KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ’NİN (KKTC) TÜRK DEVLETLERİ TEŞKİLATI’NDAKİ GÖZLEMCİ ÜYE STATÜSÜNÜN ULUSLARARASI HUKUK AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2024, Cilt: 73 Sayı: 4, 2281 - 2326, 11.03.2025

Tuğçe İsayev

https://doi.org/10.33629/auhfd.1470893

Öz

Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin dağılmasının ardından bağımsız olan Türk Devletleri güçlü manevi bağlarından hareketle ve kendileri için bir çatı örgüt kurmak amacıyla zirveler düzenlemiştir. Zirvelerin sonucunda bir anlamda aşamalı bir şekilde Türk Devletleri Teşkilatı kurulmuştur. Türk Devletleri Teşkilatı üye devletlerin egemen eşitliğine dayanan, üye devletler arasında pek çok konuda iş birliğini sağlamayı hedefleyen bir uluslararası örgüttür. Türk Devletleri Teşkilatı’nın üyeleri: Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Özbekistan’dır. Macaristan, Türkmenistan ve KKTC devletleri ise Türk Devletleri Teşkilatı’nda gözlemci üye statüsüne sahiptir. Bu çalışmanın hedefi, KKTC’nin Türk Devletleri Teşkilatı’ndaki gözlemci üye statüsünü uluslararası hukuk açısından incelemektir. KKTC’nin Türk Devletleri Teşkilatı’nda gözlemci üye olmasının sebeplerinden biri örgüte üye devletler arasında henüz KKTC’yi devlet olarak tanımayanların bulunmasıdır. KKTC’nin gözlemci üye olmasının bir başka sebebi ise KKTC’nin mevcut üye devletlerle ortak değerleri paylaşan bir Türk Devleti ve Türk dili konuşan ülkelerden biri olması bu sebeple, örgüt dışında bırakılmak istenmemesi hatta tam aksine KKTC ile örgüt arasında yakın bir iş birliği ilişkisi kurulmak istenmesidir. Bu çalışma ile ulaşılan sonuca göre, KKTC gözlemci üye olarak Türk Devletleri Teşkilatı’nın çalışmalarına ve etkinliklerine katılma imkanına sahiptir. Bununla birlikte, KKTC’nin Türk Devletleri Teşkilatı’nın karar alma süreçlerine katılma, bu süreçlerde oy kullanma hakkı yoktur.

Anahtar Kelimeler

Uluslararası örgütler, tam üyelik, gözlemci üye statüsü, Türk Devletleri Teşkilatı, KKTC.

Kaynakça

• Amirbek, Aidarbek, Almasbek Anuarbekuly ve Kanat Makhanov. “Türk Dili Konuşan Ülkeler Entegrasyonu: Tarihsel Geçmişi ve Kurumsallaşması.” Ankasam Bölgesel Araştırmalar Dergisi 1, no. 3 (2017): 164-204.
• Archer, Clive. International Organizations. London New York: Routledge, 2001. Armstrong, David, Lorna Lloyd ve John Redmond. International Organisation in World Politics. London: Red Globe Press, 2004.
• Aslantaş, Aybüke. “Küreselleşmede Bölgesel Örgüt İş Birliği Mekanizması Çerçevesinde Türk Devletleri Teşkilatı.” Yüksek Lisans Tezi, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, 2023.
• Ateş, Davut. Uluslararası Örgütler Devletlerin Örgütlenme Mantığı. Bursa: Dora Yayıncılık, 2021.
• Azarkan, Ezeli. Uluslararası Hukukta Devletlerin Tanınması (Slovenya, Hırvatistan ve Bosna-Hersek). Ankara: Adalet Yayınevi, 2008.
• Azizov, Mushfig. “Significance of Organization of Turkic States: Rising Polticial and Economic Potential of the Organization.” Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi, 2023.
• Baghırov, Orkhan. “The Organization of Turkic States’ Economic Potential and Cooperation Prospects among its Members.” Perceptions Journal of International Affairs 27, no. 1 (2022): 53-73.
• Başak, Cengiz. Uluslararası Örgütler. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2012.
• Başlar, Kemal. Uluslararası Hukukta Hükümet Dışı Kuruluşlar. Ankara: Nobel Yayıncılık, 2005.
• Bayani, Sarah. International Legal Responsibility of International Organizations in the ILC Draft Articles and Beyond. Göttingen: Göttingen University Press, 2022. Bircan, Murat. “Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi (Türk Keneşi) Üzerine Yapısal ve İşlevsel Bir Değerlendirme.” Yüksek Lisans Tezi, Niğde Ömer Halis Demir Üniversitesi, 2021.
• Blokker, Neils. “International Organizations and Their Member.” International Organizations Law Review, no. 1 (2004): 139-162.
• Boas, Gideon. Public International Law. Cheltenham: Edward Elgar, 2012.
• Bozkurt, Enver, Yasin Poyraz ve Selcen Erdal. Devletler Hukuku. Ankara: Yetkin Yayıncılık, 2021.
• Brownlie, Ian. Principles of Public International Law. New York: Oxford University Press, 2002.