The Withdrawal of the Declaration of Intent to Establish a Foundation

Yıl 2025, Cilt: 74 Sayı: 2, 999 - 1048, 19.09.2025

Özkan Özyakışır , Kemal Erdoğan

https://doi.org/10.33629/auhfd.1631993

Öz

Throughout history, people have felt the need for coexistence and solidarity to realise various objectives. Because real persons have a limited lifespan and power. This situation has been effective in the emergence of legal personality. Foundations, as a legal entity, are formed by dedicating property and rights to a specific and permanent purpose. In Turkish law, foundations are established on the declaration of the founder's will to establish a foundation through an inter vivos transaction or a testamentary disposition. However, the foundation gains legal personality later, through registration in the registry kept before the court.
After the declaration of the will to establish a foundation, the declarant may renounce his/her will. Indeed, the founder may refrain from making the application required for the registration of the foundation in the registry before the court, despite the declaration of his will. After the declaration of the will, but while the foundation has not yet acquired legal personality, it is a matter of debate whether the declarant can withdraw the declaration of the will to establish a foundation. In our study, this debate has been analysed and evaluated within the framework of the doctrine and judicial decisions, and a solution has been proposed.

Anahtar Kelimeler

Legal entity , foundation , formation of a foundation , withdrawal , acquisition of legal perso-nality by the foundation.

Vakıf Kurma İşleminin Geri Alınması

Öz

İnsanlar, çeşitli amaçları gerçekleştirmek için tarih boyunca bir arada bulunma ve dayanışma ihtiyacı hissetmişlerdir. Zira gerçek kişiler, sınırlı bir ömre ve kısıtlı bir güce sahiptirler. Bu durum, tüzel kişilik müessesesinin ortaya çıkmasında etkili olmuştur. Tüzel kişilerin bir örneği olarak vakıflar, mal ve hakların belirli ve sürekli bir amaca özgülenmesiyle oluşmaktadır. Türk hukukunda vakıflar, vakfedenin, vakıf kurma iradesini sağlararası işlemle veya ölüme bağlı tasarrufla açıklaması sonucunda kurulur. Ancak vakfın tüzel kişilik kazanması, daha sonraki bir zamanda, mahkeme nezdinde tutulan sicile tescil ile gerçekleşir.
Vakıf kurma iradesinin beyanından sonra, beyan sahibi, vakıf kurma isteğinden vazgeçebilir. Nitekim vakfeden, iradesini beyan etmiş olmasına rağmen, vakfın mahkeme nezdinde tutulan sicile tescili için gerekli olan başvuruyu yapmaktan kaçınabilir. Bu hâlde, vakıf kurma iradesinin beyanından sonra; fakat vakıf henüz tüzel kişilik kazanmamışken beyan sahibinin, vakıf kurma işlemini geri alıp alamayacağı tartışma konusu olmaktadır. Çalışmamızda söz konusu tartışma, öğreti ve yargı kararları çerçevesinde ele alınıp değerlendirilmiş ve çözüm önerisi getirilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tüzel kişi , vakıf , vakıf kurma işlemi , geri alma , vakfın tüzel kişilik kazanması.

Etik Beyan

Makalenin yazımında yazarların katkı payı oranı, yarı yarıya (%50/%50)’dir. Yazarların makaleye katkısı, makalenin bütününe (tamamına) yaygındır.

Kaynakça

• Akipek Öcal, Şebnem. “Türk Medeni Kanunu Hükümlerine Göre Kurulan Vakıflarla İlgili Mevzuattaki Değişiklikler ve Yenilikler.” Kadir Has Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 4, no. 1 (2016): 13-19. https://www.jurix.com.tr/article/7598?u=0&c=0.
• Akipek, Jale G., Turgut Akıntürk ve Derya Ateş. Türk Medenî Hukuku, Birinci Cilt, Başlangıç Hükümleri, Kişiler Hukuku. Beta, 2022.
• Akman, Ahmet. “Eski Vakıflar Hukuku Bağlamında Vakıf Müessesesi ve Günümüzdeki Etkileri.” Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 26, no. 2 (2018): 189-224. https://doi.org/10.15337/suhfd.445238.
• Akünal, Teoman. Türk Medenî Hukukunda Tüzel Kişiler. Filiz Kitabevi, 1988.
• Antalya, O. Gökhan ve İpek Sağlam. Marmara Hukuk Yorumu, Cilt: III, Miras Hukuku. Seçkin Yayıncılık, 2021.
• Arbek, Ömer. Miras Hukukunda Ölüme Bağlı İşlemlerde İrade Serbestisi Sınırları ve Müeyyidesi. Yetkin Yayınları, 2007.
• Arıöz Bozkuş, Ahsen. “Genel Esaslarıyla Türk Hukuku’nda Vakıf Müessesesi ve Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları.” Sosyal Yardım Uzmanlık Tezi, T.C. Başbakanlık Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğü, 2009.
• Atalı, Murat, İbrahim Ermenek ve Ersin Erdoğan. Medenî Usûl Hukuku. Yetkin Yayınları, 2022.
• Ayan, Mehmet ve Nurşen Ayan. Kişiler Hukuku. Adalet Yayınevi, 2022.
• Ayan, Mehmet. Miras Hukuku. Adalet Yayınevi, 2020.
• Aybay, Aydın. Miras Hukuku Dersleri. T.C. Maltepe Üniversitesi Yayınları, 2002.
• Aydos, Oğuz Sadık. “Vakfın Sona Ermesi.” İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 4, no. 1 (2013): 129-154. https://dergipark.org.tr/tr/pub/inuhfd/issue/22407/239827.
• Ayiter, Nûşin ve Ahmet M. Kılıçoğlu. Miras Hukuku. Savaş Yayınları, 1993.
• Ballar, Suat. Yeni Vakıflar Hukuku, Cilt 1. Der Yayınları, 2020.
• Baygın, Cem ve Ahmet Nar. Medeni Hukuk Dersleri-I, Başlangıç Hükümleri ve Kişiler Hukuku. Yetkin Yayınları, 2023.
• Berki, Şakir. “Vakıflar.” Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 38, no. 1 (1981): 133-164. https://doi.org/10.1501/Hukfak_0000000808.
• Çabri, Sezer. Miras Hukuku Şerhi (TMK m. 495-574), Cilt-I. On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2022.