Yeme Tutumları ile Öz Şefkat Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 1, 95 - 114, 28.06.2024

Ecem Kıran , Yaren Erdoğdu , Naci Can Sümengen

https://doi.org/10.62393/aurum.1472141

Öz

Toplumda yeme tutumlarındaki bozulma ve yeme bozukluklarının gün geçtikçe yaygınlığı artmaktadır. Diğer pek çok psikopatoloji ile de komorbid olmasının yanı sıra yeme bozuklukları mortalite oranı en yüksek psikopatoloji grubudur ve bu açıdan incelenmesi en önemli psikopatolojiler arasındadır. Bu araştırmanın amacı, yeme tutumları ile öz şefkat arasındaki ilişkinin incelenmesi ve bu ilişkinin kronik ve psikolojik rahatsızlıklar açısından değerlendirilerek klinik olmayan örneklemde yaygınlığının araştırılmasıdır. Araştırmada kolayda örnekleme ile 18-65 yaş arası toplam 145 katılımcıdan toplanan veriler kullanılmıştır. Veri toplama araçları olarak Demografik Bilgi Formu, Öz Şefkat Ölçeği Kısa Formu (ÖŞÖ-KF) ve Yeme Tutum Testi (YTT-40) kullanılmıştır. Katılımcılardan toplanan verilerin analizinde Pearson Korelasyon Analizi ve Bağımsız Örneklemler t testi kullanılmıştır. Bu yapılan analizler doğrultusunda bozulmuş yeme tutumları ile öz şefkat düzeyleri arasında anlamlı derecede negatif bir ilişki olduğu bulunmuştur. Buna ek olarak, yapılan diğer analizlerde psikolojik bir rahatsızlık tanısı almış olan katılımcıların öz şefkat düzeylerinin anlamlı derecede düşük olduğu, kronik bir rahatsızlığı olan katılımcıların ise olmayan katılımcılara kıyasla anlamlı derecede bozulmuş yeme tutumlarına sahip olduğu tespit edilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgular ilgili alanyazın çerçevesinde tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yeme Tutumları, Yeme Bozuklukları, Öz Şefkat

Etik Beyan

Bu çalışmada Altınbaş Üniversitesi Bilimsel Araştırma ve Yayın Etik Kurulu’ndan (Toplantı Karar Sayısı ve Tarihi: 2024/04 - 01.02.2024) gerekli onay alınmış olan yüksek lisans tezine ait verilerin bir kısmı kullanılmıştır.

Examining the Relationship Between Eating Attitudes and Self-Compassion Abstract

Öz

Progressively there is an increase in the prevalence of disordered eating attitudes and eating disorders in the society. In addition to being comorbid with many other psychopathologies, eating disorders are the psychopathology group with the highest mortality rate and are among the most important psychopathologies to be examined in this respect. The main aim of this research is to examine the relationship between eating attitudes and self-compassion and to investigate the prevalence of this relationship in a non-clinical sample by evaluating it in terms of chronic and psychological disorders. In the study, convenience sampling was used for the data collection and data was collected from a total of 145 participants between the ages of 18-65. For the data collection Demographic Information Form, Short Form of Self-Compassion Scale (SCS-SF) and Eating Attitudes Test (EAT-40) were used. Pearson Correlation Analysis and Independent Samples t test were used to analyze the date that was collected from the participants. As a result of the conducted analyses, it was found that there was a statistically significant negative relationship between disordered eating attitudes and self-compassion levels. Additionally, other conducted analyses showed that the self-compassion levels of participants diagnosed with a psychological disorder were significantly lower, while participants with a chronic disease had significantly eating attitudes that were disordered compared to participants without a psychological disorder. The findings of this study were discussed within the framework of the relevant literature.

Anahtar Kelimeler

Eating Attitudes, Eating Disorders, Self-Compassion

Kaynakça

• Ahi, Q., Hasanzade, F. & Tabatabaii, S. S. (2019). The relationship of shame, self-compassion and intolerance of uncertainty with eating attitudes in female students. Journal of Psychological Achievements, 26(2), 179-198.
• Akdeniz, C. (2020). Ergenlerde yeme tutumunun bağlanma stili, beden algısı ve öz-şefkat açısından incelenmesi. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Maltepe Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Alpaslan, A. H., Koçak, U., Avcı, K., & Taş, H. U. (2015). The association between internet addiction and disordered eating attitudes among Turkish high school students. Eating and Weight Disorders - Studies on Anorexia, Bulimia and Obesity, 20, 441-448.
• Altuğ, A., Elal, G., Slade, P., & Tekcan, A. (2000). The Eating Attitudes Test (EAT) in Turkish university students: relationship with sociodemographic, social and individual variables. Eating ang Weight Disoderders, 5(3), 152-60.
• Alvarenga, M. S., Koritar, P., Pisciolaro, F., Mancini, M., Cordás, T. A. & Scagliusi, F. B. (2014). Eating attitudes of anorexia nervosa, bulimia nervosa, binge eating disorder and obesity without eating disorder female patients: differences and similarities. Physiology & Behavior, 131, 99-104.
• Aslan, D., Gürtan, E., Hacım, A., Karaca, N., Şenol, E. & Yıldırım, E. (2003). Ankara’da Eryaman Sağlık Ocağı Bölgesi’nde bir lisenin ikinci sınıfında okuyan kız öğrencilerin beslenme durumlarının ve bazı antropometrik ölçümlerinin değerlendirmeleri, Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 25(2):55-62.
• Baş, M., Aşç, F. H., Karabudak, E., & Kızıltan, G. (2004). Eating attitudes and their psychological correlates among Turkish adolescents. Adolescence, 39(155), 593-599.
• Batıgün, A. D. & Utku, Ç. (2006). Bir grup gençte yeme tutumu ve öfke arasındaki ilişkinin incelenmesi. Türk Psikoloji Dergisi, 21(57), 65–78.
• Batur, S. (2004). Yeme tutum bozukluğu gösterenlerde ve göstermeyenlerde temel bilişsel şemalar. [Yayınlanmamış Doktora Tezi], Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Bayar, Ö. (2019). Üniversite öğrencilerinde beden imajı, öz-şefkat, depresif duygulanım ve cinsiyet. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 46, 175-190.
• Braun, T. D., Park, C. L. & Gorin, A. (2016). Self-compassion, body image, and disordered eating: A review of the literature. Body Image, 17, 117-131.
• Breines, J., Toole, A., Tu, C. & Chen, S. (2014). Self-compassion, body image, and self-reported disordered eating. Self and Identity, 432-448.
• Carvalho-Barreto, M., Ferreira, C., Marta-Simões, J. & Mendes, A. (2018). Exploring the paths between self-compassionate attributes and actions, body compassion and disordered eating. Eating and Weight Disorders - Studies on Anorexia, Bulimia and Obesity, 25, 291-297.
• Costa, J., & Pinto-Gouveia, J. (2011). Acceptance of pain, self-compassion and psychopathology: using the chronic pain acceptance questionnaire to identify patients’ subgroups. Clinical psychology & psychotherapy, 18(4), 292–302.
• Çelik, S., Yoldaşcan, E. B., Okyay, R. A., & Özenli, Y. (2016). Kadın üniversite öğrencilerinde yeme bozukluğunun yaygınlığı ve etkileyen etkenler. Anatolian Journal of Psychiatry, 17(1), 42-50.
• Çelikel, F. C., Cumurcu, B. E., Koç, M., Etikan, İ., & Yücel, B. (2008). Psychologic correlates of eating attitudes in Turkish female college students. Comprehensive Psychiatry , 49, 188-194.
• Deniz, M. E., Kesici Ş.S. & Sümer A.S. (2008). The validity and reliability study of the Turkish version of self-compassion scale. An International Journal of Social Behavior and Personality, 36 (9), 1151–1160.
• Dimitra, A., Eirini, K., Pezirkianidis, C., Agathi, L., & Anastassios, S. (2020). Self-compassion in clinical samples: A systematic literature review. Psychology, 11 (2), 217-244
• Eichstadt, M., Luzier, J., Cho, D. & Weisenmuller, C. (2020). Eating disorders in male athletes. Sports Health, 12(4), 327-333.
• Fairburn, C. G. (2008). Eating disorders: The transdiagnostic view and the cognitive behavioral theory. In C. G. Fairburn, Cognitive behavior therapy and eating disorders (pp. 7–22). Guilford Press.
• Gadalla T, ve Piran N. (2007) Eatingdisorders and substance abuse in Canadian men and women: A national study. Eat Disord, 15, 189-203.
• Garner, D. M. & Garfinkel, P. E. (1979). The eating attitudes test: An index of the symptoms of anorexia nervosa. Psychological Medicine, 9(2), 273–279.
• Goldschmidt, A. B., Aspen, V. P., Sinton, M. M., Tanofsky-Kraff, M. & Wilfley, D. E. (2008). Disordered eating attitudes and behaviors in overweight youth. Obesity (Silver Spring, Md.), 16(2), 257–264.
• Gökçen, M. (2022). Yetişkinlerde öz-şefkat ile vücut ağırlığı ve yeme bozuklukları arasındaki ilişkinin saptanması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Okan Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Greiner, D., Galván, B., Périaux, J., Gauger, N., Giannakoglou, K. & Winter, G. (Eds.). (2015). Advances in evolutionary and deterministic methods for design, optimization and control in engineering and sciences. Switzerland: Springer International Publishing.
• Hall, C. W., Row, K. A., Wuensch, K. L., & Godley, K. R. (2013). The role of self-compassion in physical and psychological well-being. The Journal of Psychology, 147(4), 311–323.
• Hay, P., Aouad, P., Le, A., Marks, P., Maloney, D., National Eating Disorder Research Consortium, Touyz, S. & Maguire, S. (2023). Epidemiology of eating disorders: population, prevalence, disease burden and quality of life informing public policy in Australia-a rapid review. Journal of Eating Disorders, 11(1), 23.
• Hudson J. I., Hiripi E., Pope H. G. & Kessler, R. C. (2007) The prevalence and correlates of eating disorders in the National Comorbidity Survey Replication. Biol Psychiatry, 61, 348-58.
• İlhan, M. N., Özkan, S., Aksakal, F. N., Aslan, S., Durukan, E., & Maral, I. (2006). Bir tıp fakültesi öğrencilerinde olası yeme bozukluğu sıklığı. Türkiyede Psikiyatri, 8(3), 151-155.
• Karaoğlu, M. (2019). Yeme tutumları ve çocukluk çağı travmaları arasındaki ilişkide öz şefkat ve duygu düzenlemenin aracı rolü. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kılıç, A., Hudson, J., McCracken, L. M., Ruparelia, R., Fawson, S., & Hughes, L. D. (2021). A systematic review of the effectiveness of self-compassion related interventions for individuals with chronic physical health conditions. Behavior Therapy, 52(3), 607–625.
• Kim, H. Y. (2013). Statistical notes for clinical researchers: assessing normal distribution (2) using skewness and kurtosis. Restorative Dentistry & Endodontics, 38(1), 52-54.
• Kuğu, N., Akyüz, G., Doğan, O., Ersan, E., & Izgic, F. (2006). The prevalence of eating disorders among university students and the relationship with some individual characteristics. Aust N Z J Psychiatry, 40(2), 129-135.
• Kumar M. M. (2023). Eating disorders in youth with chronic health conditions: Clinical strategies for early recognition and prevention. Nutrients, 15(17), 3672.
• Kumcağız, H., Şahin, C., Alakuş, K. & Akbaş, M. (2017). Yeme tutumlarını yordamada umut ve olumsuz düşüncelerin rolü. International Journal of Eurasia Social Sciences, 8(29), 939-954.
• Milos, G., Spindler, A., & Schnyder, U. (2004) Psychiatric comorbidity and Eating Disorder Inventory (EDI) profiles in eating disorder patients. Can J Psychiatry, 49, 179-84.
• Neff, K., & Germer, C. (2017). Self-compassion and psychological well-being. The Oxford handbook of compassion science, 371-383.
• Neff, K. D. (2003a). Self-compassion: An alternative conceptualization of a healthy attitude toward oneself. Self and Identity, 2(2), 85-101.
• Neff, K. D. (2003b). The development and validation of a scale. Self and Identity, 2(3), 223-250.
• Neumark-Sztainer, D. (1995). Body dissatisfaction and unhealthy weight-control practices among adolescents with and without chronic illness: A population-based study. Archives of Pediatrics & Adolescent Medicine, 149, 1330.
• Neumark-Sztainer, D., Story, M., Falkner, N. H., Beuhring, T., & Resnick, M. D. (1998). Disordered eating among adolescents with chronic illness and disability: The role of family and other social factors. Archives of Pediatrics & Adolescent Medicine, 152, 871.
• Nicklaus, S. (2017). The role of dietary experience in the development of eating behavior during the first years of life. Annals of Nutrition and Metabolism, 70(3), 241-245.
• Özvurmaz, S., Mandıracıoğlu, A. & Lüleci, E. (2018). Üniversite öğrencilerinde yeme tutumu ve yeme tutumuna etki eden faktörler. Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(2), 841-849.
• Özyeşil, Z., Arslan, C., Kesici, Ş. & Deniz, M. E. (2011). Bilinçli farkındalık ölçeğini Türkçeye uyarlama çalışması. Eğitim ve Bilim, 36(160), 224-235.
• Uzun, Ö., Güleç, N., Özşahin, A., & Doruk, A. (2006). Screening disorered eating attitudes and eating disorders in a sample of Turkish female college students. Comprehensive Psychiatry, 47(2), 123-6.
• Quick, V. M., Byrd-Bredbenner, C., & Neumark-Sztainer, D. (2013). Chronic illness and disordered eating: a discussion of the literature. Advances in Nutrition (Bethesda, Md.), 4(3), 277–286.
• Papas, M. A., Trabulsi, J. C., Axe, M., & Rimmer, J. H. (2016). Predictors of obesity in a US sample of high school adolescents with and without disabilities. Journal of School Health, 86, 803–812.
• Podar, I. & Allik, J. (2009). A cross‐cultural comparison of the eating disorder inventory. International Journal of Eating Disorders, 42(4), 346-355.
• Pinto-Gouveia, J., Duarte, C., Matos, M., & Fráguas, S. (2014). The protective role of self-compassion in relation to psychopathology symptoms and quality of life in chronic and in cancer patients. Clinical Psychology & Psychotherapy, 21(4), 311–323.
• Raes, F., Pommier, E., Neff, K. D. & Gucht, D. V. (2011). Construction and factorial validation of a short form of the self-compassion scale. Clinical Psychology and Psychotherapy (18), 250-255.
• Rahimi-Ardabili, H., Reynolds, R., Vartanian, L. R., Mcleod, L.V. D. & Zwar, N. (2018). A systematic review of the efficacy of interventions that aim to increase self-compassion on nutrition habits, eating behaviours, body weight and body image. Mindfulness, 9(2), 388-400.
• Sandham, C., & Deacon, E. (2023). The role of self-compassion in diabetes management: A rapid review. Frontiers in Psychology, 14, 1123157.
• Sarıcaoğlu, H. (2011). Üniversite öğrencilerinde psikolojik iyi olma düzeylerinin kişilik özellikleri ve öz anlayış̧ acısından incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Savaşır I. & Erol N. (1989). Yeme tutum testi: Anoreksiya nevroza belirtileri indeksi. Türk Psikoloji Dergisi, 7, 19-25.
• Sim, L. A., Lebow, J., Weiss, K., Harrison, T., & Bruce, B. (2017). Eating disorders in adolescents with chronic pain. Journal of Pediatric Health Care, 31, 67–74.
• Şanlıer, N., Varlı, S. N., Macit, M. S., Mortaş, H. & Tatar, T. (2017). Evaluation of disordered eating tendencies in young adults. Eating and Weight Disorders-Studies on Anorexia, Bulimia and Obesity, 22(4), 623-631.
• Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics, 6th Edn. Northridge. CA: California State University.
• Trompatter, H., Kleine, E. & Bohlmeijer, E. (2017). Why does positive mental health buffer against psychopathology? An exploratory study on self-compassion as a resilience mechanism and adaptive emotion regulation strategy. Cognitive Theraphy and Research, 41(3), 459-468.
• Turk, F. & Waller, G. (2020). Is self-compassion relevant to the pathology and treatment of eating and body image concerns? A systematic review and meta-analysis. Clinical Psychology Review, 79, 1-19.
• Tylka, T. L. & Wood-Barcalow, N. L. (2015). The body appreciation scale-2: Item refinement and psychometric evaluation. Body Image, 12, 53–67.
• Vardar, E. & Erzengin, M. (2011). Ergenlerde yeme bozukluklarının yaygınlığı ve psikiyatrik eş tanıları iki aşamalı toplum merkezli bir çalışma. Türk Psikiyatri Dergisi, 22(4), 205- 212.
• Wei, M., Liao, K.Y., Ku, T.Y. & Shaffer, P.A. (2011). Attachment, self-compassion, empathy and subjective well-being among college students and community adults. Journal of Personality, 79 (1) 191-221.
• World Health Organization. (2023). Noncommunicable diseases. https://www.who.int/news-room/fact- sheets/detail/noncommunicable-diseases.
• Wren, A. A., Somers, T. J., Wright, M. A., Goetz, M. C., Leary, M. R., Fras, A. M., & Keefe, F. J. (2012). Self- Compassion in patients with persistent musculoskeletal pain: Relationship of self-compassion to adjustment to persistent pain. Journal of Pain and Symptom Management, 43(4), 759–770.
• Yalnızoğlu-Çaka, S., Çınar, N. & Altınkaynak, S. (2018). Adolesanda yeme bozuklukları. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(1), 203-209.
• Yıldırım, M. & Sarı, T. (2018). Öz-şefkat ölçeği kısa formunun Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(4), 2502-2517.
• Zaider T. I., Johnson J. G., & Cockell S. J. (2000). Psychiatric comorbidity associated with eating disorder symptomatology among adolescents in the community. Int J Eat Disord, 28, 58-67.
• Zessin, U., Dickhäuser, O., & Garbade, S. (2015). The relationship between self-compassion and well- being: A meta-analysis. Applied Psychology: Health and Well-Being, 7(3), 340–364.