Tazminat Komisyonunun Yapısı ve Makul Süre Bakımından Yapacağı İncelemenin Medeni Usul Hukuku Açısından Değerlendirilmesi

Yıl 2024, Cilt: 73 Sayı: 3, 1933 - 1978, 31.10.2024

İsmet Mazlum

https://doi.org/10.33629/auhfd.1462341

Öz

Yargı sistemimizdeki çeşitli nedenlerle, davaları makul sürede tamamlanamayan kişiler, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) başvurarak, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin (AİHS) adil yargılamayı düzenleyen 6’ncı maddesinin ihlal edildiğini ileri sürmektedirler. Yapılan başvuralar nedeniyle, AİHM tarafından ülkemiz aleyhine verilmiş çok sayıda ihlal kararı bulunmaktadır. Bu ihlal kararları nedeniyle, ülkemiz her yıl önemli miktarlarda tazminat ödemek zorunda kalmaktadır. AİHM’ne yapılan bu başvuruların azaltılması amacıyla 09/01/2013 tarihli 6384 sayılı, “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesı̇ne Yapılmış Bazı Başvuruların Tazmı̇nat Ödenmek Suretı̇yle Çözümüne Daı̇r Kanun” ile “İnsan Hakları Tazminat Komisyonu” kurulmuş, 02/03/2024 tarihli ve 7499 sayılı Kanunun 23’üncü maddesiyle bu Kanunun adı “Tazminat Komisyonunun Görevleri ile Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Kanun” şeklinde değiştirilmiştir. Bu Kanun ile kurulmuş olan tazminat komisyonu, ceza hukuku kapsamındaki soruşturma ve kovuşturmalar ile özel hukuk ve idare hukuku kapsamındaki yargılamaların makul sürede sonuçlandırılmadığı iddiasıyla manevi tazminat, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 142’nci maddesinin ikinci fıkrasına göre koruma tedbirleri nedeniyle oluşan maddi ve manevi her türlü zararın tazmini talebiyle yapılan müracaatları karara bağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Anayasa Mahkemesi, Tazminat Komisyonu, Makul Süre, Maddi-Manevi Tazminat

Kaynakça

• Ahtıhan, Canan. “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Türk Ceza Hukukunda Adil Yargılanma Hakkı Bağlamında Makul Sürede Yargılanma İlkesi.” Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, 2009.
• Akbulut, Olgun. “Adil Yargılanma Hakkı.” İçinde Prof. Dr. Kemal Oğuzman’a Armağan, ed. Nami Barlas, Abuzer Kendigelen, Suat Sarı, 175-208. İstanbul: 2002.
• Akkurt, Kemal. “AİHM Kararları Işığında Adil Yargılanma Hakkında Makul Süre.” Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, 2012.
• Aktepe Artık, Sezin. Medeni Usul Hukukunda Adil Yargılanma Hakkı. Ankara: Seçkin, 2014.
• Akyılmaz, Bahtiyar. “Yargı Kararlarının Yerine Getirilmemesinden Doğan Sorumluluk.” Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 11, 1-2 (2007): 449-469.
• Alangoya, Yavuz, Kamil Yıldırım ve Nevhis Deren Yıldırım. Medeni Usul Hukuku. İstanbul: Beta, 2011.
• Alpaslan, Mehmet Emin. Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru ve Kararların Medeni Usul Hukukuna Etkileri. İstanbul: On İki Levha, 2023.
• Alpaslan, Mehmet Emin. “Makul Sürede Yargılanma Hakkı İhlalleri Nedeniyle İnsan Hakları Tazminat Komisyonu’na Müracaat Yolu Hakkında 7499 Sayılı Kanun ile Yapılan Değişikliklerin Medeni Usul Hukuku Açısından Değerlendirilmesi,” Terazi Hukuk Dergisi 214 (2024): 10-18.
• Arslan, Ramazan. Medeni Usul Hukukunda Yargılamanın Yenilenmesi Ankara: Turhan Kitabevi, 1977.
• Arslan, Ramazan. Medeni Usul Hukukunda Dürüstlük Kuralı. Ankara: Sevinç Matbaası, 1989.
• Arslan, Ramazan, Ejder Yılmaz, Sema Taşpınar Ayvaz ve Emel Hanağası. Medeni Usul Hukuku. Ankara: Yetkin, 2023.
• Atalı, Murat, İbrahim Ermenek ve Ersin Erdoğan. Medeni Usul Hukuku. Ankara: Yetkin, 2020.
• Başar, M. Onur. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Çerçevesinde Makul Sürede Yargılanma Hakkı. İstanbul: On İki Levha, 2008.
• Berkhan, İhsan. “Adil Yargılanma Hakkı.” İstanbul Barosu Dergisi 86, 5 (2012): 319-325.
• Bilgin, Hüseyin. “İnsan Hakları Tazminat Komisyonu.” Terazi Hukuk Dergisi 8, 84 (Ağustos 2013): 80-85.
• Bozkurt, Enver ve Mehmet Özcan. “Subsidiarite İlkesi ve Avrupa Birliği Bütünleşme Sürecine Etkisi Üzerine Bir Değerlendirme.” Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 6, 1 (2001): 1-21.
• Budak, Ali Cem ve Varol Karaaslan. Medeni Usul Hukuku. Ankara: Adalet, 2018.