Aklın Hazzı lbn Kemmûne’de Bilgi Teorisi

Yıl 2006, , 261 - 264, 01.04.2006

Hülya Alper

https://doi.org/10.1501/Ilhfak_0000000033

Öz

Ýslâm Felsefesi üzerinde yapýlan çalýþmalar genellikle Ýbn Rüþd ve öncesi etrafýnda yoðunlaþmakta, daha sonraki dönemde yaþayan düþünürler hakkýnda ise yeterli sayýda araþtýrmalar bulunmamaktadýr. Bu genel hüküm Ýbn Sînâ sonrasý felsefî gelenekte önemli ve etkin bir yeri olan Ýbn Kemmûne için de geçerlidir. Hem batý hemde doðuda bu filozof üzerine yapýlan incelemelerin tamamý birkaç çalýþma ile sýnýrlý kalmakta, onun felsefî sisteminin bütünüyle aydýnlatýlabilmesi için, ana kaynaklar üzerinde çok yönlü ve detaylý araþtýrmalara ihtiyaç duyulmaktadýr. Ömer Mahir Alper bu kitapta Ýbn Kemmûne’nin matbu ve yazma tüm eserlerine dayanarak onun bilgi teorisini ortaya koymakla Ýslâm Felsefesi Tarihi çalýþmalarýna önemli bir katký saðlamýþ olmaktadýr. Üstelik Ýbn Kemmûne yaþadýðý dönemin felsefe anlayýþýna uygun bir þekilde bilgi teorisini müstakil bir disiplin olarak deðil psikoloji, mantýk, kozmoloji ve ontoloji içinde, onlarla baðlantýlý bir þekilde ele almýþtýr. Dolayýsýyla bu eserde filozofun bilgi teorisi, modern epistemoloji baðlamýnda yeniden kurgulanmaktadýr. Yazar, bu eseri, epistemolojisini konu edindiði filozofun temel yaklaþýmýna iþaret edecek bir þekilde “Aklýn Hazzý” olarak isimlendirir. Kitabýn baþýna konulan epigrafta ifade edildiði gibi Ýbn Kemmûne’ye göre “Gerçek haz, aklýn hazzýdýr; bu da ruhun gerçek yetkinliði demektir. Zira akýldýr, ruhun gerçek yetkinleþtiricisi.” 

Anahtar Kelimeler

Aklın, Hazzı, lbn Kemmûne