Turizm İşletmeleri İçin AHP Temelli Bulanık TOPSIS Yönetimi ile Tur Operatörü Seçimi

Yıl 2014, Cilt: 14 Sayı: 2, 53 - 70, 29.06.2014

Meltem Karaatlı , Nuri Ömürbek , Esra Aksoy , Hanife Karakuzu

https://doi.org/10.18037/ausbd.31063

Cited By: 3

Öz

Turizm sektöründe faaliyet gösteren işletmeler, bu sektörde rakipleri ile mücadele edebilmek için hizmet kalitelerini sürekli en üst noktada tutmak zorundadırlar. Turizm sektöründe oldukça önemli bir paya sahip olan otel işletmeleri yüksek kalite anlayışı ve müşteri odaklı politikalara bağlı kalarak rekabet avantajı elde edebilirler. Bunun içinde otel işletmeleri çalışacağı tur operatörünü belirlerken birtakım kriterleri göz önünde bulundurmalıdır. Bu nedenle de tur operatörlerinin hangi kriterlere ve hangi ağırlıklara göre saptanacağının belirlenmesi çok kriterli karar verme sürecinin değerlendirilmesinde belirleyici öneme sahiptir. Bu çalışmada da Isparta ilinde faaliyet gösteren beş yıldızlı bir otelin tur operatörü seçiminde göz önüne aldığı kriterlerin ağırlık dereceleri Analitik Hiyerarşi Süreci (AHP - Analytic Hierarchy Process) ile belirlenmiştir. Elde edilen ağırlıklar çok kriterli karar verme tekniklerinden Bulanık TOPSIS (Technique For Order Preference By Similarity To An Ideal Solution) yönteminde kullanılarak tur operatörleri değerlendirilmiş ve otel için en iyi tur operatörü tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çok Kriterli Karar Verme, AHP, Bulanık TOPSIS, Tur Operatörleri, Turizm İşletmeleri

Kaynakça

• Abalı Y.A., Kutlu B.S., Eren T., (2012). Çok Ölçütlü Ka- rar Verme Yöntemleri ile Bursiyer Seçimi: Bir Öğ- retim Kurumunda Uygulama”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26, (3-4), 259-272.
• Alaeddinoğlu F., Can A.S., (2007). Türk Turizm Sek- töründe Tur Operatörleri ve Seyahat Acenteleri, Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 50-66.
• Alphonce C.B., (1997). Application of The Analytic Hierarchy Process in Agriculture in Developing Countries, Agricultural Systems, 53, (1), 97-112.
• Amiri M.P., (2010). Project Selection For Oil-Fields Development By Using The AHP And Fuzzy TOP- SIS Methods, Expert Systems with Applications, 37, (9), 6218–6224.
• Awasthi A., Chauhan S.S., (2012). A Hybrid Appro- ach Integrating Affinity Diagram, AHP And Fuzzy TOPSIS For Sustainable City Logistics Planning”, Applied Mathematical Modelling, 36, (2), 573–584.
• Başkaya Z., Akar C., (2005). Ürün Alternatifi Seçimin- de Analitik Hiyerarşi Süreci: Tekstil İşletmesi Ör- neği, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 5, (1), 273-286.
• Baykal N., Beyan T., (2004). Bulanık Mantık İlke ve Te- melleri. Ankara:Bıçaklar.
• Benı´tez J.M., Martı´n J.C., Roma´n C., (2007). Using Fuzzy Number for Measuring Quality of Service in The Hotel Industry”, Tourism Management, 28, 544–555.
• Bevılacqua M., Braglia M., (2000). The Analytic Hi- erarchy Process Applied to Maintenance Strategy Selection, Reliabillity Engineering and System Sa- fety, 70, 71-83.
• Boran F.E., Genc S., Kurt M., Akay D., (2009). A Multi- Criteria Intuitionistic Fuzzy Group Decision Making For Supplier Selection With TOPSIS Method, Expert Systems with Applications, 36, (8), 11363-11368.
• Chandran B., Golden B., Wasil E., (2005). Linear Prog- ramming Models For Estimating Weights in The Analytic Hierarchy Process, Computers & Opera- tions Research, 32, (9), 2235-2254.
• Chang T.H., Wang T.C., (2009). Using The Fuzzy Mul- ti-Criteria Decision Making Approach For Measu- ring The Possibility Of Successful Knowledge Ma- nagement, Information Sciences, 179, (4), 355-370.
• Chen C.T., (2000). Extensions of The TOPSIS for Gro- up Decision-Making Under Fuzzy Environment, Fuzzy Sets and Systems, 114, 1-9.
• Chen C.T., Lin C.T., Huang S.F., (2006). A Fuzzy App- roach For Supplier Evaluation And Selection In Supply Chain Management”, Int. J. Production Eco- nomics, 102, 289–301.
• Dağdeviren M., Yavuz S., Kılınc N., (2009). Weapon Selection Using The AHP And TOPSIS Methods Under Fuzzy Environment”, Expert Systems with Applications, 36, (4), 8143-8151.
• Demireli E., (2010). TOPSIS Çok Kriterli Karar Verme Sis- temi: Türkiye’deki Kamu Bankaları Üzerine Bir Uygu- lama, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 5, (1), 101-112.
• Doğan B., (2004). Karar Vermede Çok Kriterli Bir Yak- laşım Modeli Olarak Analitik Hiyerarşi Süreci Ve Mayın Avlama Gemisi Seçiminde Analitik Hiyerarşi Süreci yönteminin Uygulanması, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Deniz Harp Okulu Deniz Bi- limleri ve Mühendisliği Enstitüsü, İstanbul.
• Ecer F., (2006). Bulanık Ortamlarda Grup Kararı Ver- meye Yardımcı Bir Yöntem: Fuzzy TOPSIS Ve Bir Uygulama, Dokuz Eylül Üniversitesi, İsletme Fakül- tesi Dergisi, 7, (2), 77-96.
• Eleren A, (2007). Markaların Tüketici Tercih Kriterle- rine Göre Analitik Hiyerarşi Süreci Yöntemi ile De- ğerlendirilmesi: Beyaz Eşya Sektöründe Bir Uygu- lama, Celal Bayar Üniversitesi Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 14, (2), 47-64.
• Emir O., (2010). Otel İşletmelerinin Pazarlanmasında Seyahat Acentalarının Rolü: Otel İşletmeleri Tara- fından Bir Değerlendirme, Ege Akademik Bakış, 10, (4), 1245-1256.
• Erginel N., Çakmak T., Şentürk S., (2010). Numara Taşınabilirliği Uygulaması Sonrası Türkiye’de GSM Operatör Tercihlerinin Bulanık TOPSIS Yaklaşımı İle Belirlenmesi, Anadolu Üniversitesi Bilim Ve Tek- noloji Dergisi, 11, (2), 81-93.
• Eroğlu E., Lorcu F., (2007). Veri Zarflama Analitik Hi- yerarşi Prosesi (VZAHP) İle Sayısal Karar Verme, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme Der- gisi, 36, (2), 30-53.
• Gökdeniz A., (1990). Paket Turlar ve Üretim Safhaları, Anatolia Aylık Turizm ve Kültür Sanat Dergisi, 6, (1), 44-48.
• Güner M., (2003). Analitik Hiyerarşi Yönteminin Fa- son İşletme Seçiminde Kullanılması, Tekstil ve Konfeksiyon Dergisi, 4, 1-5.
• Güner M., Yücel Ö., (2007). Konfeksiyon Üretimin- de Temel Kriterlerin Hiyerarşik Modellenmesi İle Üretilecek En Uygun Ürünün Belirlenmesi, Gazi Üniversitesi, Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergi- si, 22, (1), 73-79.
• Huang J.H., Peng K.H., (2012). Fuzzy Rasch Model In TOPSIS: A New Approach For Generating Fuzzy Numbers to Assess The Competitiveness of The Tourism Industries in Asian Countries, Tourism Management, 33, (2), 456-465.
• Hwang H.S., Moon C., Chuang C.L., Goan M.J., (2005). Supplier Selection Planning Model Using AHP, International Journal of The Systems for Lo- gistics and Management, 1, (1), 47-53.
• Ignatius J., Mustafa A., Goh M., (2012). Modeling Fun- dıng Allocation Problems Via Ahp-Fuzzy TOPSIS, International Journal of Innovative Computing, In- formation and Control, 8, (5-A), 3329-3340.
• Kannan G., Pokharel S., Kumar P.S., (2009). A Hybrid Approach Using ISM And Fuzzy TOPSIS For The Selection Of Reverse Logistics Provider, Resources, Conservation and Recycling, 54, 28-36.
• Karagül A.A., Özdemir A., (2010). Finansal Bilgi Kalite- sinin Analitik Hiyerarşi Süreci Tekniğiyle Değerlen- dirilmesi: Bankacılık Sektörü Uygulaması, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10, (3), 43-58.
• Kulak O., Durmusoğlu M.B., Kahraman C., (2005). Fuzzy Multi-Attribute Equipment Selection Based on Information Axiom, Journal of Materials Pro- cessing Technology, 169, (3), 337-345.
• Kuruüzüm A., Atsan N., (2001). Analitik Hiyerarşi Yöntemi ve İşletmecilik Alanındaki Uygulamaları, Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fa- kültesi Dergisi, 1, (1), 83-105.
• Küçük O., Ecer F., (2007). Bulanık TOPSIS Kullanılarak Tedarikçilerin Değerlendirilmesi Ve Erzurum’da Bir Uygulama, Abant İzzet Baysal Üniversitesi İkti- sadi ve İdari Bilimler Fakültesi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3, (1), 45-65.
• Maden U., (2007). Seçilmiş Özel Ticari Bankalarda Ana- litik Hiyerarşi Süreci Yöntemiyle Müşteri Bağlılığının Araştırılması. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Mahmoodzadeh S., Shahrabi J., Pariazar M., Zae- ri M.S., (2007). Project Selection by Using Fuzzy AHP and TOPSIS Technique, International Journal of Humanities and Social Sciences, 1, (3), 135-140.
• Maniyaa K.D., Bhatt M.G., (2011). A Multi-Attribute Selection of Automated Guided Vehicle Using The AHP/M-GRA Tecnique, International Journal of Production Research, 49, (20), 6107-6124.
• MEB, (2007a). Konaklama Ve Seyahat Hizmetleri Tu- rizm İşletmeleri, Mesleki Eğitim ve Öğretim Sistemi- nin Güçlendirilmesi Projesi, Ankara: http://hbogm. meb.gov.tr/modulerprogramlar/kursprogramlari/ konaklama/moduller/TurizmIsletmeleri.pdf
• MEB, (2007b). Konaklama Ve Seyahat Hizmetleri Paket Tur Üretimi, Mesleki Eğitim Ve Öğretim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi, Ankara: http://hbogm. meb.gov.tr/modulerprogramlar/kursprogramlari/ konaklama/moduller/PaketTurUretimi.pdf
• Önüt S., Soner S., (2008). Transshipment Site Selection Using The AHP And TOPSIS Approaches Under Fuzzy Environment, Waste Management, 28, (9), 1552-1559.
• Özçakar N., Demir H., (2011). Bulanık TOPSIS Yön- temiyle Tedarikçi Seçimi, Yönetim (İstanbul Üni- versitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Dergisi), 22, (69), 25-44.
• Özgüven N., (2011). Vakıf Üniversite Tercihinin Anali- tik Hiyerarşi Yöntemiyle Belirlenmesi, Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 30, 279-290.
• Phua M.H., Minowa M., (2005). A GIS-Based Mul- ti-Criteria Decision Making Approach To Forest Conservation Planning At A Landscape Scale: A Case Study In The Kinabalu Area, Sabah, Malaysia, Landscape and Urban Planning, 71, 207–222.
• Saat M., (2000). Çok Amaçlı Karar Vermede Bir Yakla- şım: Analitik Hiyerarşi Yöntemi, Gazi Üniversitesi İk- tisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2, (2), 149-162.
• Saaty T.L. Vargas L.G., (2001). Models, Methods, Con- cepts & Applications of The Analytic Hierarchy Pro- cess, Massachusetts:Kluwer Academic.
• Saaty T.L., (1990). How To Make A Decision: The Analytic Hierarchy Prosess, Europan Journal of Operation Research, 48, 9-26.
• Saaty T.L., (2008). Decision Making With The Analytic Hierarchy Process, International Journal Services Sciences, 1, (1), 83-98.
• Saaty T.L., Tran L.T., (2007). On The Invalidity of Fuz- zifying Numerical Judgments in The Analytic Hi- erarchy Process, Mathematical and Computer Mo- delling, 46, 962-975.
• Salo A.A., Hamalaınen R.P., (1997). On The Measu- rement of Preferences in The Analytic Hierarchy Process, Journal Of Multi-Criteria Decision Analy- sis, 6, (6), 309-319.
• Shih H.S., Shyur H.J., Lee E.S., (2007). An Extension Of TOPSIS For Group Decision Making, Mathemati- cal and Computer Modelling, 45, (7-8), 801–813.
• Supçiller A.A., Çapraz O., (2011). AHP-TOPSIS Yö- netimine Dayalı Tedarikçi Seçimi Uygulaması, İs- tanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, 13, 1-22.
• Timor M., (2004). Şehiriçi Alışveriş Merkezi Yer Se- çimi Faktörlerinin AHP Yardımıyla Sıralanması, Yönetim Dergisi, 15, (48), 3-18.
• Timor M., (2011). Analitik Hiyerarşi Prosesi. İstanbul:Türkmen.
• Uygurtürk H., Korkmaz T., (2012). Finansal Perfor- mansın TOPSIS Çok Kriterli Karar Verme Yönte- mi İle Belirlenmesi: Ana Metal Sanayi İşletmeleri Üzerine Bir Uygulama, Eskişehir Osmangazi Üni- versitesi İİBF Dergisi, 7, (2), 95-115.
• Üner M., Sökmen A., Birkan İ., (2006). Türkiye’de Her Şey Dahil Uygulamasının Konaklama İşletmeleri Üzerindeki Etkisi: Antalya Örneği, Anatolia: Tu- rizm Araştırmaları Dergisi, 17, (1), 35-50.
• Wang J.W., Cheng C.H., Cheng H.K., (2009). Fuzzy Hierarchical TOPSIS For Supplier Selection, App- lied Soft Computing, 9, (1), 377-386.
• Wang T.C., Chang T.H., (2007). Application of TOP- SIS in Evaluating Initial Training Aircraft Under A Fuzzy Environment, Expert Systems with Applicati- ons, 33, (7), 870-880.
• Wang T.C., Lee H.D., Wu C.C., (2007). A Fuzzy TOP- SIS Approach with Subjective Weights and Objec- tive Weights, Proceedings of the 6th WSEAS Inter- national Conference on Applied Computer Science, April 15-17, China, 1-6.
• Wind Y., Saaty T.L., (1980). Marketing Applications of The Analytic Hierarchy Process, Management Sci- ence, 26, (7), 641-358.
• Yıldız Z., (2011). Turizmin Sektörünün Gelişimi Ve İs- tihdam Üzerindeki Etkisi, Süleyman Demirel Üni- versitesi Vizyoner Dergisi, 3, (5), 154-71.
• Yurdakul M., İpek A.Ö., (2005). Malzeme Taşıma Sis- temlerinin Seçilmesine Yönelik Bir Karar Destek Sistemi Geliştirilmesi, Gazi Üniversitesi Mühendis- lik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 20, (2), 171-181.
• Zadeh, L. A., (1965). Fuzzy Sets, Information and Control 8, 338-353.