Yargıtay Kararlarında Mirasçıların Miras Hakkını Konu Ettiği İşlemlerin Nitelendirilmesi Sorunu

Yıl 2024, Cilt: 73 Sayı: 2, 979 - 1017, 07.08.2024

Elif Beyza Akkanat Öztürk

https://doi.org/10.33629/auhfd.1474258

Öz

Mirasın açılmasından önce miras payı, alelade bir beklentiden ibarettir. Hukuka uygunluğu “ahlaka aykırılık” düzeyinde farklı hukuk düzenlerinde tartışma konusu edilse de Türk hukukunda açılmamış miras payının da “devri” mümkündür. Muhtemel miras payının konu edildiği hukuki işlemler “devirle” de sınırlı değildir. Ayrıca muhtemel mirasçı, miras payından feragat edebilir. Mirasın açılmasının ardından ise yine miras payının devrine ve paylaşma esaslarının belirlenmesine dair ayrı bir hukuki rejim öngörülmüştür. Bu çalışmanın konusunu Yargıtay kararlarının miras hakkına yönelik gerçekleştirilen bu nevi hukuki işlemlere yaklaşımıdır.
Miras hukukunun kendisine özgü bir hukuki rejimi mevcuttur. Özellikle “sınırlı sayı ve tipe bağlılık ilkesiyle” sınırlandırılmış bu özgün hukuki işlem rejimindeki uyuşmazlıkların da sonuçları itibarıyla özellikli olması kaçınılmazdır. Ancak yargı kararlarında miras payının konu edildiği hukuki işlemlerin sınıflandırılmasında kanuni çizgilerin aşıldığı görülmektedir. Bu çalışmada Yargıtay kararlarında miras payının konu edildiği hukuki işlemlerin nitelendirilmesi sorununu ele alınmıştır. Böylece işlemlerin nasıl nitelendirildiği ve nasıl nitelendirmesi gerektiği değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Açılmamış Miras Payının Devri, Mirastan Feragat, Açılmış Miras Payının Devri, Mirasın Paylaşılması, Mirasçılık Sıfatı.

The problem of the qualification of transactions concerning heirs’ right in the decisions of the Court of Cassation

Öz

Before the death of the heir, the heir’s purpart is an ordinary expectation. Although its legality is debated at the level of “immorality” in different legal systems, it is possible to “assign” the unopened-purpart in Turkish law. In addition, the future heir may also renounce his purpart. After the opening of the inheritance, a separate legal regime is provided for the assignment of purpart. The subject of this study is the approach of the decisions of the Court of Cassation to such legal transactions concerning the purpart.
The law of inheritance has its own specific legal regime. It is inevitable that the disputes in this unique regime of legal transactions, which is limited by the “numerus clausus”, are also characterised by their consequences. However, judicial decisions reveal that the legal boundaries are exceeded in the classification of legal transactions to which the purpart is subject. The purpose of this study is to address the problem of the characterisation of legal transactions involving purpart in the light of the Court of Cassation’s decisions.

Anahtar Kelimeler

Assignment of Unopened-purpart, Renunciation of Inheritance, Assignment of Opened-purpart, Portion of the Inheritance, Heirship title.

Kaynakça

• Akkanat, Halil. Ölümün Özel Hukuk İlişkilerine Etkisi. İstanbul: Filiz Kitabevi, 2004.
• Akkanat, Halil. Medeni Hukukun Uygulanmasında Yöntem. İstanbul: Filiz Kitabevi, 2024.
• Antalya, Gökhan. Mirastan Feragat Sözleşmesi. İstanbul: Alkım Yayınevi, 1999.
• Antalya, Gökhan ve İpek Sağlam. Miras Hukuku. İstanbul: Seçkin Yayıncılık, 2021.
• Ayan, Mehmet ve Nurşen Ayan. Miras Hukuku. Ankara: Adalet, 2023.
• Aydıncık-Midyat, Şirin. “Evlenmeden Önce Mirastan Feragat Sözleşmesi Yapılabilir mi?.” İMHFD 8, S. 1 (Mart 2023): 211-237.
• Aydıncık-Midyat, Şirin. “Açılmamış Miras Payı Üzerindeki İşlemlere İlişkin Yargıtay Uygulaması.” İçinde Medeni Hukuk Alanındaki Güncel Yargıtay Kararlarının Değerlendirilmesi Cilt IV: Miras Hukuku, ed. Baki İlkay Engin, 149-175. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2023.
• Ayiter, Kudret. Medeni Hukukta Tasarruf Muameleleri. Ankara: İstiklal Matbaacılık ve Gazetecilik Kollektif Ortaklığı, 1953.
• Ayiter, Nuşin. Türk Medenî Kanunu ve Borçlar Kanununda Elbirliği Ortaklıkları (İştirak Halinde Mülkiyet). Ankara: Yeni Desen Matbaası, 1961.
• Bıçakçı, Levent. Mirastan Feragat Sözleşmesi. İstanbul: Kazancı Hukuk Yayınları, 1999.
• Bolatoğlu, Bolat. Miras Açıldıktan Sonra Miras Hakkının Devri Sözleşmesi. İstanbul: Kazancı Hukuk Yayınları, 1984.
• Bosshardt, Martina. OFK-Orell Füssli Kommentar, ZGB-Schweizerisches Zivilgesetzbuch. Zürich: Orell Füssli Verlag, 2021.
• Çabri, Sezer. Miras Hukuku Şerhi Cilt-I. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2022.
• Çabri, Sezer. Miras Hukuku Şerhi Cilt-III. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2022.
• Çakırca, S. İrem. “Miras Payının Devri Sözleşmeleri.” İçinde Prof. Dr. Hüseyin Ülgen’e Armağan, C. II, ed. Abuzer Kendigelen, 1819-1846. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2007.
• Dural, Mustafa ve Turgut Öz. Türk Özel Hukuku Cilt IV-Miras Hukuku. İstanbul: Filiz Kitabevi, 2023.
• Dural, Mustafa ve Suat Sarı. Türk Özel Hukuku Cilt I-Temel Kavramlar ve Medeni Kanunun Başlangıç Hükümleri. İstanbul: Filiz Kitabevi, 2023.
• Dural, Mustafa. Miras Sözleşmeleri. İstanbul: Fakülteler Matbaası, 1980.
• Löhnig, Martin ve Philipp S. Fischinger. Erbrecht. München: C.H. Beck, 2022.
• Nomer, Halûk Nami. Beklenen Haklar Üzerindeki Tasarrufların Hukuki Sonuçları. İstanbul: Beta, 2023.
• Nomer, Halûk Nami ve Mehmet Serkan Ergüne. Eşya Hukuku. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2023.
• Oğuzman, M. Kemal. Miras Hukuku. İstanbul: Filiz Kitabevi, 1995.
• Özakman, Cumhur. Miras Payının Devrine İlişkin Sözleşmeler. İstanbul: Kazancı Hukuk Yayınları, 1984.
• Öztan, Bilge. Miras Hukuku. Ankara: Yetkin Yayınları, 2023.
• Piotet, Paul. Schweizerisches Privatrecht, Band IV/1: Erbrecht erster Halbband. Basel: Helbing & Lichtenhahn, 1978.
• Ruhwinkel, Sebastian. Münchener Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch Band 3: Schuldrecht-Allgemeiner Teil II. München: C.H. Beck, 2022.
• Sarıkaya, Murat. “Miras Payının Devrine Yönelik Sözleşmelerin Konu Unsuru Bakımından İncelenmesi.” DEÜHFD 24, S.2 (2022): 805-832.
• Schmid, Jörg, Hubert Stöckli ve Frederic Krauskopf. Schweizerisches Obligationenrecht Besonderer Teil. Zürich/Basel/Genf: Schulthess, 2021.
• Serozan, Rona ve Baki İlkay Engin. Miras Hukuku. İstanbul: Seçkin, 2022.
• Serozan, Rona. Medeni Hukuk Genel Bölüm-Kişiler Hukuku. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2022.
• Tuor Peter ve Vito Picenoni. Berner Kommentar-Kommentar zum schweizerischen Privatrecht, Band III: Das Ebrecht Art. 457-640 ZGB. Bern: Stämpfli Verlag, 1966.
• Wegerhoff, Stefan. Münchener Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 11: Erbrecht. München: C.H. Beck, 2022.
• Weimar, Peter. Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Das Erbrecht, BK-Berner Kommentar. Bern: Stämpfli Verlag, 2009.
• Yıldırım, M. Fadıl. “Beklenen (Açılmamış Bir Terekedeki) Miras Hakkının Devri.” Yargıtay Dergisi 21, S. 1-2 (Ocak-Nisan 1995): 109-144.
• Yıldırım, M. Fadıl. “Beklenen (Açılmamış Bir Terekedeki) Miras Hakkının Devri (II).” Yargıtay Dergisi 21, S. 3 (Temmuz 1995): 278-293.
• Yılmaz, Süleyman. Medeni Hukuk Cilt IV-Miras Hukuku. Ankara: Yetkin Yayınları, 2024.
• Yılmaz, Süleyman. Miras Hukuku Davaları. Ankara: Yetkin Yayınları, 2024.