Türk Siyasal Düşüncesinde 58 Kuşağı: Progresivist (İlerlemeci) Aydınlar

Yıl 2017, , 149 - 164, 15.09.2017

Dr. Ekin Erdem

https://doi.org/10.18037/ausbd.417288

Cited By: 1

Öz

Bu çalışma, Türkiye’de 1950’li yıllarda iktidarda bulunan popülist-muhafazakâr hükümete karşı şekillenen muhalif aydın hareketinin başlıca sosyo-politik görüşlerini ele almaktadır. Türk modernleşme tarihinde, ülkeyi ileri uygarlık standartlarına taşımayı amaçlayan reformları yürütmek ile çağdaş batı toplumlarının sahip olduğu özgürlükleri benimsemek arasında çoğu kez bir gerilim gözlemlenmiştir. Genellikle devrimci grupların birinci, liberal-demokratlarınsa ikinci unsuru ön plana aldıkları ve diğer boyutu ihmal ettikleri söylenebilir. Bununla beraber, Cumhuriyet’in kurucu felsefesinden miras aldıkları inkılâpçılık ilkesini “ilerlemecilik” kavramı çerçevesinde yorumlayan 58 kuşağı aydınları, liberal evrimcilik ve otoriter devrimcilik arasında bir denge tutturmayı başarmış ve 1961 Anayasası’nda ifadesini bulan özgürlükçü sosyal devlet düzeninin düşünsel mimarları olmuşlardır. 

Anahtar Kelimeler

50’li Yıllar, Türk Demokrasisi, İlerlemecilik, Cumhuriyetçilik

Kaynakça

• Akgün, S. K. (2009). 27 Mayıs, Bir İhtilâl, Bir Devrim, Bir Anayasa, 1.b., Odtü Yayıncılık, Ankara.
• Aksakal, H. (2011). Politik Romantizm ve Modernite Eleştirileri, 1.b., Kadim Yayınları, İstanbul.
• Aksoy, M. (1977). Sosyalist Enternasyonal ve CHP, 1.b., Tekin Yayınevi, İstanbul.
• Arlı, A. (2008). ‘Şerif Mardin Bibliyografyası’, İçinde: Şerif Mardin Okumaları, Editör: Taşkın Takış, Doğu Batı Yayınları, İstanbul.
• Atatürk, Mustafa Kemal (2011), Atatürk’ün Bütün Eserleri, Cilt 23, Kaynak Yayınları, 2.b., İstanbul.
• Atatürk, Mustafa Kemal (2009). Atatürk’ün Bütün Eserleri, Cilt 26, Kaynak Yayınları, 1.b., İstanbul.
• Atatürk, Mustafa Kemal (2010). Atatürk’ün Bütün Eserleri, Cilt 27, Kaynak Yayınları, 1.b., İstanbul.
• Atay, F. R. (1963). Batış Yılları, 1.b., Dünya Yayınları, İstanbul.
• Atay, F. R. (1980). Atatürk Ne İdi?, İçinde: Babanız Atatürk, Bayrak, Atatürkçülük Nedir, Atatürk Ne İdi?, 1.b., Ayyıldız Matbaası, İstanbul.
• Atay, F. R. (1998). Çankaya, 1.b., İstanbul. Atay, F. R. (2001). Dil Yazıları, (Hazırlayan: Öztürk Emiroğlu), 1.b., Yargı Yayınevi, Ankara.
• Aydemir, Ş. S. (2000a). İkinci Adam, 1950-1964, Cilt III, Remzi Kitabevi, 6.b., İstanbul.
• Aydemir, Ş. S. (2000b). Menderes’in Dramı, 7.b., İstanbul. Aydınoğlu, E. (1971). Türkiye Solu 1960-1971, 1.b. Belge Yayınları, İstanbul.
• Beriş, H. E. (2005). “Kemalist-Liberal Sentez Çabası: Forum Dergisi”, Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce, Cilt 7: Liberalizm içinde, s. 530-540.
• Berman, S. (2012). Siyasetin Öncelliği, 20. Yüzyıl’da Avrupa’da Sosyal Demokrasinin İnşası, Çeviren: Naim Atabağsoy, Soner Torlak, 1.b., Phoenix Yayınları, İstanbul.
• Best, S. & Douglas, K. (2011), Postmodern Teori, Eleştirel Soruşturmalar, 2.b., Çev: Mehmet Küçük, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• Çakmak, D. (2007), Forum Dergisi: 1954-1960, T.C. Ankara Üniversitesi SBE Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Anabilim Dalı Doktora Tezi, (Tez Danışmanı: Prof. Dr. Türker Alkan), Ankara.
• Çakmak, D. (2010). Forum Dergisi, 1.b., Libra Kitapçılık ve Yayıncılık, İstanbul.
• Çakmak, D. (2016). Hürriyet Partisi (1955-1958), 1.b. Libra Kitapçılık ve Yayıncılık, İstanbul.
• Çavdar, T. (2000). Türkiye’nin Demokrasi Tarihi (1950-1995), İmge Kitabevi, Ankara.
• Emerson, B. (2015). The Democratic Reconstruction of the Hegelian State in American Progressive Political Thought, The Review of Politics 77 (2015), University of Notre Dame ss. 545-574.
• Emre, Y. (2013). “CHP’nin Değişiminde Önemli Bir Durak: Araştırma Bürosu”, Tarih ve Toplum, Sayı 16, ss. 59-60.
• Giritlioğlu, F. (1965). Türk Siyasi Tarihinde Cumhuriyet Halk Partisi’nin Mevkii, 1.b. Ay Yıldız Matbaası, Ankara.
• Goldberg, J. (2010). Liberal Faşizm, 1.b., Çeviren: Enver Günsel, Pegasus Yayınları, İstanbul.
• https://en.wikipedia.org/wiki/Progressive_Alliance (20.3.2017)
• http://origin.heritage.org/initiatives/first-principles/progressivism-and-liberalism (20.3.2017)
• İleri, C. N. (2000). Türk İnkılâbı, 1.b., Hazırlayan: Recep Durmaz, Kaknüs Yayınları, İstanbul.
• Kaynar, R. (1960). Türkiye’de Hukuk Devleti Kurma Yolunda Hareketler, 1.b.Tan Matbaası, İstanbul.
• Keskin, Y. (2014). Progressive Education in Turkey: Reports of John Dewey and His Successors, International Journal of Progressive Education, 10(3), ss. 72-85.
• Küçükömer, İ. (1969). Düzenin Yabancılaşması, Batılaşma, 1.b., Ant Yayınları, İstanbul.
• Leonard, T. C. (2016). Illiberal Reformers: Race, Eugenics and the American Economy in the Progressive Era, Princetown University Press.
• Nolte, E. (1969). Three Faces of Fascism, 3.b., New American Library, New York.
• Onar, S.S. (1966). İdare Hukukunun Umumî Esasları, 1. Cilt, 3.b. İsmail Akgün Matbaası, İstanbul.
• Özdemir, H. (1986). Kalkınmada Bir Strateji Arayışı, Yön Hareketi, 1.b., Bilgi Yayınevi, Ankara.
• Öztürk, A. (2016). Cumhuriyetçilik ve Liberalizm, 1.b., Doruk Yayınları, İstanbul.
• Palazoğlu, M. (1991). Başöğretmen Atatürk (1919-1928), 1.c., T.C. Millî Eğitim Bakanlığı Eğitim Araçları ve Donatım Dairesi Başkanlığı, Ankara.
• Pamukoğlu, A. H. (1961). Türkiye’de Demokrasi, İkinci Meşrutiyet’ten İkinci Cumhuriyet’e, Tuncer Kitabevi, İstanbul.
• Parla, T. (2008). Türkiye’de Siyasal Kültürün Resmi Kaynakları/ Cilt 3, Kemalist Tek-Parti İdeolojisi ve CHP’nin Altı Ok’u, 3.b.,Deniz Yayınları.
• Pettit, P. (1998). Cumhuriyetçilik, Bir Özgürlük ve Yönetim Teorisi, 1.b., Çeviren: Abdullah Yılmaz, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• Pinkard, T. (2012). Hegel, 1.b., Çeviren: Mehmet Barış Albayrak,Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• Safa, P. (1978). Din İnkılâp İrtica, 3.b., Ötüken Neşriyat, İstanbul.
• Savcı, B. (1981). Atatürk ve Çağdaş Türkiye, Sorunlar- Yorumlar, 1.b., Varlık Yayınları, İstanbul.
• Sunar, İ. (1983). ‘Demokrat Parti ve Popülizm’, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, Cilt 8, İletişim Yayınları, ss. 2076-2086.
• Tanör, B. (2004). Osmanlı-Türk Anayasal Gelişmeleri, 12. b., Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Tanilli S. (1976). Anayasalar ve Siyasal Belgeler, 2.b., Sulhi Garan Matbaası, İstanbul.
• Toker, M. (1991). DP’nin Altın Yılları, 2.b., Bilgi Yayınevi, İstanbul.
• Toprak, Z. (2002). Radikal Sosyalist Enternasyonal ve Cumhuriyet Halk Fırkası 1927 Kongresi, Toplumsal Tarih, Sayı: 106, Ekim 2002, ss. 42-49.
• Toprak, Z. (2012). Darwin’den Dersim’e Cumhuriyet ve Antropoloji, 1.b., Doğan Kitap, İstanbul.
• Tunaya, T. Z. (1960). Türkiye’nin Siyasi Hayatında Batılılaşma Hareketleri, Yedigün Matbaası, İstanbul. Uyar, H. CHP’nin Avrupa’nın Radikal ve Demokrat Partileri ile İlişkileri, e-kaynak: http://kisi.deu.edu.tr/hakki.uyar/26.pdf (20.3.2017)
• Wegner, K. L. (2013). Progressive Reformers and the Democratic Origins of Citizenship Education in the United States During the First World War, History of Education, Vol. 46, No. 6, ss. 713-728.
• YKY (2003). Cumhuriyet Ansiklopedisi, 1941-1960, 4.b., İstanbul.
• Yücebaş, H. (1961). Hiciv Edebiyatı Antolojisi, 2.b.,İstanbul.
• Yücel, H. Â. (1998). Hürriyet, Gene Hürriyet I-III, (Derleyen: Canan Yücel Eronat), 1.b., T.C. Kültür Bakanlığı, Ankara.