Türkiye’den Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne Başvuruda İç Hukuk Yolu Olarak Anayasa Şikayeti

Yıl 2016, Cilt: 1 Sayı: 2, 33 - 50, 14.12.2016

Sevtap Yokuş

Öz

Avrupa
İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) çerçevesinde bireysel başvuru
için iç hukuk yollarının tüketilmesi koşulu aranmaktadır.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), hukuk yollarının etkisiz
olması gibi bazı durumlarda iç hukuk yollarının tüketilmesi
koşulunu aşabilmektedir. 1990’lı yıllarda olağanüstü hal
uygulamalarından doğan hak ihlalleri nedeniyle Türkiye’den
yapılan başvurularda, iç hukuk yollarının tüketilmesi koşulu,
iç hukuk yollarının etkisiz olduğu gerekçesiyle aşılmıştı.

Türkiye’den
AİHM’e çok sayıda ihlal kararıyla sonuçlanan başvurunun
olması, anayasa şikayeti yolunun kabulünü sağladı. Gerçekten
de Türkiye’de anayasa şikayeti yolunun kabulündeki temel amaç,
AİHM’e gidişi en aza indirmekti. Anayasa şikayetinin, Türkiye’de
etkili bir iç hukuk yolu olduğunun AİHM tarafından kabulü, bu
yolun başarısı için zorunludur. AİHM, şu ana kadar, anayasa
şikayetini etkili bir iç hukuk yolu olarak gördü. Ancak,
Türkiye’deki güncel gelişmeler hak ihlallerini gidermede Anayasa
Mahkemesi’nin yetersiz kaldığını göstermektedir. Bu nedenle,
anayasa şikayetinin etkili bir iç hukuk yolu olarak kabulünün
süreceğine şüpheyle bakılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS), Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), anayasa şikayeti, olağanüstü hal uygulamaları

Kaynakça

• Rıza Türmen, “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin İç Hukukumuza Etkisi,” Anayasa Yargısı 17 (2000): 37.