Uygulamadan Örneklerle Eski ve Yeni Vakıflarda Amaç Değişikliği

Yıl 2024, Cilt: 73 Sayı: 4, 2877 - 2923, 11.03.2025

Meryem Solmaz Bilici

https://doi.org/10.33629/auhfd.1514881

Öz

Vakıflarda amaç unsuru önem arz eder. Zira amaç, yerleşik Yargıtay uygulamasında da ifade edildiği üzere, vakfın tanımında yer alan ve vakfın faaliyet alanını ve sınırlarını belirleyen en temel unsurdur. Amaç unsurunun önemi, vakfın kurulmasından sonra amaçta yapılacak değişikliklerin de belirli ve sıkı bir prosedüre tabi olması sonucunu doğurmaktadır. Her ne kadar bu prensip hem eski hem yeni vakıflar için söz konusu olsa da mevzuatta öngörülen amaç değişikliği prosedürü iki vakıf türü için farklılık arz etmektedir. Yeni vakıflar açısından amaç değişikliği TMK md. 113 hükmüne uygun olarak gerçekleştirilebilirken eski vakıflar açısından Vakıflar Kanunu md. 14 uygulanır. Buna göre eski vakıflarda amaç değişikliği Vakıflar Meclisi kararı ile yapılırken yeni vakıflar açısından vakıf yönetiminin veya Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün tek başına amacı değiştirebilmesi mümkün değildir. Zira amaç değişikliğinin mahkemece tescili zorunludur. Şekli prosedürün yanı sıra vakıflarda amaç değişikliği için objektif ve sübjektif kriterlerin sağlanması da aranmaktadır, aksi takdirde değişiklik talebi mahkemece reddedilmektedir. Bu çalışmada; amaç değişikliği için mevzuatta ve literatürde aranan şekle ve esasa ilişkin şartlar, Yargıtay’ın örnek kararları üzerinden incelenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Vakıfta amaç, Eski vakıf, Yeni vakıf, Amaç değişikliği, Tescil talebi.

Kaynakça

• Akbıyık, Cem. “Vakfın Kendiliğinden Sona Ermesi ve Tasfiyesi ile İlgili Yargıtay Kararlarının Değerlendirilmesi.” İçinde Medeni Hukuk Alanındaki Güncel Yargıtay Kararlarının Değerlendirilmesi Sempozyumları Cilt III - Dernekler ve Vakıflar. Ed. Baki İlkay Engin. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2021.
• Akbulut, Pakize Ezgi. Vakıf Senedinin Tamamlanması ve Değiştirilmesi. İstanbul: On İki Levha Yayınları, 2022.
• Akgündüz, Ahmet. İslâm Hukukunda ve Osmanlı Tatbikatında Vakıf Müessesesi. İstanbul: Osmanlı Araştırmaları Vakfı Yayınları, 2013.
• Akipek, Jale, Turgut Akıntürk ve Derya Ateş. Türk Medeni Hukuku Başlangıç Hükümleri: Kişiler Hukuku. İstanbul: Beta Yayıncılık, 2022.
• Akman, Ahmet. “Ali Haydar Efendi’de Vâkıfın Şartları (Şart-ı Vâkıf).” Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 26, S. 3 (2018): 45-86.
• Akman, Ahmet. Eski Vakıflar Hukuku ve İdaresi. Ankara: Adalet Yayınevi, 2019.
• Akünal, Teoman. Türk Medeni Hukukunda Tüzel Kişiler. İstanbul: Filiz Kitabevi, 1988.
• Akyıldız, Ali. “Vakfın Kuruluşunda Amaç ve Malvarlığı Denetimi ile Vakıflarda Dernekleşme Eğilimi Problemi.” Vakıflar Dergisi, S. 26 (1997): 411-426.
• Ayan, Mehmet, ve Nurşen Ayan. Kişiler Hukuku. İstanbul: Adalet Yayınevi, 2023.
• Aydın, Mehmet Akif. Türk Hukuk Tarihi. İstanbul: Beta Yayınları, 2021.
• Aydos, Oğuz Sadık. “Vakfın Sona Ermesi.” İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 4, S. 1 (2016): 129-54.
• Aykul, Ömer. Yeni Vakıflar Hukuku. İstanbul: Seçkin Yayınları, 2019.
• Ballar, Suat. Yeni Vakıf Hukuku 1. İstanbul: Der Yayınları, 2020.
• Başpınar, Sena. Mülhak Vakıflar. Ankara: Adalet Yayınevi, 2024.
• Baysal, Başak, ve Sadife Karataş Kural. Yeni Vakıflar İçin Yasal Mevzuat Rehberi. İstanbul: Tüsev Yayınları, 2020.
• Berki, Ali Himmet. Vakıflar – İkinci Kitap (Medeni Kanunda “Te’sis” ve Vakıflar Kanunu Hükümleri). Ankara: Nur Matbaası, 1950.
• Çevik, Kemal. “Mazbut Vakıfların Tüzel Kişiliği ve Vakıf Üniversitelerine Kurucu Üye Olma Ehliyetleri.” Vakıf Haftası Dergisi, S. 7 (1990): 103-115.
• Çilingir, Hamdi. “Hanefi Vakıf Hukukunda Gaye Unsuru.” Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2014.
• Dağcı Çoşğun, Öznur. “Evkaf-ı Hümayun Nezaretinden Vakıflar Genel Müdürlüğüne: Vakıflarda Denetim.” Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2018.
• Demir, İlhan. Yeni Vakıfların Temel Kitabı. Ankara: 2005.
• Doğan, Murat. Vakıflarda Mal Varlığı. Ankara: Seçkin Yayınevi, 2000.
• Dural, Mustafa ve Tufan Öğüz. Türk Özel Hukuku - Cilt II: Kişiler Hukuku. İstanbul: Filiz Kitabevi, 2022.