ANAYASAL KİMLİK KAVRAMI ve TÜRKİYE ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2024, Cilt: 73 Sayı: 4, 2327 - 2378, 11.03.2025

Zeynep Özkan

https://doi.org/10.33629/auhfd.1510102

Öz

Anayasal kimlik, henüz anlamı üzerinde uzlaşı olmayan; ancak ulusal ve ulusalüstü mahkeme içtihatlarında çeşitli nedenlerle yer verilen tartışmalı bir kavramdır. Kavramın iki farklı anlamı, Michel Rosenfeld ve Gary Jacobsohn tarafından ortaya konulmuştur. Kavramı açıklamada Rosenfeld, bir anayasal özne olarak halkın kimliğine odaklanırken; Jacobsohn daha çok anayasanın kimliğine odaklanmıştır. Rosenfeld’e göre, anayasal kimlik, bir ulusun/halkın anayasa ile ifade edilen, belirlenen ve şekillendirilen özel, inşa edilmiş, kolektif kimliğidir. Jacobsohn’a göre, anayasal kimlik, bir ulusal düzende anayasal gelişimi ve değişimi açıklamak için kullanılan bir araçtır. Bu çalışmada anayasal kimliğin farklı tanımlamalarının yanı sıra, Mahkeme içtihatlarındaki kullanımlarından hareketle, kavramın üstlendiği düşünülen işlevlerine ve özel öneminden dolayı Avrupa Birliği (AB) anayasal kimliğine de yer verilmektedir. Teorik çerçevenin aktarımının ardından Türkiye üzerine de bir değerlendirme yapılmaya çalışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Anayasal Kimlik, Anayasal Kimliğin İşlevi, AB Anayasal Kimliği, Türkiye’de Anayasal Kimlik.

Kaynakça

• AYM, E. 1970/1 K. 1970/31 Kt. 16.6.1970 AYM Kararlar Dergisi Sayı 8.
• AYM, E. 1970/53. K. 1971/76 Kt. 21.10.1976 AYM Kararlar Dergisi Sayı 10.
• AYM, E. 1986/11 K. 1986/26 Kt. 4.11.1986 AYM Kararlar Dergisi Sayı 22.
• AYM, E. 1989/1. K. 1989/12 Kt. 7.3.1989 AYM Kararlar Dergisi Sayı 25.
• AYM, E. 2008/16 K. 2008/116 Kt . 5.6.2008 AYM Kararlar Dergisi Sayı 45, Cilt 2.
• AYM, E. 2012/65 K. 2012/128 Kt. 20.9.2012 AYM Kararlar Dergisi Sayı 50 Cilt 2.
• AYM, Siyasi Parti Kapatma, E. 1971/1 K. 1971/1 Kt. 20.5.1971 AYM Kararlar Dergisi Sayı 9.
• AYM, Siyasi Parti Kapatma, E. 1983/2 K. 1983/2 Kt. 25.10.1983 AYM Kararlar Dergisi Sayı 20.
• AYM, Siyasi Parti Kapatma, E. 1993/1 K. 1993/2 Kt. 23.11.1993 AYM Kararlar Dergisi Sayı 30 Cilt 2.
• AYM, Siyasi Parti Kapatma E. 1997/1 K. 1998/1 Kt. 16.1.1998 AYM Kararlar Dergisi Sayı 34 Cilt 2
• AYM, Siyasi Parti Kapatma, E. 1999/2 K. 2001/2 Kt. 22.6.2001 AYM Kararlar Dergisi Sayı 37 Cilt 2
• AYM, Bireysel Başvuru No: 2014/256 25.6.2014
• AB Adalet Divanı Karar: ECJ, Commission v. Poland, C-619/18 R, Order of the Court, 17.12.2018; AB Adalet Divanı Karar: ECJ, Commission v. Poland, C619/18, Judgment of the Court, 24.06.2019
• Almanya Federal Anayasa Mahkemesi Kararı, BVerfGE 73, 339 2 BvR 197/83 Solange II (22 October 1986). E.T:19.4.2023
• Fransız Anayasa Konseyi Decision no. 2004-496 DC of 29 July 2004.