt Dışı Hizmet Akitlerine Uygulanacak Hukuk.” Public and Private International Law Bulletin 43, no. 1 (2023): 371-408.
• Özel, Sibel, Mustafa Erkan, Hatice Selin Pürselim ve Hüseyin Akif Karaca. Milletlerarası Özel Hukuk. İstanbul: On İki Levha, 2023.
• Özgenç, Zeynep. “Genel İşlem Şartlarında Yer Alan Hukuk Seçimi Anlaşmasının Geçerliliği.” İçinde Genç Milletlerarası Özel Hukukçular Konferansı, Ed. Zeynep Derya Tarman, 389-433. İstanbul: On İki Levha, 2018.
• Pürselim Arning, Hatice Selin. İş İlişkisi Kapsamında Rekabet Yasağı Sözleşmesine Uygulanacak Hukuk. İstanbul: On İki Levha, 2022.
• Süzek, Sarper. “Yeni Türk Borçlar Kanunu Çerçevesinde Genel İş Koşulları.” Sicil 4, no. 24 (Aralık 2011): 5-12.
• Süzek, Sarper. İş Hukuku. İstanbul: Beta, 2021.
• Şanlı, Cemal, Emre Esen ve İnci Ataman Figanmeşe. Milletlerarası Özel Hukuk. İstanbul: Beta, 2023.
• Şanlı, Cemal. Hukuki Mütalaalarım. Ankara: Adalet, 2016.
• Tekinalp, Gülören. Milletlerarası Özel Hukuk Bağlama ve Usul Hukuku Kuralları. İstanbul: Vedat, 2020.
• Vural Çelenk, Belkıs. “Yabancı Unsurlu İş Sözleşmelerinde For Devletinin Doğrudan Uygulanan Kurallarının Tespiti Ve Uygulanması.” Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi, no. 1 (2017) 277-96.